عقرب گزیدگی در کویر ونحوه مقابله با آن

کویر مکانی است که به دلیل حرارت زیاد و گرمای خورشید به وجود آمده است. برخی کویرها قبلا دریاچه یا دریاهایی بوده اند که آب شان تبخیر و امروزه به مکانی گرم و خشک تبدیل شده اند. اما با وجود طبیعت خشک و خشن و رازآلود کویر، شیفتگان طبیعت خوب می دانند که کویر هم زیبایی های خاص خود را دارد، آن ها محسور آسمان پرستاره، سکوت ژرف و طلوع و غروب باشکوه آن هستند و از قدم زدن بر روی شن های روان و کریستال های نمکی آن لذت می برند. اما از آن جا که حتی طبیعت کویر هم خطرات خاص خود را دارد بد نیست با خطری که در کویر ما را تهدید می کند و راه های مقابله با آن نیز آشنا باشیم تا در موقع لزوم بتوانیم به خود و دیگران کمک کنیم. با ما همراه باشید تا عقرب این موجود کوچک اما مهیب کویر را بهتر بشناسیم. ایران هتل آنلاین با رزرو هتل ها و اقامتگاه های بوم گردی ایران همراه شماست. شما می توانید با رزرو اقامتگاه بوم گردی بیراهه کویر مصر از این طبیعت زیبا بیش تر لذت ببرید.

عقرب یا کژدم یکی از جانورانی است که در مناطق کویری و بیابانی زندگی می کند و دارای 8 پا و نیشی کشنده می باشد. عقرب‌ها شب‌ها به آرامی به فعالیت‌های زیستی خود می‌پردازند و بیشتر در آب و هوایی گرم فعال هستند، عقرب ها در اصل وابسته به گروه عنکبوتیان هستند، در دنیا گونه های متعددی عقرب وجود دارد و تاکنون بیش از 200 گونه عقرب در جهان شناخته شده است که در میان آن ها زهر 20 گونه از آن ها خطرناک و کشنده گزارش شده است. بدون شک در ایران نیز که کشوری با کویرها و بیابان های وسیع است، عقرب های مختلفی زندگی می کنند، عقرب هایی که برخی از آن ها کم خطرند و برخی دیگر زهر کشنده ای دارند که برای کشتن یک انسان کافی است. از این رو چندین گونه عقرب خطرناک ایران و راه های مقابله با آن را به شما معرفی می کنیم.

این عقرب 50 تا 80 میلی متر دارد و دم آن بلندتر از سایر عقرب هاست، این عقرب در جنوب و جنوب غربی کشورمان زندگی می کند، زهر آن بسیار خطرناک و مرگبار بوده و در بین مردم استان های جنوبی و خوزستان به گاردیم معروف است.
کمپسوبوتوس ماتهیزنی
این گونه بسیار کوچک بوده و بدن آن باریک، رنگ آن زرد، آجری و کوچک است، از نظر ظاهری نیز این عقرب شبیه گاردیم بوده و در نواحی جنوبی و جنوب غربی ایران دیده می شود. زهر این عقرب روی گلبول های قرمز تاثیر می گذارد و گلبول ها را تخریب می کند. این کژدم خطرناک و کشنده بیشتر در خوزستان دیده می شود.
آندرکتونوس کراسیکودا
این عقرب از دو عقرب قبلی بسیار درشت تر بوده و رنگ آن سیاه یا قهوه ای است.

عقرب دم سیاه یا خطرناک ترین عقرب دنیا، رفتاری تهاجمی و خشن دارد و در نواحی خشک و نیمه استپی زندگی می کند.
برخی جانورشناسان معتقدند برخلاف ایده ای که خطرناک بودن عقرب را به رنگ آن وابسته می داند، رنگ عقرب هیچ نقشی در غلظت سم یا خطرناک بودن آن ندارد، بر این اساس در برخی از نقاط ایران معتقدند که عقرب زرد خطرناک است و در برخی از نقاط دیگر عقرب سیاه را خطرناک می‌دانند. هر چند نیش بسیاری از عقرب ها کشنده نیست، اما از آن جا که سم عقرب‌های نواحی خشک و گرمسیر ایران دارای غلظت بالایی است باید هنگام سفر به این مناطق بسیار مراقب گزیدگی توسط آن ها بود و راه های مقابله و درمان را فرا گرفت.

