با وجود فعالیت های پیرامون تغییرات شرایط اقلیمی و آب و هوایی كه در رابطه با وابستگی مسافرت های هوایی به سوخت، در حال تشدید است، احتمالاً اخیرا خبرهای زیادی در مورد هواپیماهای بدون آلایندگی كربنی و همچنین گزارشاتی در ارتباط با هواپیماهایی كه می توانند كاملاً با سوختی به نام سوخت زیستی به پرواز درآیند، دیده و شنیده باشید. ایده موجود در پس پرده هر دو موضوع، كاملاً واضح و آشكار است. انسان می خواهد تا جایی كه امكان دارد، كربن كمتری وارد جو زمین نماید و این ایده كه می توانیم هواپیماهای بدون آلایندگی كربنی داشته باشیم، درست است؛ اما با آنچه شما فكر می كنید، كمی تفاوت دارد. با این حال اگر قصد دارید به یکی از شهرهای کشور سفر کنید بهتر است پیش از انجام این کار برای رزرو هتل های ایران اقدام نمایید تا از محل اسکان خود مطمئن بوده و اوقات خوب و خوشی را برای خود به ثبت برسانید.
آشنایی با هواپیماهای بدون آلایندگی كربنی
در مطلب پیش رو جهت شفاف سازی مسئله و همچنین آنچه مسافران بایستی در مورد هواپیماهای بدون آلایندگی كربنی بدانند اطلاعاتی ارائه داده ایم. سوخت های زیستی (كه سوخت های تولید شده از گیاهان بوده و به این ترتیب سوخت فسیلی نیستند) نسبت به سوخت ها با پایه نفت، به هنگام سوختن، كربنی كمتری تولید نمی كنند. با این حال آن ها هنگام رشد، كربن جذب می كنند و كربن جدیدی را كه هنگام سوختن آن ها ایجاد می گردد، خنثی می نمایند؛ بنابراین پرواز یک جتلاینر با سوخت زیستی، مقدار كربن منتشر شده در جو را در خودش كاهش نمی دهد، و این یک فرآیند محاسبه ای است. به عبارت دیگر دانستن این موضوع كه تبدیل كردن یک هواپیما به یک وسیله بدون آلایندگی كربنی، بیشتر از اینكه فرآیندی مهندسی باشد، یک فرآیند ریاضیاتی است، برای بسیاری از مردم تعجب آور است.
به زبان ساده دلیل اینكه سوخت های زیستی می توانند فاقد آلایندگی كربنی نامیده شوند، این است كه در حین پرورش یافتن گیاهان برای تهیه سوخت های زیستی، اكسیژن كافی تولید شده و كربن دی اكسید كافی را هم برای جبران كردن مقدار كربنی كه وارد جو می شود جذب می کنند. در فرآیند فوتوسنتز، گیاهان، جلبک ها و برخی از میكروب ها، كربن دی اكسید آب و انرژی خورشیدی جذب می كنند و آن ها را تبدیل به شكر و اكسیژن می نمایند. گیاهان، جلبک ها و میكروب ها از شكر به منظور ایجاد ساختارهای خود استفاده كرده و هر آنچه در چرخه آن ها وجود دارد را انجام می دهند. به این ترتیب زمانی كه این گیاهان، جلبک ها و میكروب ها را به یک سوخت مفید و قابل استفاده تبدیل كرده و در یک موتور جت آن را می سوزانید، فقط مقدار كربنی را كه منابع در اصل دریافت كرده اند را برمی گردانید.
