موزه زیلو و پلاس میبد یزد

معمولا موزه ها از آن دسته اماکنی هستند که همواره علامندان زیادی دارند. هر موزه با توجه به نوعی که دارد و آثاری که در آن نگهداری می شود از جذابیت خاصی برخوردار است. از انواع مختلف موزه ها می توان به موزه مردم شناسی، موزه مربوط به اشیاء تاریخی و موزه مربوط به جانداران واقعی اشاره کرد. هر شهر و دیاری معمولا دارای یک یا تعداد بیشتری موزه است و هر موزه می تواند بیانگر صفحه ای از تاریخ آن منطقه باشد. یکی از انواع موزه ها که طرفداران زیادی نیز دارد موزه مربوط به صنایع دستی است. این نوع موزه ها می توانند آثار هنری مربوط به شهر و استان خود را در مقابل چشمان همگان به بهترین شکل ممکن به نمایش بگذارند و هنر مردمان آن منطقه را به رخ دیگران بکشانند و آن ها را مورد تجدید و تحسین سایرین قرار دهند. ازجمله موزه های صنایع دستی ایران موزه زیلو و پلاس میبد از استان یزد است. موزه ای که محل امنی برای نگهداری تعداد زیادی از آثار هنری مربوط به شهر میبد در قالب زیلو یا پلاس به عنوان یکی از مهم ترین صنایع دستی یزدی ها است. در این موزه می توان شاهد مهارت دستان هنرمندانه یزدی ها در بافت زیراندازهایی به نام زیلو بود؛ زیلوهایی که هر یک به روزگار خاصی تعلق داشته و در دورانی دور یا نزدیک خلق شده اند.

شهر میبد در فاصله 55 کیلومتری از شهر یزد به عنوان مرکز استان دارای جاذبه های گردشگری فراوانی است؛ ازجمله این جاذبه ها می توان به آب انبار، یخچال تاریخی، چاپارخانه قدیمی و کاروانسرای شاه عباسی اشاره کرد. با وجود چنین جاذبه هایی سفر به میبد و اقامت در آن قطعا خاطرات خوشی را در کلبه ذهنتان ایجاد می کند. برای اقامت در این شهر می توان در یکی از هتل های میبد ساکن شد. امروزه بهترین گزینه برای رزرو هتل در هر شهر و کشوری رزرو اینترنتی است و برای یک رزرو اینترنتی خوب بایستی به چند نکته توجه کنید. نکته اول که بسیار حائز اهمیت است رزرو از طریق وبسایتی مطمئن و قابل اعتماد است. نکته دوم رزرو از طریق وبسایتی است که امکان مقایسه هتل های مختلف را فراهم کند. نکته سوم گرفتن تخفیف های قابل توجه در زمان رزرو هتل است. پیشنهاد ما به شما وبسایت ایران هتل آنلاین است چراکه به تنهایی تمام ویژگی های یک وبسایت خوب برای رزرو هتل را دارد و امکان یک رزرو اینترنتی رضایت بخش برای هر مسافر را فراهم می کند. با مراجعه به سایت ایران هتل آنلاین می توان در لیست هتل های ایران به دنبال هتل های میبد گشت و آن ها را تنها با چند کلیک به راحتی مشاهده کرد. ازجمله این هتل ها هتل بهجت میبد است که در ابتدای بلوار بسیج – کنار پل زیرگذر قرار دارد. این هتل سه ستاره در سه طبقه با 22 واحد اقامتی در فاصله 700 متری از نارین قلعه واقع شده است. نارین قلعه یکی از جاذبه های گردشگری میبد و از قدیمی ترین بناهای خشتی ایران است که قدمت آن به هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد باز می گردد و در آن آثاری از دوره ساسانی ها به چشم می خورد.

موزه زیلو و پلاس میبد در استان تاریخی یزد از کشور ایران واقع شده است و آدرس دقیق آن شهر میبد، بلوار قاضی میر حسین، کاروانسرای شاه عباسی، موزه زیلو و پلاس میبد است. این موزه یک جاذبه گردشگری از نوع فرهنگی-تخصصی است که همه روزه به جز یکشنبه ها از ساعت 9:30 تا 14 و از ساعت 15:30 تا 17 جهت بازدید عموم باز است؛ البته از ۲۸ اسفند تا ۱۳ فروردین و ۲۵ تا ۳۱ اردیبهشت و روز ۲۲ بهمن یکشنبه ها باز است اما در رحلت امام (ره)، رحلت پیامبر (ص)، رحلت امام جعفر صادق (ع)، شهادت حضرت علی (ع) و تاسوعا و عاشورای هر سال تعطیل است. لازم به ذکر است که هزینه بلیط بازدید از این موزه برای گردشگران ايرانی و خارجی متفاوت است.

