باغ ارم شیراز؛ تکه‌ای از بهشت در شهر بهارنارنج

شیراز یکی زیباترین کلان‌ شهرهای ایران است. جاذبه‌های متنوع در این شهر هر ساله به خصوص در ایام نوروز مسافران زیادی را روانه شيراز می‌کنند. از میان تمام جاهای دیدنی شیراز باغ ارم شیراز در میان مسافران از محبوبیت زیادی برخوردار است.

باغ ارم در میان جاذبه‌های متنوع شیراز مانند حمام وکیل شیراز، حافظیه شیراز، سرای مشیر شیراز و بازار وکیل شیراز به مانند نگینی زیبا می‌درخشد. در اين مقاله ما نیز سعی داريم تا در مورد اين باغ زيبا و تاريخی و ویژگی‌های مربوط به آن توضیح دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.

قیمت بلیط ورودی باغ ارم شیراز 1403

در سال 1403 قیمت بلیط ورودی باغ ارم برای گردشگران ایرانی 30 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 200 هزار تومان است. قبل از ورود می‌توانید به راحتی بلیط مجموعه را تهیه کرده و از آن بازدید نمایید.

ساعات کاری و آدرس باغ ارم شیراز

قبل از هر چیز بهتر است بدانید برای بازدید از باغ ارم باید اقدام به تهیه بلیط کنید. پس از تهیه بلیط، طبیعت زیبای این باغ همه روزه  از ساعت ٨ صبح تا ٢٠:٣٠ شب میزبان شما مهمانان عزیز است.

لازم به ذکر است که این باغ در روزهای خاصی از سال مانند تاسوعا و عاشورا، ٢١ رمضان (شهادت حضرت علی)، ١٤ خرداد (رحلت امام خمینی)، ٢٨ صفر (رحلت پیامبر) و ٢٥ شوال مصادف با شهادت امام جعفر صادق تعطیل می‌باشد.

همچنین با توجه به اینکه در حال حاضر اختیاردار این باغ دانشگاه شیراز است، اگر شما جزو دانشجویان هستید می‌توانید با ارائه کارت دانشجویی خود از تخفیفات تهیه بلیط باغ بهره‌مند شوید.

برای رسیدن به باغ ارم مسیر راحتی را در پیش روی خود دارید. شما می‌توانید پس از ورود به شیراز زیبا مسیر خیابان ارم را در پیش بگیرید. نزدیک میدان ارم و دانشگاه شیراز این مکان را می‌بینید.

پس از آگاهی از آدرس خوب است بدانید که برای رسیدن به باغ ارم سه راه (با مترو، وسیله نقلیه شخصی و اتوبوس) در مقابل شما قرار دارد:

1. مسیر اول استفاده از مترو است. ایستگاه متروی نمازی نزدیک‌ترین ایستگاه به باغ ارم شیراز است. پس از آنکه از قطار پیاده شدید با کمی پیاده‌روی و پشت سر گذاشتن میدان دانشجو به میدان ارم و باغ ارم می‌رسید.
2. مسیر دیگر رسیدن به باغ ارم استفاده از وسیله نقلیه شخصی است. یکی از بهترین مسیرهای دسترسی به باغ استفاده از بلوار شهید چمران است. پس از اینکه در این بلوار به سمت جنوب رانندگی کردید به میدان دانشجو می‌رسید. در میدان دانشجو مسیر را به سمت چپ ادامه دهید. این مسیر را تا رسیدن به میدان ارم ادامه دهید. پس از اینکه به میدان ارم رسیدید در سمت راست شما خیابان ارم واقع شده است. پس از کمی رانندگی در این خیابان باغ ارم شیراز را مشاهده می‌کنید.
3. اگر برای رسیدن به باغ ارم از اتوبوس استفاده می‌کنید می‌توانید از دو خط بلوار نارنجستان – میدان نمازی و میدان کلبه – میدان ارم استفاده کنید. در نهایت در ایستگاه اتوبوس باغ ارم پیاده و مسیر باغ را در پیش بگیرید.