برخلاف سوخت های فسیلی، سوخت های زیستی تجدید پذیر هستند. وقتی دسته ای گیاه را برداشت می كنید، دسته ای دیگر را می كارید چقدر احتمال دارد كه این پروسه تغییر كند؟ فناوری های جدید روش عملی را برای به حركت درآوردن هواپیما با غیر از سوخت معمولی منتشر كننده كربن و بدون در نظر گرفتن اینكه سوخت مورد استفاده چگونه تولید شده است، مهیا نمی كنند. شاید هواپیماهای مجهز به باتری / الكتریسیته و انرژی خورشیدی / الكتریسیته برای سفرهای كوتاه بُرد و بعضی از كاربری های خاص، كاربردی باشند، اما در صورتی كه بخواهید از مبدأ نیویورک به مقصد كالیفرنیا سفر هوایی داشته باشید، تنها روش رسیدن در حال حاضر، همان سوزاندن سوخت معمولی است. اگر می توانستید هیدروژن خالص را به جای هیدروكربن بسوزانید (به صورت تئوریک) می توانستید بدون انتشار كربن، پرواز کنید، اما هیدروژن نیازمند مخزن های بسیار بزرگ و سنگین می باشد.
هر زمانی كه بتوانید یک تُن سوخت زیستی را جایگزین نفت کنید، توانسته اید به موفقیت مدنظر دست یابید. همچنین اینكه این یک تن سوخت را در یک هواپیما بسوزانید، یا یک تریلی یا در یک نیروگاه تولید برق، برای جو و اتمسفر فرقی نخواهد كرد. چقدر احتمال دارد كه شركت های هواپیمایی سوخت زیستی را جایگزین سوخت های معمولی مورد استفاده نمایند؟ با در نظر گرفتن این حقیقت كه برای صنعت هوانوردی، عموماً نفت نسبت به سوخت زیستی عملكرد بهتری دارد، شركت های هواپیمایی احتمالاً مشكل موجود را با استفاده از سوخت زیستی حل نخواهند كرد، بلكه به جای آن از طریق پرداخت نوعی از مالیات كربن، انتشار این گاز را جبران كرده و صنایع دیگر را برای تغییر سوخت مورد استفاده شان به سوخت زیستی تشویق می کنند. این كار باعث خشنودی همه می شود، شركت های هواپیمائی از حداكثر كارایی لذت می برند و زمین هم می تواند استراحتی داشته باشد.
سوخت زیستی تقریباً با تحلیل های اقتصادی دقیق مشكل دارد. شاید به طور مجزا خوب به نظر برسد، اما اگر نیازمند آب زیاد بوده و یا (كشت گیاهان) جایگزین كشت های مربوط به غذا و خوراک گردد دیگر چندان مفید نخواهد بود. انرژی زیادی برای كشت و برداشت گیاهان نیاز است. اقتصاد حوزه سوخت های زیستی می تواند امنیت شغلی به اندازه تمام طول عمر برای اقتصاددانان و حسابداران ایجاد نماید. اگر سیستم به شكل منطقی خوب كار كند، نتیجه خالص آن می تواند این باشد كه مردمی كه سفرهای هوایی انجام می دهند، هزینه های بالاتری را به منظور پرداخت مالیات های جبران كربن می پردازند. دولت ها هم می توانند مسافران را از طریق دریافت مالیات برای پروازهای كوتاه تر در مناطق دارای سیستم های قطار سریع السیر برای استفاده از این سیستم ها تحریک کنند، اما این كار در ایالات متحده یا كانادا به این زودی ها نمی تواند اتفاق بیافتد. آنچه در ابتدا می تواند اتفاق بیافتد این است كه شركت های هواپیمایی، مالیات كربنی پرداخت کنند و این موضوع قطعاً نه تنها روی كیف پول شما تأثیر خواهد داشت، بلكه روی سیاره زمین نیز اثرگذار است.
سخن آخر
همانطور که می دانید عوامل بسیاری بر روی آلودگی کره زمین و تغییر شرایط آب و هوایی و اقلیمی آن تاثیرگذار هستند که مصرف بی رویه سوخت های فسیلی ازجمله آن ها است. شاید ایده بهره گیری از هواپیماهای بدون آلایندگی كربنی در ابتدا بسیار جالب و کارآمد به نظر برسد اما باید توجه داشت هزینه و زمان پیاده سازی اینگونه ایده ها منطقی و مفید خواهد بود یا خیر.
