تصور كنید كه رزرو هتل انجام داده اید و در جزیره سانتورینی واقع در كشور یونان در حال قدم زدن هستید، یا از دیدن اماكن مخروبه آنگكور به وجد آمده اید، هوا هم گرم است، بنابراین از یك فروشگاه محلی، یك بطری آب تهیه می كنید. آب بطری سالم ترین آب است، و خوردن آن عاقلانه ترین كار، شما هم موافق هستید، اینطور نیست؟ بطری دربسته و پلمپ بوده و برچسب روی بطری حاوی این متن است “آب خالص”، اما شاید آنچه در درون آن است، خیلی هم طبیعی نباشد. آیا در صورتی كه به شما گفته شود كه بیش از 90 درصد آب های بطری در سراسر جهان حاوی موادی به نام میكروپلاستیك هستند، باز هم آز آنها خواهید نوشید؟
این مسئله ماحصل و نتیجه تحقیقات و مطالعات انجام گرفته در اوایل سال جاری است، تحقیقی كه 259 بطری را از میان 11 برند مختلف فروخته شده در نه كشور جهان مورد بررسی قرار داد و مشخص شد كه به طور میانگین به ازای هر لیتر آب، 325 ذره پلاستیكی در این آب ها وجود دارند. این مواد میكروپلاستیك شامل نایلون، پلی پروپیلن و پلی اتیلن ترفسالات كه عموماً با علامت اختصاری PET از آن یاد شده و به طور وسیعی در تولید لباس، غذا و ظروف مایع مورد استفاده قرار می گیرد، می باشند. به ازای هر دقیقه حدود یك میلیون بطری آب نه تنها توسط گردشگران تشنه، بلكه توسط حدود 1/2 میلیارد نفر كه از آب آشامیدنی سالم در سراسر جهان بی بهره هستند، خریداری می گردد. مطالعه مزبور توسط دانشگاه ایالتی نیویورك از طرف رسانه اُرب مدیا كه یك سازمان مطبوعاتی در شهر واشنگتن امریكاست، انجام پذیرفت. بسیاری از تولیدكنندگان آب بطری مانند نستل و كوكاكولا كه با این مدارك و شواهد روبه رو شدند، مطالعات خود را با همان روش مذكور انجام دادند و مشاهده كردند كه آب های تولیدی حاوی این ذرات میكروپلاستیك هستند، اما به میزانی بسیار كمتر از آنچه در مطالعه اُرب عنوان شده بود. 
در ماه اكتبر سفری به كشور هند خواهم داشت، در آنجا باید چه آبی بنوشم؟ آب بطری حاوی ذرات میكروپلاستیك را بنوشم و یا شانس خود را با نوشیدن آب لوله كشی امتحان كنم؟ حتی اگر به مدت كافی هم جوشانده شده باشد و در نتیجه آسیبی به بدن من نرساند، هیچ تضمینی وجود ندارد كه خود منبعی كه آب از آنجا می آید، فاقد ذرات میكروپلاستیك باشد. اما اگر میكروپلاستیك ها را نادیده بگیریم، آب بطری خواهم نوشید. سوال اینجاست كه وجود این ذرات را در سایر نوشیدنی ها چگونه باید بررسی نمود؟
این مسئله ماحصل و نتیجه تحقیقات و مطالعات انجام گرفته در اوایل سال جاری است، تحقیقی كه 259 بطری را از میان 11 برند مختلف فروخته شده در نه كشور جهان مورد بررسی قرار داد و مشخص شد كه به طور میانگین به ازای هر لیتر آب، 325 ذره پلاستیكی در این آب ها وجود دارند. این مواد میكروپلاستیك شامل نایلون، پلی پروپیلن و پلی اتیلن ترفسالات كه عموماً با علامت اختصاری PET از آن یاد شده و به طور وسیعی در تولید لباس، غذا و ظروف مایع مورد استفاده قرار می گیرد، می باشند. به ازای هر دقیقه حدود یك میلیون بطری آب نه تنها توسط گردشگران تشنه، بلكه توسط حدود 1/2 میلیارد نفر كه از آب آشامیدنی سالم در سراسر جهان بی بهره هستند، خریداری می گردد. مطالعه مزبور توسط دانشگاه ایالتی نیویورك از طرف رسانه اُرب مدیا كه یك سازمان مطبوعاتی در شهر واشنگتن امریكاست، انجام پذیرفت. بسیاری از تولیدكنندگان آب بطری مانند نستل و كوكاكولا كه با این مدارك و شواهد روبه رو شدند، مطالعات خود را با همان روش مذكور انجام دادند و مشاهده كردند كه آب های تولیدی حاوی این ذرات میكروپلاستیك هستند، اما به میزانی بسیار كمتر از آنچه در مطالعه اُرب عنوان شده بود.
صرفنظر از این تحقیقات، سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر یك مطالعه مروری را در رابطه با خطرات بالقوه و تهدید كننده سلامتی انسان كه ناشی از آشامیدن آبِ بطری های پلاستیكی است را انجام می دهد.
