دریاچه ای خالدار
در قاره آمریکای شمالی در کشور همیشه آرام کانادا و در ایالت بریتیش کلمبیا خودمان را به شهر Osoyoos می رسانیم. حالا که خودمان را به شهر زیبای اوسیوس رسانده ایم یکراست خودمان را به منطقه ای حفاظت شده می رسانیم که کانادایی ها آن را Okanagan Grasslands می نامند. در این منطقه حفاظت شده اما تمام دیدنی های طبیعتش یک طرف و مقصد ماهم یکطرف. دره ای که با نام Similkameeno در جنوب این منطقه حفاظت شده قرار دارد مقصد نهایی ماست. بزرگراه شماره 3 که درست در مرز بین واشنگتن در ایلات متحده و کانادا قرار گرفته است ما را درست به همان جایی که می خواهیم می رساند. حالا دیگر هفت مایلی از اوسیوس فاصله گرفته ایم و اگر بخواهید فاصله مان را تا ونکوور بدانید چهار و نیم ساعتی را در راه بوده ایم تا به دیدن این پدیده جذاب برسیم.
از میان تپه ها و کوه ها و قتی در میانه دره که پوششی تنک دامنه هایش را پوشانده حرکت میکنیم چشم مان به یک حصار می افتد که بر روی قسمتی از آن یک تابلو نصب شده است. روی تابلو عبارت Spotted Lake حک شده است و از همان دور دست ها چشمتان به عکاسان و توریست هایی می افتد که با کنجکاوی تمام به آن سوی حصارها چشم دوخته اند. گاهی اوقات هلی کوپترهایی هم بر فراز دره پرواز می کنند و یک هو سر و کله یک عکاس هم پیدا می شود که از آن بالا مشغول تصویربرداری است.
به حصارها که نزدیک تر می شوید چشمتان به پدیده ای می افتد که ناگهان شما را به یاد فیلم های فضایی و جلوه های ویژه می اندازد. یک دریاچه که پر از رنگ های زیبای سبز و آبی و نقره ای ست که روی تن دریاچه خودنمایی می کنند. روی سطح دریاچه ی کم عمق اما پر از نقطه های رنگی است و البته بوی عجیبی هم به مشام می رسد. دریاچه حیرت انگیز است و گویی یک نفر با یک قلمو روی تن دریاچه را نقاشی کرده است. مثل یک پالت رنگ که رنگ هایش اصلا با هم ترکیب نمی شوند. دریاچه اما آنقدرها بزرگ نیست و نیم مایل طول و چیزی در حدود دویست یارد عرض دارد و محیط کلی آن چیزی در حدود 1.7 کیلومتر است. دریاچه یک حوضه درون ریز تمام و کمال است و هیچ رودخانه ای به آن داخل یا از آن خارج نمی شود به هیچ دریا و اقیانوس دیگری هم راه ندارد و آبش را از ذخایر زیرزمینی و بارش های فصلی تامین می کند.
اینکه این دریاچه چطور در اینجا پدید آمده یک بحث زمین شناسی پیچیده است اما چه به روز این دریاچه آمده که اینچنین خاص و حیرت انگیز و شکل و شمایلش با تمام دریاچه های دنیا متفاوت است؟ سال ها قبل که هنوز علم جایش را در بین مردم عامی باز نکرده بود افسانه ها و قصه های فراوانی وجود این دریاچه و شکل و شمایل عجیبش را توجیه می کرد اما حالا که زورمان به آزمایشگاهها و علوم مختلف می رسد، میدانیم که همه چیز در یک کلام خلاصه می شود: شیمی! این دریاچه پر از مواد معدنی غلیظ و حجم بسیار زیادی نمک است. دریاچه ی شور و البته قلیایی پر از ترکیباتی از مواد معدنی همچون سولفات سدیم، سولفات منیزیم، تیتانیوم و کمی هم نقره است.
در بهار یا پاییز و زمستان زمانی که بارش ها به اوج خود می رسد دریاچه شکل و شمایلی معمولی دارد و تفاوتی با دیگر دریاچه ها به چشم نمی خورد اما همین که آفتاب بیشتر می تابد و هوا رو به گرمی می رود آب دریاچه شروع به تبخیر شدن می کند و مواد معدنی بر کف دریاچه باقی می مانند و غلظتشان هی بالاتر می رود. ذرات مواد معدنی و نمک شروع به کریستالیزه شدن می کنند و در کل تعادل شیمیایی دریاچه به هم می خورد و از حالت عادی خارج می شود. هر کدام از مواد معدنی در کنار هم یک حوضچه رنگی کوچک را تشکیل می دهند که بر بستری از گوگرد قرار گرفته اند و روی دریاچه مثل یک پارچه خالدار رنگی به نظر می آید. اوایل ماه جولای بهترین زمان برای دیدن این پدیده فیزیکی و طبیعی حیرت انگیز است چرا که سطح آب کاهش به حد مقبولی کاهش یافته و دریاچه پر از خال های رنگی کوچک و بزرگ است.
