طعم دل‌چسب غذاهای آذربایجان غربی (ارومیه)

1. آش دوغ (ایران آشی)

2. یتیمچه

3. گیزاتما
یکی از غذاهای سنتی خوشمزه سرخ‌کردنی دیگر ارومیه که می‌تواند نظر شمارا به خود جذب کند، گیزاتما است. گیزاتما در زبان ترکی به معنی سرخ‌کردنی است، که ترکیبی از بادمجان، کدو، سیب‌زمینی، سیر، گوجه را در خود جای‌داده است. برخی از طرفداران گیزاتما، هویج را نیز به آن اضافه می‌کنند و از ترکیب شدن آن با سس واقعاً طعم بسیار لذیذی را از خود در ذهن شما برجای می‌گذارد.

4. باستیخ (لوزانک)
یکی از دسرهای خوشمزه و سنتی شهر ارومیه باستیخ است که بیشتر این نوع شیرینی در سفره‌های عید نوروز یا شب یلدا برای پذیرایی میهمان‌ها به‌وفور استفاده می‌شود. برای درست کردن این دسر خوشمزه از گلاب، نشاسته، شیره انگور (دوشاب به گویش محلی) استفاده می‌شود که درنهایت برای تزیین آن از مغز گردو استفاده می‌شود.

5. دلمه برگ مو
غذایی بسیار لذیذ که با استفاده از برگ درخت انگور (مو) تهیه می‌شود، دلمه است؛ اما ویژگی متمایزی که از دیرباز این دلمه را از دلمه‌های دیگر شهرها جدا کرده است در استفاده کردن از چند نوع سبزی است که به‌صورت خودرو در اطراف شهرهای ارومیه می‌روید و عطر و مزه دلمه را بسیار لذیذ و برای عاشقانش دل‌چسب‌تر می‌کند.

6. کوفته مرغ
نوعی کوفته است که در آن به‌جای گوشت قرمز از گوشت مرغ استفاده می‌شود و در جای خود این نوع کوفته به خاطر طعم و مزه متفاوت طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است. موادی که برای تهیه این نوع کوفته لذیذ استفاده می‌شود: سبزی تازه، گوشت، مرغ، گردو، آرد، پیازداغ، تخم‌مرغ، لپه و ادویه است.

7. شورجه ارومیه
ازجمله غذاهای محلی و مقوی شهر ارومیه که بسیار خوشمزه و حاوی انواع ویتامین و … شورجه است. ازنظر علم طب این نوع غذا بنا بر گفته محققین طب سنتی در کنترل چربی و کلسترول خون و تقویت دندان و استخوان بسیار مفید است. ساکنین ارومیه این نوع غذا را به‌عنوان دسر یا بیش غذا میل می‌کنند. این غذای بسیار خوشمزه از مواد اولیه ماست، تخم‌مرغ، نشاسته، ذرت، آب‌گوشت، گوشت قیمه، نمک، فلفل و پیازداغ تهیه می‌شود که هرکدام از آن‌ها در طب سنتی دارای فواید بسیاری است، پس از سفر به شهر ارومیه از این غذای بسیار مفید غافل نشوید.

8. آش کلم (یرتخلی یا تورشولی آش)
در زبان آذری به یرتخلی باره باره گفته می‌شود و تورشولی در زبان آذری به معنی ترش است. در این نوع آش سنتی و محلی به دلیل وجود اندکی آب‌غوره مزه ترش احساس می‌شود. پس اگر به غذاهای ترش‌مزه علاقه دارید یرتخلی شهرستان ارومیه را هرگز فراموش نکنید. موادی که برای طبخ این غذا استفاده می‌شود: برنج، کلم‌برگ، رب گوجه، نعناع، بلغور، سماق و آب‌غوره است.