آب بطری، آبی كه به آن اعتماد داریم
آب بطری با فروش سالانه به میزان تقریبی 157 میلیارد دلار امریكا (214 میلیارد دلار استرالیا) و مصرف سالانه 300 میلیارد لیتر، سریعترین رشد را در بازار تولیدات انواع نوشیدنی در جهان به خود اختصاص داده است. این میزان مصرف تقریباً برابر با میزان آب در جریان در آبشارهای امریكا و آبشارهای برایدل ویل در نیاگارا به مدت 6 روز است.
از پایتخت كشور اتیوپی یعنی شهر آدیس بابا گرفته تا مجمع الجزایر زنگبار در شرق افریقا، این آب های بطری فراگیر شده اند. به ازای هر دقیقه حدود یك میلیون بطری آب نه تنها توسط گردشگران تشنه، بلكه توسط حدود 1/2 میلیارد نفر در سراسر جهان كه از آب آشامیدنی سالم بی بهره هستند، خریداری می گردد. طبق آمار سازمان ملل، روزانه حدود 4000 كودك به دلیل ابتلا به بیماری های ناشی از آب آلوده به كام مرگ كشیده می شوند، مسئله ای كه از آن می توان با دسترسی كودكان به آب آشامیدنی پاك و سالم ممانعت به عمل آورد.
هیچگونه معمای واقعی درباره اینكه این ذرات میكروپلاستیك چگونه وارد آب ما می شوند، وجود ندارد، چه آب های داخل بطری و چه آب های لوله كشی. این ذرات در همه جا حضور دارند. شستن تنها یك لباس از جنس مصنوعات، می تواند به آسانی هزاران ذره میكروفیبر را وارد محیط نماید.
میكروبیدها (ذرات پلاستیكی بسیار ریز) زیرمجموعه میكروپلاستیك ها هستند كه به طور وسیعی در تولید ژل های استحمام، صابون های مخصوص شستن صورت، عطر و ادكلن ها و خمیردندان ها نسبت به دیگر محصولات مورد استفاده قرار می گیرند.
طبق اعلام انجمن بازرسی محیط زیست بریتانیا مربوط به مجلس عوام انگلیس، حدود 100.000 ذره میكروفلز می توانند طی تنها یك دوش تخلیه می شوند و بسیار سبك هستند. آن قدر سبك كه به آسانی می توانند از طریق هوا جابجا گردند. آنها در هوایی هستند كه تنفس می كنیم.
موسسه اُرب علاوه بر مطالعه آب های بطری، مطالعه ای دیگر را در رابطه با آب لوله كشی نیز انجام داد و نتایج بیش از 8 درصد از نمونه های جمع آوری شده در پنج قاره جهان از نظر وجود ذرات فیبر پلاستیكی مثبت بودند. با اینحال، به طور متوسط در سراسر جهان آب لوله كشی حاوی ذرات میكروفیبر كمتری نسبت به آب بطری می باشد.
پیامد این موارد برای سلامتی ما چیست؟ بر اساس گزارشی در سال 2016 كه توسط اداره سلامت مواد غذایی در اروپا در رابطه با وجود ذرات نانوپلاستیك در آنها انجام گرفت، حدود 90 درصد از ذرات میكروپلاستیكی كه وارد سیستم گوارش بدن می شوند، بدون حادثه ای خاص از مسیر روده عبور می كنند. از مابقی ذرات، بعضی از ذرات كوچكتر می توانند وارد سیستم لنفاوی شده و یا از طریق جریان گردش خون وارد كلیه ها یا كبد گردند.
اگر همه ما ذرات میكروپلاستیك وارد بافت های بدنمان شوند، چه پیامدهایی متوجه بدن ما می گردند؟ آیا روده ها، شریان های خونی و یا كبد های ما توسط توده های پلاستیكی مسدود خواهند شد؟ در این مورد، هنوز جواب قطعی داده نشده است. همان مطالعه موسوم به EFSA بیان كرده است كه “اطلاعات و دانش پیرامون تأثیرات داخلی ذرات میكروپلاستیك در دستگاه گوارش و روده از جمله ریزجانداران ناچیز است. داده های سم شناسی در ارتباط با تأثیرات ذرات میكرو پلاستیك برای ارزیابی خطرات انسانی ناشی از آنها به شكلی اساسی كم است”.
در ماه اكتبر سفری به كشور هند خواهم داشت، در آنجا باید چه آبی بنوشم؟ آب بطری حاوی ذرات میكروپلاستیك را بنوشم و یا شانس خود را با نوشیدن آب لوله كشی امتحان كنم؟ حتی اگر به مدت كافی هم جوشانده شده باشد و در نتیجه آسیبی به بدن من نرساند، هیچ تضمینی وجود ندارد كه خود منبعی كه آب از آنجا می آید، فاقد ذرات میكروپلاستیك باشد. اما اگر میكروپلاستیك ها را نادیده بگیریم، آب بطری خواهم نوشید. سوال اینجاست كه وجود این ذرات را در سایر نوشیدنی ها چگونه باید بررسی نمود؟