بهترین زمان بازدید از باغ ارم شیراز

اگرچه شیراز از آن دسته شهرهای کشورمان است که در هر فصلی زیبایی‌های منحصر به فرد خود را داراست. اما اکثر ما شیراز را با بهار زیبایش می‌شناسیم. در این فصل سرمای هوا جای خود را به هوای بهاری و فرح‌بخش داده و جلوه‌ای کم‌نظیر از گل‌ها و درختان را در باغ ارم می‌بینیم. پس بهترین زمان سفر به شیراز فصل بهار به خصوص اردیبهشت ماه است. می‌توان باغ ارم را به عنوان یکی از جاهای دیدنی شیراز در شب نیز انتخاب کرد، بازدید از این باغ شب نیز خالی از لطف نیست و زیبایی آن دو چندان می‌شود.

معرفی باغ ارم شیراز

اگر در سفر به شیراز به دنبال بازدید از یکی از زیباترین باغ‌های آن هستید پیشنهاد ما باغ ارم شیراز است. این باغ با جلوه کم‌نظیر خود به خصوص در فصل بهار میزبان خیل عظیمی از گردشگران داخلی و خارجی است.

در ابتدای معرفی این باغ از نمای اصلی آن شروع می‌کنیم. طراحی این باغ به شکل مستطیل است. عمارت زیبای مربوط به دوران قاجار و درختان احاطه کننده آن فضای اصلی باغ را تشکیل می‌دهند. این باغ زیبا در ابتدای ساخت مساحتی کوچکتر از امروز داشته است. به مرور زمان مساحت آن تغییر می‌کند و امروزه در حدود ١١٠ هزار متر مربع می‌باشد. استخر باغ نیز مساحتی ٣٠٠ مترمربعی دارد.

فضای پیاده‌‌روی موجود در این باغ از ابتدای استخر شروع و تا انتهای آن ادامه می‌یابد. این پیاده رو که محل اصلی گردش بازدیدکنندگان به شمار می‌رود با گل‌ها و درختانی زیبا در گوشه و کنار مزین شده است. درختان این باغ شامل سرو، کاج، افرا، بید مجنون، نارنج، درختچه‌های زینتی، بوته‌های مختلف و… هستند. سرسبزی و  شادابی این درختان به حدی است که در هنگام عبور از کنار آنها بوی خوش درختانی مانند نارنج انرژی دو چندان به شما می‌دهد.

علاوه بر درختان متنوع موجود در باغ ارم شیراز، گل‌های زینتی رنگارنگ به خصوص در فصل بهار چهره باغ را تماشایی‌تر می‌کنند. جوی آب وسط پیاده‌رو نیز جلوه‌ای زیبا به منظره تماشایی باغ داده است. زمانی که از بالا به استخر نگاه‌ کنید انعکاس گل‌ها و درختان سربه فلک کشیده در استخر تصویری زیبا در آن پدید می‌آورند.

همچنین جوی آب که محل عبور آب تا انتهای استخر است دارای چندین پله با شیب مناسب است. این پله‌ها و شیب زیاد موجب شنیدن صدای شرشر آب می‌شوند. این باغ زیبا به دلیل معماری کم‌نظیر کوشک و درختان زیبا و کهن موجود در آن در سال ١٣٥٤ در میان فهرست آثار ملی کشورمان جای داده شد. پس از گذشت چندین سال از ثبت آن، توسط اداره میراث فرهنگی مرمت و بازسازی شد. ناگفته نماند این باغ علاوه بر ثبت ملی در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است.

تاریخچه باغ ارم شیراز

باغ ارم شیراز یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های موجود در ایران است. نام باغ ارم نیز برگرفته از باغی بزرگ و زیبا در دوران حکومت پادشاهی عربستان در آن زمان است. در مورد تاریخچه و زمان ساخت این بنا روایت‌های مختلفی از سوی مورخان نوشته شده است. در برخی سفرنامه‌های مربوط به قرون دهم و یازدهم هجری در مورد این باغ نوشته‌هايی وجود دارد. اما هیچ‌کدام تاریخ ساخت این بنا را به طور دقیق بیان نکرده‌اند.