سم عقرب در واقع نوعی پروتئین است که بی رنگ و شفاف بوده و خاصیت قلیایی تا خنثی دارد. این سم از عناصری مانند کربن، ئیدروژن، ازت و گوگرد تشکیل شده‌است و شامل پروتئین‌های مختلفی از قبیل توکسین و آنزیم است. توکسین‌ها یا فاکتورهای سمی بر روی عصب اثر می کنند و شامل نوروکسین، هموتوکسین و کاردیوتوکسین می باشند، مقدار این عناصر در زهر هر عقرب بسته به نوع عقرب، محل زندگی آن و نوع غذایی که می خورد متفاوت است. همچنین این سم دارای آنزیم‌هایی است که باعث سهولت تأثیر سم می‌شوند، آنزیم هایی نظیر لستیناز، هیالورونیداز، فسفولیپاز، پروتئیناز و آنزیم‌های انعقادی یا ضدانعقادی. هر چند زهر بیشتر عقرب ها بر بند پایان و جانوران کوچک مؤثر است، اما زهر عقربی به نام جرار و عقرب گاردیوم که در جنوب ایران زندگی می کند، از نوع زهرهای بسیار خطرناک و کشنده است. باید توجه داشت که برای درمان عقرب گزیدگی شناخت نوع عقربه و خصوصیات آن بسیار با اهمیت است، بنابراین هنگام عقرب گزیدگی لازم است با دقت به خصوصیات ظاهری عقرب توجه کنید تا درمان به سهولت انجام پذیرد.

زهر اکثر کژدم‌های سمی باعث نابودی گلبول‌های قرمز خون شده و در محل گزش نیز تغییر رنگ موضعی و تورم دردناک ایجاد می شود. اغلب کسانی که با عقرب تماس داشته و نیش زده شده اند، در محل گزش احساس تورم و دردی شدید را تجربه می کنند. از علائم دیگر سوزش و کرختی است، معمولا این علائم بسیار خفیف هستند و با زدن سرم از بین می روند. با این وجود گرچه گاهی سم بعضی از عقرب ها باعث علائم موضعی و تورم زیاد نمی‌شود ولی معمولا نیش بیش ترعقرب ها دارای عوارض ثانویه است و عدم بروز علائم نباید مانع از مراجعه به پزشک شود. بنابراین ضروری است حتماً به پزشک مراجعه کرده و در صورت لزوم سرم ضد عقرب تزریق شود.

• سریعا محل گزیدگی را با آب و صابون بشوئید.
• از آنجایی که احتمال اینکه عقرب خطرناکی شما را گزیده باشد کم است، نگران نباشید.
• سعی نکنید با دهان زهر را به بیرون بکشید به دلیل اینکه بدن شما را نیز آلوده می کند.
• از آنتی بیوتیک ها استفاده نکنید.
• از عقرب عکس گرفته تا نوع زهر را در بیمارستان بتوان تشخیص داد.
• در صورتی که کودک یا سالمندی دچار گزیدگی شد علاوه بر رساندن به او به بیمارستان، تا بیمارستان محل گزیدگی را کمپرس سرد بگذارید.
• محل گزیدگی را دستکاری نکنید.

• از تحرک زیاد خودداری کنید تا سرعت انتشار سم در بدن بالا نرود.
• سعی کنید محل گزش پایین تر از قلب قرار بگیرد و در صورت امکان محل گزیدگی را با یک باند یا پارچه محکم ببندید تا سرعت جریان خون و انتشار سم را کاهش دهید.
• زخم را دست کاری نکنید.
• از هیچ آنتی بیوتیکی استفاده نکنید.
• از قرص هایی مانند آسپیرین و ایبوپروفن استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث تشدید علائم شوند.
• به هیچ عنوان سعی نکنید که زهر را با دهان و مکش از محل عقرب گزیدگی بیرون بیاورید.
• از آنجایی که گزیدگی باعث از کار افتادگی سیستم عصبی و تنفسی افراد می شود هر چه سریع تر به بیمارستان مراجعه کنید، بهترین زمان برای مقابله با گزیدگی و تزریق پادزهر 20 تا 30 دقیقه است و باید در این بازه زمانی پادزهر مناسب به فرد تزریق شود، مخصوصا در مورد کودکان وافراد سالخورده بسیار محتاط باشید و کمپرس سرد را به طور مرتب و تا رسیدن به بیمارستان انجام دهید.
• پس از تزریق پادزهر پس از 4 ساعت علائم از بین رفته و فرد به حالت عادی بر می گردد. اما بهتر است تا 24 ساعت مراقب فرد گزیده شده و حالات فیزیکی او باشید.
مواردی که ذکر شد اقدامات لازم بعد از عقرب گزیدگی بود، اما با توجه به نکاتی ساده می توان از وقوع این گزش خطرناک جلوگیری کرد، در پایان توجه شما را به این نکات جلب می کنیم.

اقدامات لازم برای جلوگیری از عقرب گزیدگی
o بررسی اقامتگاه و محل خواب
o قرار دادن کفش ها در داخل اقامتگاه یا چادر
o بررسی کفش ها و لباس ها قبل از پوشیدن و تکاندن آن ها قبل از پوشیدن
o استفاده از لامپ یو وی برای یافتن و تشخیص عقرب
o ریختن گازوئیل، بنزین، نفت یا پودر بچه به صورت دایره ای در فاصله نیم متری چادر یا اقامتگاه
o آخرین توصیه برای در امان ماندن از نیش عقرب این است که به محض مشاهده و احساس حرکت عقرب بر روی بدن آن را به سرعت پرت کرده و بر زمین بیاندازید.
امید است توجه به نکات فوق و رعایت این موارد باعث شود، سفری لذت بخش به این طبیعت بکر و مسحور کننده داشته باشید.