آرامگاه شاعر و عارفان شیراز را بشناسید

شهر شیراز یکی از زیباترین و منحصر به فردترین شهرهای کشور است که شاعران و عارفان زیادی در آن به خاک سپرده شدند؛ بعضی از آن ها بسیار شناخته شده و برخی ناشناس ماندند. جالب است بدانید این آرامگاه ها هر سال میزبان بیشترین تعداد گردشگران و علاقمندان به فرهنگ و ادب هستند؛ از این رو انتظار می رود هتل های شیراز یکی از بهترین گزینه ها برای اسکان مسافران است چراکه هر فرد با هر میزان بودجه قادر به رزرو هتل در این شهر است.

حافظ شیرازی با لقب “لسان الغیب” ( کسی که از غیب سخن می گوید ) از شاعران نامی جهان است. او در خانواده ای متوسط به لحاظ مالی در شیراز به دنیا آمد، در نوجوانی قرآن را از بر کرد و به همین دلیل به او حافظ می گفتند. سپس در دربار شاهنشاه آن زمان به دیوان گری مشغول شد. شاعری شغل اصلی او نبود و در بسیاری از شعرهایش که تنها منبع موثق اطلاع یافتن از زندگی شخصی او است، صحبت از درخواست وظیفه ( حقوق و مستمری) می کند.

شاعری که در زادگاهش دفن شد بدون اینکه قدمی آن طرف تر از شهرش گذاشته باشد. برخی دلیل این عدم تمایل به سفر را شرایط آب و هوایی مطبوع و طبیعت سرسبز شیراز می دانند که امکان غزل سرایی را فراهم می کرده ضمن اینکه حاکم وقت هم انسانی بسیار درستکار و آزادی خواه بوده است؛ از این رو همه شرایط مناسب در این شهر چهار فصل فراهم بوده و دلیلی برای مهاجرت وجود نداشت. برخی دیگر با اشاره به پاره ای از اشعار وی که مربوط به زمانی است که شیراز مورد هجوم دشمن قرار می گیرد و حاکمی ظالم و شرور جایگزین می شود، می گویند: حافظ جهت ظلم ستیزی و آگاه ساختن مردمش در شیراز می ماند و به سرودن اشعاری که جهت فکری مردم را برای براندازی حکومت فاسد آماده کند می پردازد. بنابراین باز هم از سفر پرهیز می کند. اما دلیل واقعی این یک جا نشینی چه بوده را تنها حافظ می داند.

همانند حافظ مقبره اش هم دست خوش بازی روزگار بوده است. اولین بار محمد یغمایی وزیر حاکم گورکانی فارس، شش یا هفت دهه بعد از وفات حافظ، گنبدی بر روی مقبره وی ساخت. بعدها در زمان شاه عباس و حتی قرن ها بعد در زمان نادر شاه بنا تعمیر و مرمت شد. تا اینکه کریم خان پادشاه محبوب زندیه تالاری زیبا با چهار ستون روبروی آرامگاه بنا کرد و محوطه را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم نموده و آن را با باغی زیبا آراست. کریم خان سنگ قبری درخور بر روی آرامگاه حافظ قرار داد و به یکباره چهره آرامگاه را متحول ساخت. سال ها بعد حاکمین قاجار بنا را مرمت کردند. در دوران پهلوی اول آرامگاه صاحب یک سردر سنگی شد و تالار کریمخانی گسترش پیدا کرد و تبدیل به تالاری با بیست ستون سنگی شد. در حدود سال 1386 نیز بنا مرمت اساسی شده و حتی برخی مقبره های خانوادگی اطراف حافظیه که از قدمت زیادی برخوردار بودند به مجموعه اضافه شدند و به عنوان بخش های حافظ شناسی یا کارگاه های هنری مورد استفاده قرار گرفتند.

دسترسی به حافظیه

روایت است که به هنگام دفن وی عده ای افراد متعصب با اشاره به اشعاری از حافظ که در مورد می گساری است با دفن او به شیوه مسلمانان مخالفت کردند اما عده ای دیگر با اشاره به دو پهلو بودن این اشعار وی را یک مسلمان حافظ قرآن می دانستند. در نهایت به نتیجه ای واحد نرسیدند و از دیوان حافظ فالی گرفتند که این بیت آمد: قدم دریغ مدار از جنازه حافظ که گرچه غرق گناه است، می رود به بهشت. از بین نویسندگان و فیلسوفان بزرگ دنیا ، کسانیکه آثار خود را تحت تاثیر اشعار حافظ می دانند می توان به “گوته “و “نیچه” اشاره کرد. گوته می نویسد : حافظا، در غزل هایت می شنوم که شاعران را بزرگ داشته ای، بنگر که اینک پاسخی فراخورت می دهم : بزرگ اویی است که این سپاس به بزرگ داشت اوست.