ساختمان موزه زیلو و پلاس میبد همراه با رستوران معروف شاه عباسی که از معروف ترین و بهترین رستوران های شهر میبد است در داخل کاروانسرای شاه عباسی میبد واقع شده است. دیدن از این موزه که در سالن شرقی کاروانسرا قرار گرفته یک تیر و چند نشان است. در این موزه می توان با یکی از کهن ترین هنرهای مردم شهر میبد و استان یزد آشنا شد؛ برای مثال از قدیمی ترین کاروانسرای میبد بازدید کرد، به آب انبار رو به روی کاروانسرا رفت و از آن دیدن نمود، با دیدن از یخچال میبد در طرف دیگر خیابان، با هوش و ذکاوت ایرانیان قدیم در اختراع وسایل مورد نیاز خود برای رفاه بیشتر در زندگی آشنا شد و در نهایت با دیدن از چاپارخانه میبد در مجاورت یخچال تاریخی از سیستم پست در گذشته سردرآورد.

زیلو یکی از قدیمی ترین زیراندازهای مردم ایران است که به صورت دست بافت به عنوان فرش در گذشته های دور استفاده می شده است. زیلو معمولا در دو یا سه رنگ و با استفاده از نقش های هندسی بافته می شود. این در حالی است که در بافت زیلو معمولا از نقشه استفاده نمی گردد و بافنده طرحی را که در ذهن دارد بر آن پیاده می کند. جنس زیلو از نخ بوده و الیاف آن پنبه ای است از این رو بسیار خنک است. این زیرانداز قدیمی با وجود اینکه بافت اولیه اش بسیار ساده است اما در حالت کلی تقریبا پیشرفته و پر از روش های خاص و ویژه است. نقش هایی که در زیلوها به کار رفته و می رود و شیوه بافتی که برای درست کردن آن استفاده می شود مانند حصیربافی است؛ در واقع زیلو شکل نسبتا پیشرفته حصیر بافی است. گذشتگان ما با توجه به اقلیم و شرایط آب و هوایی که در آن زیسته اند نوع زندگی خود از نوع بنای محل زندگی گرفته تا وسایل مورد نیاز آن را بسیار هوشمندانه انتخاب کرده اند.

یکی از این انتخاب ها نوع زیرانداز بوده است؛ به طوری که عشایر و یا افرادی که در مناطق سردسیر و کوهستانی زیسته اند از فرش، گلیم و حصیر به عنوان زیرانداز استفاده می کردند و آن هایی که در جامعه روستایی و شهری به خصوص در مناطق گرم و خشک زندگی کرده اند زیلو را به عنوان زیرانداز خود برگزیده اند تا به نحوی از گرمای زمین و محیط در آمان باشند. برخی زیلو را همان گلیم می دانند اما زیلو از پنبه بافته می شود و خنک است در حالی که گلیم از جنس پشم بوده و گرم است. بافت زیلو از قدیم الایام در استان های فارس، خراسان، آذربایجان و نواحی کویری ایران مانند یزد رواج داشته است؛ این در حالی است که بهترین و بیشترین زیلوها در منطقه میبد یزد بافته و از آنجا به نقاط مختلف کشور و حتی خارج از کشور فرستاده شده است؛ لذا تعجبی ندارد اگر بدانید نام خانوادگی اکثر میبدی ها زیلوباف است. در گذشته زیلو علاوه بر خانه ها، در اماکن عمومی مانند مساجد، زیارتگاه ها و مدارس استفاده می شده اما امروزه بیشتر مصرف خانگی دارد و البته در اماکن تاریخی نیز یافت می شود.

موزه زیلو و پلاس میبد یک موزه تخصصی در زمینه زیلو و پلاس است که از سال ۱۳۸۱ شمسی توسط مردمان هنرپرور و هنردوست میبد تأسیس شده است. موسسان این موزه هدف حفظ حیات میراث فرهنگی این خطه از ایران را دنبال کرده اند و با به نماش گذاشتن آثار فرهنگی این شهر و استان، قدرت خود در خلق آثار هنری از جنس زیلو و پلاس را به همگان نشان داده اند. فعالیت اصلی این موزه در زمینه زیلوهای قرمز، آبی و سفید – سبز است که همگی به قرن ۹ هجری به بعد تعلق دارند. امروزه موزه زیلو و پلاس میبد توسط انجمن یاران یادگارهای فرهنگی میبد اداره می شود. این موزه تنها شامل آثار هنری از جنس زیلو نیست بلکه شامل کارگاه های فعال زیلوبافی و کاربافی نیز است که برای آشنایی با نحوه بافت زیلو و کار بافندگان از نزدیک جذاب بوده و خود جزو جاذبه های جالب این موزه به حساب می آیند.

