موسیقی گیلان، زمزمه زندگی در گوش من و تو

گیلان یکی از خطه های سر سبز کشور است که جاذبه های گردشگری بسیار زیادی را در خود جای داده است. به جرات می توان گفت که این استان سر سبزترین نقطه کشور به شمار می رود. هر ساله افراد زیادی به استان سفر می کنند و در یکی از هتل های رشت مانند هتل شبستان اقامت دارند.

اما موسیقی مقامی استان گیلان بسیار غنی و پر محتواست. آواهای گیلانی، منظومه ای از زندگی هستند که در دل مخاطبان می نشینند. استان گیلان را می توان بهشت گردشگری کشور نامید که اماکن و جاذبه های زیادی برای بازدید دارد.
گیلان، بهشت زیبای ایران:
استان گیلان در شمال کشور قرار دارد و مرکز آن شهر رشت است. نام این استان به زبان محلی گیلؤن می باشد. مساحت این استان در حدود ۱۴۰۴۴ کیلومتر مربع است. استان گیلان با ۲۵۳۰۶۹۶ نفر جمعیت، دارای پراکندگی ۱۷۷ نفر در هر کیلومتر مربع می باشد.
این استان دارای ۱۶ شهرستان است و یکی از استان های مرزی کشور محسوب می شود که در همسایگی کشور آذربایجان قرار گرفته است. رشت پر جمعیت ترین شهر استان گیلان بوده و بندر انزلی در رتبه دوم قرار گرفته است.

گیلان یکی از استان های جنگلی شمال کشور است که اکثر مناطق آن پوشیده از درختان و مراتع سر سبز می باشد. این استان به دلیل وجود خاک حاصلخیز و بارش های متعدد، دارای جنگل های انبوهی است که در طی سالیان دراز دست نخورده و بکر باقی مانده است.
اما اغلب ساکنان این استان را قومیت گیلک تشکیل داده اند. در برخی مناطق گیلان می توان حضور ترک ها و کردها را نیز مشاهده کرد. اغلب گیلانی ها به فعالیت هایی نظیر دام داری، کشاورزی، ماهیگیری و دامپروری مشغولند. مردم گیلان به زبان های گیلکی، تالشی، کردی و تاتی تکلم می کنند.

اغلب جمعیت گیلان را مسلمانان شیعه تشکیل می دهند. اما اقلیت هایی نظیر سنی شافعی را نیز می توان در این استان مشاهده نمود. استان گیلان بزرگترین تولید کننده چای در ایران است. همچنین بخش عمده ای از تولیدات زیتون، بادام زمینی، برنج و فندق کشور نیز متعلق به این استان است.
اگر در سفر به این استان زیبا، قصد خرید سوغات دارید، ما به شما حصیربافی ها و قلابدوزی های این استان را پیشنهاد می دهیم. کلوچه لاهیجان و فومن نیز یکی از معروف ترین سوغات گیلان در کشور است.

استان گیلان دارای جاذبه های گردشگری متفاوت و متنوعی است. جنگل های انبوه و بکر این استان یکی از زیبایی های آن محسوب می شود. ماسوله یکی دیگر از جاذبه های گیلان به شمار می رود. قلعه رودخان فومن، دژی مستحکم در دل جنگل است که زیبایی خود را در طول تاریخ از دست نداده است.
موسیقی گیلانی، نوای خوش زندگی:
امروزه موسیقی به یکی از مشاغل پر درآمد در کشور تبدیل شده است. سودای شهرت و ثروت عاملی در جذب افراد برای ورود به این عرصه است. در این میان موسیقی های محلی و سنتی دچار بحران و زوال فرهنگی گشته اند. استان گیلان یکی از استان های مهم کشور در زمینه تولید نواهای محلی بوده است.
مردم گیلان به موسیقی در زندگی روزمره خود اهمیت زیادی می دادند. شعر و موسیقی در فرهنگ مردم این استان جایگاه ویژه ای داشته است. ساکنان استان برای هر یک از مراسم خود نظیر مراسم عروسی و یا مراسم پیشواز نوروز، ترانه ای ویژه را اختصاص داده بودند.
به طور کلی می توان موسیقی استان گیلان را به دو دسته کلی، یعنی موسیقی گیلی و موسیقی تالشی تقسیم نمود. اما هر یک از این دسته ها دارای زیر شاخه هایی می باشند. برای مثال موسیقی گیلی خود به دو نوع موسیقی جلگه ای و دیلمانی تقسیم می شود.