در دوران صفويان اين باغ از شكوه و زیبایی خاصی برخوردار بوده است. سلجوقیان و زندیان نیز به نوبه خود در مرمت و گسترش باغ تاثیر زیادی داشتند. پس از مرمت و بازساری‌های بسیار، این باغ از دوران زندیه به بعد به اقوام و خان‌های قشقایی سپرده می‌شود. در حقیقت می‌توان گفت بنای اصلی عمارت این باغ توسط همین ایل قشقایی در دوران فتحعلی شاه ساخته شد.

زمانی که حکومت فتحعلی شاه خاتمه می‌یابد، در دوران ناصرالدین‌ شاه شخصی با نام نصیر‌الملک با خریداری باغ صاحب آن می‌شود. عمارتی که امروزه در باغ می‌بینیم عمارتی جایگزین ساختمان اصلی است. این عمارت توسط نصیرالملک به جای عمارت اصلی ساخته شد.

معماری زیبای این ساختمان توسط یکی از معروف‌ترین معماران آن زمان شیراز صورت گرفت. در مجموع پس از فراز و نشیب‌های زیاد و داستان‌های مختلف گذشته بر این باغ امروزه دانشگاه شیراز اختیار دار آن است.

معماری باغ ارم شیراز

همانگونه که در بالا نیز گفتیم باغ ارم شیراز شکلی مستطیلی و کشیده دارد. پلان این باغ در ابتدای ساخت به شیوه معماری کاملا ایرانی کشیده شد و به مرور زمان و در زمان حکومت‌های مختلف معماری‌هایی مانند ژاپنی و غربی نیز به آن ورود پیدا کرد. دو ضلع بزرگ و کوچک این باغ به ترتیب به سمت شمال و غرب راه دارند.

 در واقع در سمت بلوار ارم می‌توان ضلع بزرگتر و در سمت بلوار جام جم ضلع کوچکتر را مشاهده کرد. دیواره‌های این دو قسمت در ابتدا به شکل گلی بود اما به مرور زمان و در زمان بازسازی با دیوارهای آجری کوتاه و نرده تعویض شدند. بر روی نرده‌ها یاس‌هایی به زیبایی هرچه تمام‌تر قرار گرفته‌اند.

دیوارهای دیگر باغ به سمت منازل مسکونی و باغ‌های دیگر راه دارند. همچنین زمانی که به باغ وارد می‌شوید باید از سردر اصلی عبور کنید. این سردر واقع در بخش شمال شرقی باغ دارای تزئینات زیبا و قابل توجهی است. در جلوی عمارت سه طبقه حوضی بزرگ و زیبا می‌بینید. لازم به ذکر است که آب این حوض از سرداب ساختمان تامین می‌شود. اطراف حوض با درختان زیبای نخل پوشیده شده است.

علاوه بر موارد گفته شده آنچه که موجب زیبایی دو چندان این باغ شده محل عبور عابران باغ از سمت شرق به غرب است. در دو طرف پیاده‌رو و در محل عبور گردشگران درختانی زیبا و سربه فلک کشیده با قدمتی زیاد منظره‌ای زیبا را خلق کرده‌اند.

در پایان گشت و گذار در باغ و در بخش شمال غربی آن برکه کوچک اما زیبا را می‌بینید. در اطراف برکه درختانی زیبا قد کشیده و جلوه خاصی به آن داده‌اند. شما می‌توانید پس از تفریح و پیاده‌روی حسابی در باغ بر روی سنگ‌های اطراف برکه بنشینید و استراحتی کوتاه کنید.

بازسازی باغ ارم شیراز

باغ ارم در دوران مختلف مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. یکی از بازسازی‌هایی که نقش چشمگیری در نمای امروزه باغ و عمارت آن داشت بازسازی در دوران پهلوی بود. در این دوران قسمت‌های زیادی از باغ از جمله دیوار‌های آن به طور کامل تخریب شد.

در ابتدا بقایای دیوارهای کاه گلی به طور کامل تخریب شدند و به جای آنها دیوارهایی سنگی و قطور جای دادند و برای زیبایی بیشتر روی دیوارها با نرده‌های فلزی پوشیده شد. در بخش بعدی معماران به سراغ عمارت اصلی باغ رفتند. از آنجا که بخش‌های زیادی از این ساختمان تخریب شده بود با الگو از نمونه اصلی قسمت‌های تخریب شده بازسازی شد و به شكل قبلی برگشت. همچنين نقاشی‌ها و كاشی‌كاری‌ها روی دیوارها و سقف‌ها از جمله بخش‌های مورد بازسازی عمارت بودند.

