طوایف عشایری ایران، تجلی غیرت و میهن پرستی

ایران کشوریست که از نژادهای مختلف تشکیل شده است. وجود مردم ترک زبان در کنار لک زبانان غرب کشور و کردهای کردستان، یکی از جذابیت های کشور چهار فصل ایران است. اما در ایران علاوه بر زندگی شهری و یک جا نشینی، زندگی عشایری نیز در جریان است.

طوایف عشایری ایران شامل قوم کرمانج، لک، شاهسون و… می شوند. تعدد این طوایف جمعیت زیادی را شامل می شود. بازدید از زندگی عشایری، یکی از جاذبه های توریستی کشور محسوب می شود. از این رو مسافران زیادی برای آشنایی با عشایران غرب کشور به هتل های شهرکرد و هتل های خرم آباد می روند و در آنها اقامت دارند.
آشنایی با زندگی عشایری:
عشایر در واژگان زبان فارسی به معنی دودمان و یا خاندان می باشد. ایلات ایران زمین، تاریخ ساز این سر زمین محسوب می شوند. در گذشته بیش از ۲۵ درصد از جمعیت کشور را ایلات و عشایر ایران تشکیل می داده اند که این آمار امروزه به کمتر از ۲ درصد کاهش یافته است.
در هر یک از ادوار تاریخی، یکی از ایلات ایرانی دارای قدرت زیادی بوده و در امور سیاسی کشور نقش مهمی را ایفا می کرده است. زندگی در ایلات مختلف دارای چهار چوب و قوانین مشخصی است و برخی از تناسبات در عشایر مختلف با یکدیگر تفاوت دارد.

در اغلب ایلات، روسایی وجود دارند که امور مهم کل ایل بر عهده آنان است. تمام اهالی یک عشیره و یا ایل باید از تصمیم گیری های روسای خود پیروی نمایند. وجود تسلیحات نظامی نظیر اسلحه و نیروی مسلح، یکی دیگر از امور ضروری در ایل است. انضباط زندگی عشایری، شباهت زیادی به اردوی نظامی دارد. از این رو اهالی یک ایل همیشه باید آماده کوچ و سفر باشند.
دوران مشروطه، تجلی زندگی عشایری در ایران بود، به طوری که دو میلیون نفر از جمعیت ۸ میلیونی کشور را ایلات تشکیل داده بودند. این آمار در دوره پهلوی به شدت کاهش یافت. سران سلسله پهلوی با ارائه سیاست هایی نظیر رشد سرمایه داری و سرکوب عشایر، سبب شدند تا جمعیت ایلات کشور از ۲۵٪ به ۱۴٪ کاهش یابد.

اما به طور کلی امروزه ۱۰۱ ایل در ایران وجود دارد که از ۵۹۸ طایفه مستقل تشکیل شده اند. جمعیت کنونی عشایر کشور در حدود ۱۶۰۰۰۰۰ نفر می باشد. ایلات کشور با داشتن حدود ۵ میلیون رمه از دام زنده، تولید کننده بیش از ۲۵٪ از گوشت کشور نیز می باشند.
عشایر ایران را اقوام مختلفی نظیر کرد، لر، ترک، عرب، ترکمن، فارس، براهویی و بلوچ تشکیل می دهند. در این میان ایلات کرد کشور که در بخش های غربی و قسمتی از خراسان شمالی زندگی می کنند، بیشترین جمعیت را به خود اختصاص داده اند.
عشایر کرد:
طوایف کرد در بخش های زیادی از کشور پراکنده شده اند. برای مثال در قسمتی از خراسان رضوی و استان خراسان شمالی، مردمی وجود دارند که به زبان کرمانجی صحبت می کنند. این طوایف از ایل افشار هستند که در زمان شاه عباس از غرب دریاچه ارومیه به این مناطق کوچ نموده اند.
عشایر کرد شمال شرقی کشور عبارتند از طوایف زعفرانلو، سعدانلو، شادلو، عمارلو، کیوانلو، کاوانلو، حسنلو، مژدکانلو، بهادرانلو، رشوانلو، بیچرانلو، پهلوانلو و … .