شاید رسالت این شاعر آرمان طلب و مخالف با مبالغه کاری و ریاکاری به یادگار گذاشتن دیوانی سرشارازاندیشه های گوناگون و عمیق برای نسل های بعد از خود بوده است. عده ای با دیوان حافظ فال می گیرند و به دلیل گستردگی معانی در هر غزل، هر فرد با هر نیت و بنا به حال و احوال خود می تواند پاسخ پرسش خود را از او بگیرد. این امر بسته به اعتقادات مختلف متفاوت است و ممکن است به زعم عده ای یک امر خرافی به نظر بیاید. نقشه بنای حافظیه اول بار توسط یک باستان شناس فرانسوی پیشنهاد شد. در این نقشه آرامگاه دارای یک سقف مسی شبیه کلاه قلندران و درویشان به همراه هشت ستون سنگی بود، که در حال حاضر ضمن بازدید آن را مشاهده خواهید کرد.

یکی دیگر از جاهای دیدنی شیراز آرامگاه دکتر مهدی حمیدی شیرازی است که در جوار حافظیه قرار دارد. به دلیل فعالیت های سیاسی و اجتماعی به او لقب “شاعر ملی” دادند. حمیدی مخالف شعر نو بود و از این جهت با نیما یوشیج و بقیه نوگرایان مخالفت می کرد و مورد سرزنش طرفداران شعر نو قرار می گرفت. کتاب شعرش به نام “عصیان” از شاهکارهای او است. بانو سکینه آغازی مادر دکتر مهدی حمیدی شیرازی با تاسیس اولین مدرسه دخترانه در شیراز به نام «عفتیه» امکان تحصیل دختران را فراهم کرد.

داستان دیدار شاعری بزرگ و کارگردانی جهانی بسیار جالب است . از زبان خود عباس کیارستمی ماجرای این ملاقات را بشنوید: عباس کیارستمی: در ایام جوانی دیوان مهدی حمیدی را خواندم و حفظ کردم. سال ها گذشت و من به این فکر افتادم که گذاشتن این همه زمان و انرژی برای حفظ این اشعار بیهوده بود و هیچ جا به دردم نخورد. از خودم و کارم به شدت عصبانی بودم. کاری را با مشقت فراوان انجام داده و بعد از بیهودگی آن کار احساس پشیمانی می کردم. تا اینکه در سفری به لندن در خانه یکی از دوستانم بودم ومتوجه شدم او به ملاقات کسی می رود از او پرسیدم آن شخص کیست؟

جواب داد: مهدی حمیدی. من متعجب و کمی هیجان زده همراه دوستم به دیدار دکتر رفتیم. زمانی که او را دیدم ضعیف و نحیف روی تختی دراز کشیده بود و من یکی از شعرهایش که در بدو ورود به اتاق به ذهنم رسید را برایش خواندم. خودم بغض کردم و او اشک از چشمانش جاری شد. همانجا احساس کردم شاید باید آن اشعار را حفظ می کردم تا در چنین جایی یکی از آن ها که به حال و هوای آن روزهای دکتر بسیار نزدیک بود را بخوانم. در نهایت دکتر مهدی حمیدی شیرازی در سال 65 درگذشت و در حافظیه شیراز به خاک سپرده شد.

مجسمه سنگی سعدی سالم و پابرجا در ابتدای ورودی آرامگاه اش قرار گرفته است. سعدیه در بین انبوهی از گل های رنگارنگ و درختان سروناز و کاج قرار دارد. در اولین نظر از راه دور گنبد فیروزه ای آرامگاه نظر گردشگران را به خود جلب می کند. هفت رواق حاشیه آرامگاه، هفت مرحله از سیر و سلوک عرفانی را نشان می دهد. فضای سبز درون حیاط به سبک ایرانی درختکاری و گلکاری شده است. دو حوض مستطیل شکل بزرگ در وسط محوطه قرار دارند. حوض سکه رو به روی رواق قرار دارد که در آن سکه به نشان حاجت روا شدن می اندازند.

یک حوض ماهی بسیار بزرگ نیز در آنجا وجود دارد که توسط رشته قناتی که از محوطه آرامگاه سعدی عبور می کند تامین می شود. کاشی کاری های داخل حوض بسیار دیدنی است و در بالای حوض یک نورگیر قرار دارد. کتابخانه سعدیه نیز همان حوالی است. با نگاهی دقیق تر علاوه بر گنبد فیروزه ای که از دور پیدا است، هشت ستون قرمز رنگ بلند بالا بنای سعدیه را به کاخ های ایرانی همانند کرده اند، یک بنای تقریبا معکب شکل با مرمرهای سفید. درون مقبره خبری از بنای مکعب بیرون نیست. یک هشت ضلعی تماما مرمرین که در کنار آن کاشی های فیروزه ای سقف نیز خودنمایی می کنند. دور تا دور هشت ضلعی را با یادگارهای سعدی به خط ابراهیم نوذری آراسته اند و در میان هشت ضلعی سعدی خفته است. بیرون از بقعه، بستنی فروشی ای به نام ” بستنی سعدی” قرار دارد که بسیار معروف است و استفاده از کره و لبنیات خاص در ساخت آن طعمش را بسیار لذیذ کرده است.