بخش های مختلف باغ ارم شیراز

باغ ارم از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. قرار گرفتن این بخش‌ها در کنار یکدیگر موجب شده تا در هنگام بازدید از باغ با یک مجموعه تمام عیار گردشگری مواجه شوید. در ادامه بخش‌های گوناگون باغ را به تفکیک شرح می‌دهیم:

عمارت اصلی باغ ارم

عمارت باغ گیاهشناسی ارم شیراز در حقیقت بخش اصلی تشکیل دهنده این باغ است. در واقع زیبایی باغ و درختان در کنار این ساختمان جلوه‌ای دو چندان به این مجموعه داده‌اند. عمارت اصلی در قسمت بلند شیب دار باغ واقع شده است.

آنچه که بیش از همه در زمان ورود به عمارت توجه شما را به خود جلب می‌کند کاشی‌کاری‌های هفت رنگ نمای اصلی عمارت هستند. این ساختمان زیبا در بخش غربی مجموعه باغ ارم قرار گرفته است. ساختمان اصلی از سه طبقه تشکیل شده است:

• طبقه اول به تالار حوضخانه شهرت دارد. این طبقه در روزهای گرم سال به عنوان مکانی خنک و دلپذیر برای اقامت استفاده می‌شده است. سقف و دیوارهای این طبقه با کاشی کاری‌های زیبا و نقاشی‌هایی از طبیعت و داستان‌های ایرانی مزین شده است.
• طبقه دوم ایوان: سالن و راهرو از بخش‌های تشکیل دهنده طبقه دوم هستند. در این طبقه می‌توانید ایوان بزرگ و دو ستون اصلی در اطرافش را ببینید. بر روی سرستون‌ها عکس‌هایی از مردان با لباس‌های قاجاری و گل دیده می‌شود. همچنین در این طبقه تزئیناتی شامل کاشی‌کاری‌های رنگارنگ، گچبری‌های زیبا و… وجود دارد. این تزئینات مربوط به دوران قاجاریه هستند.
• در نهایت به طبقه سوم عمارت اصلی باغ ارم شیراز می‌رسیم. در این طبقه نیز همانند طبقه دوم سالنی بزرگ در میانه ساختمان وجود دارد. چیدمان اتاق‌های این طبقه شباهت زیادی به طبقه دوم دارد. سقف‌های اتاق‌ها با تیرهای چوبی و نقاشی‌های گل و بوته، چهره زنان و… پوشیده شده است. در حقیقت در این عمارت هنر نقاشی بر روی سقف را که یکی از هنرهای اصیل دوران قاجار بوده می‌توان دید.

همچنین طرح و معماری عمارت اصلی الهام گرفته از معماری تخت جمشید است. ستون‌های کناری عمارت و طاق‌های دایره‌ای آن گویای این مطلب هستند. در ضمن درست در نمای بیرونی عمارت سه هلال با نقوشی از داستان‌های شاهنامه، سلیمان و ملکه سبا، یوسف و زلیخا، رستم پهلوان و نبرد شاهان مختلف به خصوص قاجاریان به چشم می‌خورد.

علاوه بر این، پنجره‌های ساختمان به صورت آهنی و مشبک در طبقه اول و ایوان بزرگ قرار گرفته‌اند. این پنجره‌ها شامل سه پنجره (یک پنجره بزرگ در وسط و دو پنجره دیگر در دو طرف) هستند. این پنجره‌ها در زمان ساخت اولیه عمارت طراحی شده‌اند.

از آنجا که این عمارت در دوران صفویان و قاجاریان نیز بازسازی شده نقوش و گچ‌بری‌های مخصوص زیبای آن دوران را به راحتی می‌توان در آن مشاهده کرد. در حقیقت در بخش‌های زیادی از ساختمان اصلی باغ نشانه‌هایی از معماری دوران صفویان و زندیان را می‌توان به وضوح دید. در بخش‌های دیگری از عمارت درهای چوبی را می‌بینید. با توجه به جنس ساج این درها هنوز و پس از سالیان سال نمای خود را حفظ کرده‌اند.

