باغ خونی مشهد

باغ چشمه و یا باغ خونی، یک باغ صد ساله ایرانی است که در سال 1379 به شماره 3240 به عنوان یک اثر ملی در ایران ثبت شده است. این باغ متعلق به دوران قاجار و از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است. باغ خونی در طول عمر خود حکایت های زیادی را به چشم دیده است. می توان آن را گنجینه ای از خاطرات تلخ و شیرین دو صده اخیر و در واقع بخشی از هویت تاریخی شهر بزرگ مشهد به شمار می رود. این باغ در گذشته به عنوان تنفس گاه شهر شناخته می شد. بسیاری از اهالی مشهد و حتی زائران به این باغ رفت و امد می کردند. متأسفانه امروزه عده کمی از ساکنان شهر مشهد این باغ را می شناسند و این باغ بسیار مهجور مانده است. در حال حاضر اطراف باغ سیم خاردار کشیده شده و بازدید عمومی برای این باغ وجود ندارد.

در ابتدا سه عمارت کاملا جدا در این باغ ساخته شده بود که در حال حاضر دو عمارت شرقی و غربی آن تخریب شده است. تنها بنای مرکزی که بنای اصلی باغ است در قسمت میانی این باغ باقی مانده است. محوطه این باغ وسعتی در حدود 6 هکتار دارد. این باغ مدت ها مغفور مانده بود و عدم توجه به آن باعث تخریب بخش هایی از باغ شده بود اما به همت شهرداری و میراث فرهنگی مشهد اقداماتی در راستای بازسازی و مرمت این باغ برای بازدید عموم در حال انجام است. از جمله کاربری های این باغ در آینده تبدیل شدن به باغ موزه می باشد. این باغ در خیابان عنصری- ضلع شمال شرق میدان بسیج، حد فاصل فلکه آب و فلکه برق قرار گرفته است. فاصله این باغ از حرم مطهر امام رضا 500 متر است.

مالک باغ حاج محمد مهدی تاجر قندهاری بود. این باغ مدت زمانی به عنوان روسیه اجاره داده شد و در آن کنسولگری روسیه و سپس دفتر بازرگان دولت روسیه مستقر گردید. در سال 1330 گلوله باران حرم امام رضا به بهانه خواباندن شورش ها از این باغ صورت گرفت. که پس از آن 4 روز تمام روس ها حرم امام رضا را به تصرف خود در آوردند و رعب و وحشتی عظیم در شهر ایجاد کردند. در سال 1369 روس ها در پی فروپاشی کمونیسم این باغ را ترک کردند. سند باغ مدتی به نام اداره مالیه زده شد اما بعد از انقلاب اسلامی بانک کشاورزی و سپس نیروی انتظامی به عنوان مالکان آن سند زدند. مورخین برجسته مشهد دلیل نام آن را از کلمه خون، خونیک و خانیک که تلفظ های مختلف این کلمه به زبان پلوی است و به معنی چشمه است می دانند؛ زیرا چشمه ای در این باغ وجود دارد.

باغ های ایرانی از زیباترین نمونه های باغ آرایی در دنیا به شمار می روند. این باغ ها با معماری خاص خود بسیار منحصر به فرد هستند. به عنوان مثال وجود باغ ایرانی متکی به یک قنات و یا چشمه بود. در باغ های ایرانی طراحان سعی می کردند که آب را هر چه بیشتر در باغ نگه دارند و برای این کار از حوض، استخر، فواره و غیره استفاده می کردند. برای کاشت درخت تعیین فاصله محل کاشت بسیار مهم بود.

درختان که با هدف استفاده از سایه آن ها و یا زیبایی باغ کاشته می شدند بسیار با دقت انتخاب می شدند. اینکه چه گونه گیاهی مناسب آب و هوای منطقه باشد و یا درختانی که مقاومت بیشتری داشته باشد. به این ترتیب هر المانی که در باغ ایرانی وجود دارد بر مبنای تفکری عمیق و اصولی و با سال ها تجربه آورده شده است. نمونه هایی از باغ های ایرانی در برخی از شهرهای ایران وجود دارد که بازدید از آن ها خالی از لطف نیست؛ به عنوان مثال شما می توانید با رزرو هتل در اصفهان، سفری به این شهر زیبا و تاریخی داشته باشید و از یکی از باغ های ایرانی که به ثبت جهانی رسیده است دیدن کنید.