کاروانسرای شاه عباسی یک بنای آجری با حیاطی چهارگوش و بسیار بزرگ است و شامل شترخان، هشتی و چندین صُفه و ایوانچه‌ یکی از استراحت گاه های مهم کاروانیان در گذشته بوده که به روش معماری چهار ایوانی با حجره های متعدد بنا شده است. روش ساخت این بنا از نوع معماری مربوط به دوران قاجاری است و به احتمال زیاد بر ویرانه ‌های کاروانسرایی قدیمی ‌تر ساخته شده است. این کاروانسرا با داشتن بناهای جانبی دیگری مانند چاچارخانه (اداره پست امروزی)، آب انبار و یخچال یکی از کامل ترین مجموعه های راهداری در گذشته به شمار می رود. کاروانسرای شاه عباسی نیز مانند حصار تاریخی شارستان مربوط به دوران صفویه است و چون یکی از کاروانسراهای میان ‌راهی با امکانات جانبی کامل بوده از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. کاروانسرای شاه عباسی ازجمله مهم ترین آثار تاریخی و جاذبه های دیدنی میبد به شمار می آید.

هر چند تاریخ دقیق ساخت این کاروانسرا در دست نیست اما بنای آب انباری که در همسایگی آن ساخته شده و با نام «آب ‌انبار کُلار» شناخته می‌ شود مربوط به سال ۱۰۷۰ است. این دقیقا تاریخی است که بر اب انبار درج شده است. از آنجا که طرح این آب انبار با مجموعه کاروانسرای شاه عباسی هماهنگی های زیادی دارد، پیش بینی می ‌شود که این دو بنا همزمان با یکدیگر ساخته شده ‌اند لذا تاریخ ساخت کاروانسرا نیز به سال 1070 برمی گردد. آب‌ انبار کاروانسرای شاه عباسی دارای یک گنبد آجری و چهار بادگیر بلند است که دیدن از آن می تواند برای گردشگران جالب باشد. این کاروانسرا شامل ساباط، ایوان ‌های بیرونی، هشتی ورودی، حیاط مرکزی، حوضخانه، مهتابی، چهار هشتی زیبا، فضاهای سرپوشیده خاوری و باختری، صد اتاق و ایوان است. اصطبل ‌های بنای یاد شده در پشت دیوارهای باختری و خاوری آن قرار دارند. ورودی کاروانسرا در بخش شمالی و در کنار آب ‌انبار قرار گرفته و دو طرف آن بازارچه است. ورودی این کاروانسرا هشتی ندارد و می توان مستقیم وارد ایوان شمالی شد اما پهناوری انتهای ایوان چیزی شبیه به هشتی است. کاروانسرای شاه عباسی برج و بارو ندارد زیرا در کنار دژ امنیت شهر واقع شده است.

موزه زیلو میبد، اولین و تنها موزه زیلو در ایران است که با نگهداری از بهترین و قدیمی ترین زیلوهای کشور، این صنعت ‌دستی را به خوبی حفظ می کند و در زنده نگه داشتن تاریخچه آن می کوشد. در این موزه فرهنگی، زیلوهای تاریخی و باارزشی نگهداری می شوند که هر یک با تلاش علاقمندان به میراث فرهنگی و نیز اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در این مکان حاضر شده اند. موزه زیلو و پلاس میبد شامل ۲ بخش است؛ یک بخش به زیلوهای قدیمی و بخش دیگر به زیلوهای جدید اختصاص داده شده است. در قسمت قدیمی آن زیلوهای زیبا و چشم نوازی که تعداد آن ها حدود ۵۵ تخته است به چشم می خورد که همگی جزو ناب ترین زیلوهای قدیمی هستند. قدیمی ترین آن ها زیلوی مسجد جامع میبد است که توسط علی بیدی بن حاجی میبدی در تاریخ ۸۰۸ هجری قمری بافته شده است و قدمتش به بیش از ۶۱۵ سال می رسد. طرح این زیلو محرابی در سه رنگ آبی، سفید و قرمز است. زیلوهای بخش جدید موزه، اندازه‌ هایی کوچک ‌تر دارند و در سال ‌های اخیر، توسط آقای پویا و مرحوم استاد باغستانی بافته شده‌اند. هنر زیلوبافی در شهرستان میبد به قدری ماهرانه دنبال شده که به عنوان یک میراث معنوی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. از طرفی این صنعت دستی در داوری شورای جهانی صنایع دستی که توسط یونسکو و انجمن توسعه و ترویج صنایع دستی برگزار می‌ شود، رتبه A را کسب کرده است و این خود افتخاری برای یزدی های اهل میبد محسوب می شود.

استان یزد از دیرباز مورد توجه همگان بوده است و مرکز این خطه، یعنی شهر یزد عنوان دومین شهر خشتی جهان را با خود یدک می کشد. یزد دارای جاهای دیدنی و تاریخی زیادی است و به سبب این جاذبه ها بسیاری از گردشگران از کشورهای دور یا نزدیک استان یاد شده را مقصد سفرهای خود قرار می دهند. موزه زیلو و پلاس میبد یزد یکی از دیدنی های استان یزد به شمار می آید و نقش مهمی را در زنده نگه داشتن این صنعت دستی برعهده دارد.