دسترسی سعدیه

حاج محمد تقی با لقب فصیح‌الملک یکی از شاعران برجسته کشورمان است که در 7 سالگی به دلیل بیماری آبله نابینا شد. شاعر نامی در سرودن انواع شغر به خصوص قطغه و قصیده تبحر داشت. لازم به ذکر است در کنار آرامگاه سعدی قبر شاعر معروف شوریده شیرازی قرار دارد.

نام شاه داعی الله، محمود و لقبش سید نظام الدین و تخلصش در شعر “داعی” بوده است. در گذشته پیشوند ” شاه ” را برای برخی عرفا به کار می بردند و چون شاه داعی مردم را به سمت خداپرستی راهنمایی می کرد به او شاه داعی الله می گفتند. آرامگاه وی در گذشته خانقاهی بوده که او در آن زندگی می کرده است. این بقعه به خط نستعلیق منقوش از اشعار شاه داعی الله است که بر روی آجر و کاشی و چوب بنا حک شده اند. سنگ قبرش سرخ رنگ است و بر سر در آرامگاهش شعری از خود او نوشته شده است: چو باد خاك تو خواهد به هر طرف بردن

ابن خفیف معروف به “شیخ کبیر” از عارفان بزرگ شیرازی است. وی به ریاضت های سخت برای رسیدن به مدارج بالای کمال اعتقاد داشت و در این راه مجاهدت های بسیار کرد. او بسیار سفر کرد و تعلیم فراوان دید و در نهایت به شیراز بازگشت و به تربیت مریدان و شاگردانش مشغول شد. آرامگاه وی پشت بازار وکیل و در محله شاهزاده قرار دارد. باغچه های اطراف آرامگاه و رواق و محراب سنگی با شکوه درون بقعه از زیبایی های این مجموعه است.

مقبره خواجوی کرمانی

سه غار در کنار مقبره خواجوی کرمانی

رو به روی ای آرامگاه ها بازارچه هایی است برای خریدن صنایع دستی :

خاتم کاری: از کنارهم قرار دادن تکه های چوب به صورت منظم در رنگ ها و جنس های مختلف ساخته می شود. جنس آن ها ممکن است عاج یا طلا یا استخوان یا چوب و غیره باشد. قلمدان، گلدان، جعبه های دستمال کاغذی خاتم کاری را از بازارهای همان حوالی می توانید تهیه کنید.

معرق کاری: صنایع دستی ساخته شده از چوب و فلز که نمونه شیرازی آن زبانزد است .

منبت کاری و قلم‌زنی و مینا کاری و شیشه گری. لباس های سنتی، زیرانداز نمدی و گلیم، جاجیم و قالی، گیوه. ظروف و اشیای از سرامیکی دیگر صنایع دستی این شهر هستند.

بهترین زمان به لحاظ آب و هوایی برای بازدید از این اماکن اردیبهشت ماه است . زمانی که شاعران شیرازی از قدم گردشگران و شور و شوقشان جان دوباره می گیرند. پیشنهاد ما به شما آن است که با رزرو هتلی با سابقه درخشان از سفر خود لذت ببرید. از طریق رزرو هتل زندیه و هتل رویال شیراز این امکان را برای خود فراهم کنید .

زمان بازدید: همه روزه از ساعت 8:00 تا 20:30. ایام تعطیلی: نهم و دهم محرم روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، 21 رمضان شهادت امام علی ، 28 صفر رحلت پیامبر، 14 خرداد رحلت امام خمینی ، 25 شوال شهادت امام جعفر صادق.

کافی‌ست کمی به شعر و غزل علاقه داشته باشید، حتماً گذرتان به شهر شیراز هم می‌افتد. این شهر زادگاه عرفا و شاعران بزرگی همچون سعدی و حافظ است. از همین جهت هر ساله میزبان گردشگران و علاقمندان به این بزرگان است. برای اسکان و اقامت در شهر شیراز اصلاً نباید نگران هیچ چیز باشید. این شهر دارای بهترین اقامتگاه‌ها با موقعیت جغرافیایی عالی است. البته که انتخاب موقعیت مکانی هتل بسته به نیت و هدف از سفر متفاوت است. اگر قصد دیدن جاذبه‌های شیراز را داشته باشید، هتل های بسیاری برای میزبانی از شما وجود دارد. نمونه لاکچری‌ترین هتل های شیراز هتل زندیه شیراز، هتل چمران شیراز و هتل بزرگ شیراز است. با اقامت در این هتل‌ ها می‌توانید به آرامگاه حافظ و سعدی سر بزنید و از اقامت خود در شیراز نهایت لذت را ببرید. همچنین با رزرو هتل‌ های شیراز می‌توانید یک سفر خاطره‌انگیز چند روزه در این شهر داشته باشید و حسابی تفریح کنید.