سرداب باغ ارم

پس از عمارت اصلی و تالار آن به بخش زیرین یعنی سرداب می‌رسیم. سرداب برای خنکی آب در روزهای گرم و طاقت فرسای تابستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. در معماری این سرداب نیز کاشی‌کاری‌های مخصوص آن زمان انجام گرفته است. آبی که از میان باغ می‌گذرد نیز از این سرداب تامین می‌شود.

کتیبه‌ های باغ ارم

کتیبه‌های باغ ارم شیراز از دیگر قسمت‌های ساختمان است که به هنگام بازدید از عمارت توجه شما را به خود جلب می‌کند. کتیبه‌هایی که در زمان نصیرالملک در بخش‌های گوناگون باغ نصب شده‌اند. شش تا از کتیبه‌های باغ در قسمت شرقی ساختمان اصلی جای گرفته‌اند.

همچنین در طرفین ایوان عمارت می‌توانید دو کتیبه دیگر را ببینید. بر روی این کتبیه‌ها تصویری از سربازان هخامنشی با نیزه‌هایی در دست دیده می‌شود. علاوه بر کتیبه‌های گفته شده، در سر در عمارت نیز چند کتیبه کوچک کاشی‌کاری توجه شما را به خود جلب می‌کنند. بر روی این کتیبه‌ها یک آیه (نصر من الله و فتح القریب) و یک بیت شعر (دائمش باغ ارم آباد باد) با خط نستعلیق به زیبایی هر چه تمام‌تر نوشته شده است.

بخش اندرونی عمارت اصلی باغ

بخش اندرونی باغ ارم شیراز در پشت بنای اصلی باغ قرار گرفته است. در بخش غربی باغ می‌توانيد ساختمانی یک طبقه با چند اتاق و یک سالن را مشاهده کنید. ستون‌ها، دیوارها و سقف این ساختمان نیز به مانند عمارت اصلی با نقاشی‌ها و گچ‌بری‌های زیبا تزئین شده است.

بخش اداری

ساختمانی شامل هشت اتاق در کنار عمارت اصلی باغ واقع شده است. در این ساختمان امور اداری مجموعه باغ ارم انجام می‌شود.

موزه سنگ و گوهر دریای نور

اگر از طرفداران بازدید از موزه‌ها هستید خوب است بدانید که در باغ ارم و در عمارت اصلی آن یکی از بهترین موزه‌ های شیراز قرار گرفته است. موزه‌ سنگ و گوهر دریای نور بر دیدنی‌های باغ افزوده است. نام موزه خود نمایانگر محتویات درون آن است.

در این موزه مجموعه‌ای از ١٤٠ نوع سنگ و گوهر نادر و خاص نگهداری می‌شود. زیبایی این سنگ‌ها در نگاه اول چشمان شما را نوازش می‌دهد. لازم به ذکر است که این موزه در سال ١٣٩٠ برای بازدید کننده‌گان باغ ارم شیراز افتتاح شد.

پوشش گیاهی باغ ارم

یکی از دلایل محبوبیت باغ گیاهشناسی ارم در میان گردشگران وجود پوشش گیاهی متنوع و درختان سربه فلک کشیده در باغ است. هنگامی که به گل‌ها و درختان این باغ می‌نگرید احساس بودن در نمایشگاهی از گل‌هایی متنوع به شما دست می‌دهد.

در باغ ارم انواعی از گیاهان مختلف را می‌توان دید. حدود ٢٠٠ گونه از گل‌های رز را به تنهایی می‌توان در این باغ از نزدیک دید. در حقيقت می‌توان در اين باغ مجموعه‌ای كم‌نظیر از گل‌های زینتی و گیاهان مختلف دنیا را از نزدیک تماشا کرد.

در مجموع می‌توان گفت درختان این باغ از درختانی زینتی مانند کاج، افرا، ارغوان، سپیدار، بید مجنون، بیدمشک و نخل و درختان میوه مانند انار، نارنج، خرمالو، گردو، زردآلو و… تشکیل شده‌اند. در میان درختان باغ سروناز از همه بیشتر خودنمایی می‌کند. در میان تمام سرونازهای موجود در باغ یکی از آنها با قدمتی زیاد دارای ارتفاعی ٣٥ متری است. آبیاری تمام این درختان توسط دو چاه موجود در باغ انجام می‌شود.