اما در غرب کشور نیز می توان طوایف مختلف کرد را مشاهده نمود. طوایف کرد آذربایجان شرقی شامل چلبیانلو، محمدخانلو، حاجی علیلو، قراچولو، حسین اوغلو و حسن بیگلو می شود. طوایف ایل جلالی، حیدرلو، ایل زرزا، ایل شکاک، ایل مکری، ایل گورک، پیشدری و … نیز از جمله ایلات کرد آذربایجان غربی هستند.
اما مهم ترین ایلات کرد در کردستان، سرشیو، تیله کویی، جاف، اردلان، هلیلان می باشند. طوایف فیض الله بیگی، شهیدی، کلالی، سقز، شاه ویسی، حبیبی، خواجه وند، لطف الله بیگی، چهاردولی و … نیز از جمله ایلات معروف این استان به شمار می روند.
طوایف گوران، شرفبیانی، نانکولی، ایل جمور و کرندی از ایلات کرد کرمانشاه و طوایف ارکوازی، ایل بولی، ایل ناصر عالی، ایل میه خاس و … نیز از جمله ایلات کرد ایلام هستند. ایل خزل در خوزستان نیز از جمله مهم ترین ایلات کرد این استان محسوب می گردد.
عشایر لر و لک:
ایلات و عشایر لر و لک اغلب در شمال و شمال غربی استان لرستان سکونت دارند و با گویش لری تکلم می کنند. اما می توان گفت که قوم لر در ایران به دو دسته لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می شود.

لرهای کوچک اغلب در استان ایلام و لرستان زندگی می کنند. اما برخی از آنها در شمال خوزستان و بخش هایی از مناطق شرق عراق سکونت دارند. لرهای بویر احمدی در استان کهگیلیویه و بویراحمد و قسمتی از خوزستان ساکن هستند. در استان فارس و شهرستان ممسنی نیز، لرهای ممسنی زندگی می کنند.
لرهای بختیاری بخش عمده ای از ایلات لر کشور را تشکیل می دهند که اغلب در جنوب شرقی خوزستان، شرق استان لرستان، غرب و جنوب غرب اصفهان و در بخش هایی از چهارمحال و بختیاری ساکن هستند. ایل های لک به طور کلی از طوایف فیلی و بالاگریوه کشور تشکیل شده اند که در غرب کشور و جنوب لرستان حضور دارند.
عشایر ترک:
ایلات ترک قشقایی ایران، دارای ۲۲ طایفه مهم هستند. عشایر ترک زبان کشور اغلب در بسیاری از بخش های ایران سکونت دارند. طوایف اصانلو، ایل افشار، ایل شاهسون، ایل آغاجاری، ایل قراگوزلو، ایل قاجار، اینانلو، بهارلو، بچاقچی، حاجی خانلو، ایل قشقایی، ایل پازوکی، قرایلو، قشقایی، کور عباسلو و … تشکیل دهندگان اصلی ایلات ترک کشور به شمار می روند.

جایگاه اصلی ایل قشقایی در استان فارس است، اما می توان این طایف را در استان های خوزستان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد نیز مشاهده نمود. ایلات ترک زبان کشور دارای جمعیتی حدود ۹۵۹۰۰۰ نفر می باشند.
قشقایی ها مردگان خود را در سر راه کوچ ایل دفن می کنند تا در هنگام کوچ بتوانند برای آنها فاتحه بخوانند. آنها برای بزرگان و خان های ایل، آرامگاه های زیبایی می سازند. عشایر قشقایی در چادرهایی زندگی می کنند که سقف آن از موی بز بافته شده و به آن سیاه چادر می گویند.
ایلسون و یا شاهسون نیز یکی از ایلات مهم در کشور است که در اردبیل، گیلان و آذربایجان شرقی سکونت دارد. جمعیت این ایل معروف ایرانی در حدود ۴۷۲۴۸ نفر می باشد و جزو پر جمعیت ترین ایلات کشور به شمار می رود.