یک روز در هفته، در حدود ساعت 21 شب، در حالی که نور میلیون ها ستاره آن ها را راهنمایی می کند، رائول مارتینز مورالس و آماندا مندری کار خود را برای مطالعه مریخ آغاز می کنند. این دو که اولی یک فیزیکدان فضایی و دیگری یک منجم بسیار پرشور است، این کار را با باز کردن همراه با دقت فراوان تجهیزات علمی خود پیش از عبور از میان دریایی از گدازه های سرد شده به سمت تپه های شنی قرمز رنگ سوزان آغاز می کنند.
در برخی از شب ها، آن ها یک آزمایشگاه موقتی را در کنار یک دالان غول پیکر از گدازه ها یا شیارهای پیش از تاریخ برپا می کنند، شیارهایی که بزرگی آن ها به حدی است که بتوان یک فضاپیما را در داخل آن ها فرود آورد. این نمایش حیرت انگیز با دیدن اولین هویت فضایی که از تاریکی هویدا می شود به اوج هیجان خود می رسد. این هویت فضایی در واقع می تواند یک فواره غول پیکر شهاب سنگی یا شاید ستاره ای باشد که تا پیش از آن رویت نکرده باشند.
مورالس در حالی که با حیرت به مناظر اطراف خود نگاه می کند می گوید: «من همیشه از دوران کودکی شیفته سیارات و دنیاهای دیگری که هنوز آن را نمی شناسیم بوده ام. مریخ، مشتری، ناهید و ماه- همه این ها مرا به حیرت وا می دارند».
تمامی این محیط به شکل ترسناکی فضایی است اما تیم علمی ما در واقع روی سیاره سرخ نیست اگر چه برخی مواقع فضا و حس حضور روی کره مریخ را دارد. در واقع این محیط در فاصله 54.6 میلیون کیلومتری از مریخ و در وسط پارک طبیعی لوس ولکانس در لانزاروته و در جزایر قناری قرار دارد. و تنها بعد از بازگشت به جاده اصلی آنسوی منطقه حفاظت شده و عبور از مرکز شترسواری شهرداری یاییزا است که این طلسم فضایی شکسته می شود و می فهمید که اینجا جزیره ای در اسپانیاست و نه عمق فضا.
مندری که همراه با مورالس مرکز ستاره شناسی و افلاک نمای جزیره را مدیریت می کند می گوید: «واقعاً حیرت انگیز است، اینطور نیست؟ در واقع، این محیط نسبت به هر جای دیگری شبیه تر به فضاست. جالبتر این که غارهایی در اینجا وجود دارد که معادل همان هایی است که روی ماه یا مریخ یافته شده اند. نهایت شگفتی است، اینطور نیست؟».
جزیره لانزاروته که در سال 1993 به عنوان یک منطقه زیست کره به ثبت یونسکو رسیده یک شباهت زمین شناختی غریب و باورنکردنی به مریخ و ماه دارد. این شباهت به قدری زیاد است که جزیره لانزاروته به یکی از مهم ترین مراکز تحقیقاتی جهان در زمینه تحقیقات فضایی تبدیل شده است. سازمان های ناسا و آژانس فضایی اروپا از این جزیره برای آموزش فضانوردان و آزمایش مریخ نوردها استفاده می کنند. در این جزیره، دانشمندان محیطی شبیه آنچه که در فضا دیده می شود را شبیه سازی کرده و گام بعدی را در زمینه آماده کردن فضانوردان برای ماجراجویی در فراتر از زمین بر می دارند.
برای هر کسی که به گشت و گذار در فضا علاقمند هستند، امسال بسیار مهم تر از هر سال دیگری است. 50 سال پیش، نیل آرمسترانگ و باز آلدرین، از فضانوردان مشهور ناسا، به اولین انسان ها در تاریخ تبدیل شدند که روی کره ماه قدم گذاشتند، زمانی که فضاپیمای آپولو 11 در 20 جولای 1969 روی کره مریخ فرود آمد. اکنون نیز قرار است در سال 2024 انسان به ماه رفته و بار دیگر روی سطح مریخ فرود آید.