از زیبایی و حیرت آور بودن دریاچه که بگذریم این دریاچه مثل هر پدیده نادر و حیرت انگیز دیگری برای مردمان بومی این منطقه مقدس و قابل احترام بوده است و کمی هم وجهه جادویی داشته است. اینجا جایی در مرز بین کانادا و آمریکا محل زندگی قبیله ای است که چیزی بیشتر از سه هزار سال است که اینجا در این دره سکنی گزیده اند و مثل هر قبیله دیگری آداب و رسوم و عقاید خاص خود را دارند. قبیله Okanagan برای مدت ها در این سرزمین زندگی کرده اند و عقاید خاصی درباره این دریاچه دارند و آن را دریاچه شفا می نامند. چشمه های آب گرم همیشه خدا در همه جای زمین برای اقوام مختلف خاصیت درمانی بسیاری داشته و هنوز هم بسیاری از افراد برای استفاده از خواص درمانی این منابع آبی سری به چشمه های آب گرم می زنند. این دریاچه هم برای سال ها نقشی درمانی برای افراد بومی و نخستین ساکنان این منطقه داشته است که برای استفاده از خواص درمانی این دریاچه در آن به شنا پرداخته و گاهی استحمام می کردند. حلا سال هاست که افراد این قبیله از این منطقه کوچانده شده و بازمانده ها در یک دره دیگر که بیشتر حالت حفاظت شده دارد ساکن شده اند اما هنوز هم این دریاچه برایشان قداست خاصی دارد. محلی ها اما این دریاچه را Kliulk می نامند و ازقضا اهمیت زیادی به سرپا بودن آن می دهند! امروز اما امکان شنا کردن و استحمام در این دریچه دیگر ممکن نیست و یک حصار شما را از دریاچه دور نگاه می دارد.
بومی ها اعتقاد دارند که هر رنگ این دریاچه نشان دهنده یک خاصیت درمانی متفاوت است و هر حوضچه قدرت خاصی دارد. آن ها معتقد بودند که در کل 360 نقطه رنگی بر روی دریاچه قرار دارد که به ازای 365 روز سال است، گرچه امروزه تحقیقات نشان از حضور 400 نقطه رنگی بر تن دریاچه می دهد. سال ها قبل در اطراف دریاچه کتیبه ها و سنگ های حجاری شده متعلق به همین قبیله کشف شد که نشان از جایگاه عرفانی و جادویی این دریاچه در نزد مردم قبیله داشته است.
یک محقق چندین سال قبل توانست خود را با کسب اجازه دولت کانادا به دریاچه برساند و آزمایشاتی را بر روی آن انجام دهد. محقق معتقد بود که این دریاچه بسیار به دریاچه های سطح مریخ شباهت دارد. گرچه بعدها مشخص شد که این شباهت آنقدر ها هم جدی نیست اما ظاهر عجیب و غریب و نادر این دریاچه هنوز هم شما را به یاد دریاچه های سایر کره های منظومه شمسی می اندازد که در فیلم های فضایی دیده اید.
دریاچه اما روزهای پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است مثلا در دوران جنگ جهانی اول کارگران هر روز چیزی در حدود یک تن نمک را از دریاچه استخراج می کردند! این استخراج اما به ضرر دریاچه تمام شد چرا که برخی از بومیان به نقل قول از اجداد خود می گویند که دریاچه قبل از این استخراح تنوع رنگ بیشتری داشته است. علاوه بر نمک استخراج برخی از ترکیبات معدنی هم در آن روزها بسیار رایج بوده است. خوشبختانه امروزه برای رسیدن به دریاچه باید چند مجوز را از مراکز مختلف کسب کنید وگرنه معلوم نبود که آیا از این دریاچه زیبا اثری باقی میماند یا نه!
دریاچه خالدار اما سال ها در ملک شخصی یک از خانواده های کانادایی قرار داشت. این خانواده اما به سرشان می زند که از دریاچه استفاده کرده و آن را به یک چشمه آب گرم تبدیل کنند اما این کار با اعتراض شدیدی اهالی قبیله Okanagan قرار می گیرد تا اینکه این خانواده عطای چشمه آب گرم را به لقایش می بخشند. سال ها این دریاچه محل کش و قوس بین این خانواده و اعضای این قبیله و دوستداران محیط زیست می شود تا اینکه بالاخره در حوالی سال 2001 این دریاچه به همراه هزاران هکتار اراضی همراهش از این خانواده به مبلغی گزاف خریداری می شود تا بتوان از آن در برابر صدمات بیشتر محافظت کرد.
اگر روزی روزگاری پایتان به شهر اوسیوس در کانادا رسید حتما سری به این دریاچه استثنایی که گاهی آن را دریاچه Osoyoos هم می نامند بزنید که همچون پلنگی خادار بر دامنه کوه ها آرام گرفته است و به یاد داشته باشید نمای این دریاچه بر فراز بزرگراه شماره 3 بسیار دیدنی تر و زیباتر است. هیچ وسیله نقلیه عمومی در مسیر دریاچه مشغول به کار نیست اما تورهای بسیاری از شهر اوسیوس به مقصد این دریاچه در اغلب روزهای هفته برگزار می شود . اگر علاقه داشته باشید می توانید حتی یک تور هوایی رزرو کنید و بر فراز این پدیده زیبا و نادر در دل دره های زیبای منطقه پرواز کنید و نمای کلی دریاچه خالدار را ببینید.