علاوه بر درختان از گیاهان و گل‌های زینتی موجود در باغ نیز نباید غافل شد. این گیاهان گل‌ها شامل اطلسی، آهار، نیلوفر، داوودی، شاه‌پسند، شیپوری، بنفشه دريا، میمون و… هستند. لازم به ذکر است به دلیل وجود گونه‌های مختلف گل و گیاه در این باغ امروزه از آن به عنوان محلی آموزشی پژوهشی در دانشگاه شیراز استفاده می‌کنند.

تفریحات باغ ارم شیراز

حال که با بخش‌های متنوع باغ ارم شیراز آشنا شدید بهتر است در مورد تفریحات موجود در باغ نیز اطلاعاتی کسب کنید. گردش و قدم زدن در باغ آن هم در جوار درختان کهنسال که داستان‌های زیادی را در خود نهان کرده‌اند یکی از لذت‌بخش‌ترین تفریحات در این باغ است.

همچنین در باغ ارم بخشی با نام غرفه اجاره لباس‌های سنتی وجود دارد. در این بخش می‌توانید لباس سنتی دلخواهتان را اجاره و در فضای زیبای باغ با آن فیلم و عکس‌هایی به یادماندنی بگیرید.

در ضمن در باغ ارم شیراز بخشی با عنوان غرفه خوراکی تدارک دیده شده است. در این بخش می‌توانید خود و همراهانتان را مهمان یک بستنی یا فالوده لذیذ و اصیل شیرازی کنید.

علاوه بر موارد بالا، در باغ ارم می‌توانید از فروشگاه محصولات فرهنگی سوغاتی‌هایی مانند صنایع دستی اصیل شیراز را خریداری و از آنها به عنوان هدیه برای دوستان و آشنایان خود استفاده کنید.

اقامت در شیراز

کلان شهر شیراز به دلیل ورود مسافران زیاد همواره در حال ساخت هتل و گسترش اقامتگاه های خود است. با وجود هتل های متنوع در شیراز از اقامتگاه های بوم گردی گرفته تا هتل‌ های لوکس چند ستاره اقامت در این شهر و رزرو هتل شیراز کار دشواری نیست.

شما می‌توانید به راحتی هتل مورد علاقه خود را از سایت ایران هتل آنلاین انتخاب و رزرو کنید. در این سایت آدرس هتل به همراه امکانات ارائه شده به صورت کامل به شما نمایش داده می‌شود.

سوالات متداول باغ ارم شیراز

باغ ارم کجاست؟

خیابان ارم، نزدیک میدان ارم و دانشگاه شیراز محل دقیق قرار گرفتن این باغ است.

باغ ارم شیراز متعلق به چه ارگانی است؟

باغ ارم در اختیار دانشگاه شیراز واقع در نزدیکی آن است.

زمان بازدید از باغ ارم چه روزها و ساعتی است؟

در تمام روزها به جز ایام خاص عزاداری از ساعت ٨ صبح تا ساعت 21 شب می‌توانید از باغ ارم شیراز بازدید کنید.

آیا برای ورود به باغ ارم نیاز به تهیه بلیط است؟

بله در ابتدا باید اقدام به تهیه بلیط کنید. قیمت بلیط ورودی برای گردشگران ایرانی 30 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 200 هزار تومان است.

مساحت باغ ارم شیراز چقدر است؟

باغ ارم مساحتی ١١٠هزار مترمربعی دارد.

جمع بندی

شیراز شهری زیبا با جاذبه‌های متنوع طبیعی و تاریخی بسیار است. باغ ارم شیراز یکی از شناخته شده‌ترين جاذبه‌های اين شهر است. در این مقاله سعی کردیم تا در مورد این جاذبه زیبا، آدرس آن بخش‌های مختلف این باغ و دیگر ویژگی‌هایش توضیحاتی مختصر به شما ارائه دهیم. امیدواریم این بخش‌ها مفید و راهنمای سفر به شیراز برای شما عزیزان باشند.