این همانجایی است که نقش جزیره لانزاروته پررنگ می شود. گاهی اوقات، محیط جزیره انگار برخی از قوانین معمول فیزیک و جغرافیا را نقض می کند. در یک دوره 6 ساله از سال 1730 تا 1736، این جزیره به سختی در اثر انفجارهای آتشفشانی متعددی لرزید وقتی که دهانه های آتشفشانی نزدیک کوهستان های مونتانیاس دل فوگو در پارک ملی تیمانفایا فوران کرده و در نهایت یک چهارم جزیره را از خاکستر و گدازه هایی که از عمق زمین آمده بودند پوشاند.
بعد از این فوران های آتشفشانی، زمینی که نمرده بود از نو متولد شد. پارک طبیعی لوس ولکانس و پارک ملی تیمانفایای مجاور به خاطر شرایط شبه ماه خود مشهور شدند. بیش از 100 مخروط آتشفشانی قابل مشاهده هستند و ترکیب منحصربفردی از ساختارهای کاسه ای شکل وسیع، زمین های پر از ماگمای خشک شده، جریان گدازه ها و شن های رنگارنگ در فضای 172 کیلومتر مربعی یک جهان فرازمینی شکل گرفت. نوعی گمگشتگی فضایی در این سرزمین به چشم می خورد و محیط جزیره حسی از یک بیابان فرازمینی که زمان در آن متوقف شده را به ذهن متبادر می سازد. حتی ساحل منطقه نیز یک حضور بربری و بیگانه دارد که نتیجه سرد شدن ناگهانی گدازه ها در هنگام برخورد با آب های سرد اقیانوس اطلس بوده است.
یکی از کارشناسان مسئول کمک به تحقق ماموریت های فضایی آینده در جزیره لانزاروته یک رهبر شناخته شده فضایی در زمینه پروژه های مربوط به مریخ به نام لوردانا بسونه است. در میان مسئولیت های متعدد وی، از آموزش فضانوردان تا نظارت بر تست های شبیه سازی ماموریت های تعاملی انسان و ربات، او نفر اول در یک برنامه فضایی به نام پانگیا است که اولین گام در آماده سازی فضانوردان برای تبدیل ساختن آن ها به کاوشگرانی در دیگر سیارات به شمار می رود.
بسونه در مورد این ماموریت ها چنین می گوید: «به طور خلاصه، لانزاروته چندین فضای واقع گرایانه شبیه به ماه و مریخ را در اختیار ما قرار می دهد. به سادگی می توان وظایف و عملیات ها را به فضانوردان آموزش داد اما آماده ساختن آن ها به عنوان دانشمندانی در یک حوزه خاص کار ساده ای نیست. برنامه پانگیا به فضانوردانی با هر پیشینه ای کمک می کند تا به زمین شناسان و زمین-میکروبیولوژیست هایی توانمند در زمینه علم سیاره شناسی تبدیل شوند. و برآیند این آموزش ها فراون است: فضانوردان یاد می گیرند زمین شناسان و دانشمندانی با اجرای روش های تحقیقی باشند و یاد می گیرند که بیشتر به شکل عملی کار کنند».
پروژه پانگیا از آغاز خود در سال 2016 هر ساله بزرگتر شده است. در سال 2018، در طول پروژه پانگیا-ایکس، دهمین کمپ آموزشی پروژه، فضانوردان آژانس فضایی اروپا، ماه نوردهای خود را روی سطح جزیره لانزاروته آزمایش کرده، گروهی از پهپادها را به پرواز درآورده و یک ماه نورد را در مسیر پیچیده و 6 کیلومتری یک دالان گدازه ای که در اثر انفجار آتشفشانی متعلق به 21.000 سال پیش ایجاد شده بود هدایت کردند.