می توان گفت که مضمون اغلب آواهای سنتی گیلانی، زندگی دامپروری و کشاورزی می باشد. نغمه آوازی گیلانی اساسی ترین قسمت موسیقی نواحی گیل نشین این استان را به خود اختصاص می دهد. مهم ترین منظومه های موسیقیایی گیلی در این استان، منظومه های رعنا، هیبتی، طالبک و عزیز و نگار است.
در موسیقی گیلان همچنین قطعات و نغمه هایی وجود دارند که مستقل سازی شده اند. این آواها گاه با سرنا اجرا می شوند، برای مثال درآبکناری و یا شرف شاهی. بخشی از نغمه سازی های این استان بسیار جالب و جذاب می باشند، مانند ترانه هایی که در هنگام عروس بران، کشتی مقام و … با سرنا نواخته می شوند.
به طور کلی ساختمان ترانه های عامیانه گیلانی به چند نوع تقسیم می شوند: آهنگ های رقص، آهنگ هایی که متشکل از چند جمله کوتاه متوازن هستند و ترانه هایی با ساختمان و جمله بندی وسیع تر

موضوع ترانه های عامیانه گیلانی عموما بر اساس مراسم مختلف انتخاب می شود و یا توصیفی از یک داستان حماسی و یا عاشقانه است. البته در این میان ترانه هایی هستند که با عنوان نوروزی خوانی شناخته می شوند و از آنها برای استقبال از بهار و نوروز استفاده می شود. لالایی های مادران گیلانی نیز، می تواند ترانه هایی دلنشین محسوب شوند.
اما می توان گفت که برخی از ترانه ها و آوازهای گیلانی دارای شهرت زیادی در بین عامه مردم می باشند. رعنای (آهنگ های قدیمی شرق گیلان)، زرد ملیجه، آبکناری (نوعی آواز دشتی) و گاره سری (گهواره سری) نمونه هایی از معروف ترین موسیقی های محلی گیلانی هستند که بسیاری از ما بارها آن را شنیده ایم.
اما در استان گیلان سازهایی وجود دارد که با عنوان ساز سنتی گیلانی شناخته می شوند. این سازها عبارتند از: فلوت، بلی بوم (دهل)، دیاره (دایره)، سرنا، کرنا، نی، دمبوک (تنبک)، دوتار تالش و سنج.

نوروز خوانی نمونه ای از موسیقی گیلانی اصیل است که امروزه کمتر در بین مردم استان رایج است. اشعار مربوط به نوروزخوانی اغلب درباره ستایش خدا و مدح معصومین (ع) بود. بخش هایی از این اشعار همچنین به توصیف بهار مربوط می شد.
چاووش خوانی یکی دیگر از نمونه های موسیقی گیلانی است که می توان موارد مشابهی از آن را سایر استان ها مشاهده کرد. اما چاووش خوانی گیلانی گیلکی اغلب توسط کرنای گیلی اجرا می شود و این اشعار در مراسم عاشورا و چهل و هشتمین روز شهادت امام حسین (ع) اجرا می شوند.
امروزه موسیقی سنتی گیلانی با تغییرات زیادی روبه رو شده است. تاثیر پذیری نواهای گیلانی از سایر مناطق ایران و ایجاد سبک های مدرن موسیقی در این عرصه سبب شده تا نواهای گیلانی، دیگر شباهتی به نمونه های قدیمی نداشته باشند.