9. گوزلمه (جوزلمه)
گوزله در زبان ترکی به معنی منتظر نشدن است. اگر خیلی احساس گرسنگی کردیدگوزلمه به‌عنوان غذایی بسیار ساده و خوشمزه‌ای است که مدت‌زمان کمی طول می‌کشد تا آماده شود و نیازی به انتظار کشیدن ندارد. اگر تصمیم گرفتید که این غذا را برای خود و همراهانتان آماده کنید از مواد اولیه: تخم‌مرغ، ماست، نمک، سیر له‌شده و آب‌کره یا روغن محلی که برای سرخ کردن تخم‌مرغ نیاز است استفاده کنید.

10. سوپ بلغور (یارما شورباسی)
ازجمله غذاهای اصیل ارومیه و سنتی که از گذشته‌های دور طبخ شده است و امروزه نیز در پخت رایج است سوپ بلغور است که یک آش لعاب‌دار خوش‌رنگ و خوشمزه است.
شما می‌توانید برای تهیه سوپ بلغور از آب، پیاز، نمک، زردچوبه (فلفل)، مرزه خشک، رب گوجه‌فرنگی، نخود پخته، بلغور گندم، لوبیا قرمز بخته، سیب‌زمینی استفاده کنید و همچنین برای خوش‌طعم شدن آن این آش از لیموترش استفاده کنید.

11. مسیر دسترسی
اگر تصمیم گرفتید در نوروز به شهر زیبا، سرسبز و سه‌هزارساله ارومیه با آب‌وهوای معتدل مدیترانه‌ای سفر کنید می‌توانید از راه‌های زمینی و هوایی استفاده کنید، هرگز نگران اقامت در این استان نباشید چون علاوه بر میهمان‌نوازی ساکنین شهر ارومیه، هتل‌های ارومیه گزینه مناسبی جهت اقامت شما در این شهر زیبا خواهند بود.

12. سخن پایانی
عادات غذایی ریشه در عوامل زیادی ازجمله شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، جغرافیایی، مذهبی، کشاورزی و بسیاری از عوامل دیگر دارد که نسل به نسل منتقل می‌شود. جا دارد اینجا اشاره‌ای شود به الگو و عادت‌های غذایی که معمولاً افراد بدون تأمل و تفکر از عادت‌های غذایی پیروی می‌کنند و توجهی به اثرات مثبت یا منفی آن‌ها در سلامت خود ندارند. درحالی‌که بسیاری از عادت‌های غذایی معمول ممکن است نامناسب باشد و اثرات نامطلوب بر روی سلامتی بگذارد.

• چرا غذای بومی محلی بر غذاهای آماده ارجحیت دارد؟

5. در غذاهای سنتی مقدار روغنی که برای پخت استفاده می‌شود قابل‌کنترل است. معمولاً از روغن‌های مایع استفاده می‌شود و ازآنجاکه درجه حرارت را هنگام پخت غذا می‌توان کنترل کرد، روغن سالم‌تر باقی می‌ماند همچنین در غذاهای آماده معمولاً از روغن‌هایی که اسید چرب اشباع دارند چندین بار برای سرخ کردن استفاده می‌شود. حرارت زیاد باعـث سوختن روغن و ایجاد ترکیباتی در آن می‌شود که می‌تواند سرطان‌زا باشد. چربی موجود در این غذاها در طولانی‌مدت سبب انسداد عروق و چاقی می‌شود.

مردم ارومیه مردمانی مهمان‌نواز و خونگرم می‌باشند که برخورد مردم این دیار بسیار عالی و ستودنی است. این منطقه به دلیل داشتن بسیاری از بناهای تاریخی و جاذبه‌های طبیعی منحصربه‌فرد و آب‌وهوای مناسب از پتانسیل خوبی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. شمار زیادی از مهمانان و گردشگران نوروزی به دلیل آنکه محل ثابتی را برای اسکان پیدا نمی‌کنند چند روزی را به درخواست شهروندان ارومیه‌ای به منزلشان رفته و با غذاهای سنتی و اصیل از آن‌ها پذیرایی می‌شود.