کسانی که در دنیای فرازمینی جزیره لانزاروته زندگی می کنند با چنین درام سوررئالی هماهنگ شده اند. صحبت از حساسیت سنج وزنی، لرزه نگار، ابزارهای زمین شناختی و مغناطیس سنج در اینجا بسیار طبیعی است. چنین ابزارهایی که نمونه هایی از آن ها در مرکز بازدیدکنندگان از پارک ملی تیمانفایا به نمایش درآمده توسط آتشفشان شناسان برای بررسی کردن محیط جزیره و شناسایی وقایعی که نشان دهنده فوران های آتشفشانی در دهه های گذشته بوده مورد استفاده قرار گرفته اند. اما امروزه بیشتر از لیزرهای سه بعدی و اسکنرهای بسیار پیشرفته و پیچیده می شنوید.
یکی از سناریوهای فعالیت های فراماشینی اخیر کره ماه شامل این موضوع است که فضانوردان سنگ هایی را با ابزارهای زمین شناختی که بر اساس تجربیات ماموریت آپولو ساخته شده اند جمع آوری نمایند. آن ها با دانشمندان ارتباط مستمر داشته و تحقیقات و جستجوهایشان را با استفاده از کتاب های موضوعی الکترونیکی آینده نگرانه به ثبت رسانده، تمامی مراحل عملیات تحت نظارت یک رییس پرواز در بخش کنترل پروژه قرار خواهد داشت. یکی دیگر از کارها شامل هویت های فرازمینی در لباس های فضایی است که روی مریخ نوردها متمرکز شده اند، مریخ نوردهایی که از یک مرکز کنترل از راه دور در هامبورگ کنترل می شوند.
بسونه که وظیفه آموزش تیم تحقیقاتی قطب شمال برای سفر به این منطقه در طول زمستان و استقرار در پایگاه کونکوردیا که با عنوان مریخ سفید نیز شناخته می شود را بر عهده داشته، در ادامه صحبت های خود چنین می گوید: «عناصر این شبیه سازی را می توان در یک حیاط پشتی شبیه لانزاروته انجام داد اما غیرممکن است که بتوان واقع گرایی بودن در یک سطح زمین شناختی سیاره ای واقعی را تقلید کرد. موانع متعددی در فضا وجود دارند. خشن بودن عوارض زمین، شرایط روشنایی و مشکلات ارتباطی، در کنار دسترس پذیری، کاملاً واقعی هستند. یک سورتی تحقیقای زمین شناختی در فضا مانند رقص باله است: این کار به تمرین و ممارست نیاز دارد تا به شکل کارآمد و درستی اجرا شود».
در گفتمان فضانوردان قدیمی تماس با فضای فرازمینی به نحوی یک فتح بزرگ به شمار می رفت. اما دیگر اینطور نیست زیرا برای دانشمندان امروزی، چنین کاری تلاش برای تمام بشریت به منظور درک بهتر چگونگی بهبود سبک زندگی روی زمین، از طریق توسعه علوم پیشگام و باز کردن فضا برای اهداف خوب و مفید است. و به همین دلیل است که ماموریت سفر به مریخ همچنان به عنوان هدف نهایی برای ناسا و آژانس فضایی اروپا شناخته می شود.
بسونه در ادامه می گوید: «آزمایش و تمرین این عملیات ها به آژانس فضایی اروپا امکان می دهد که اشتباهات بسیاری که نمی خواهیم در هنگام حضور واقعی در فضا رخ دهند را تصحیح نماییم. نمی خواهید خود را آنجا سردرگم بیابید مگر اینکه مطمئن باشید زنده می مانید. و با برنامه های کنون ناسا برای بازگشت به سطح ماه در سال 2024، به نظرمان به موقع برای این کار آماده خواهیم شد».
