باغ جهان نما، زینتی در دل زمین

همانطور که می دانید شیراز مرکز استان فارس بوده و دارای پیشینه تاریخی بسیار زیادی است که سبب جذب بیشتر بازدید کننده در سال های اخیر شده است. شیراز جمعیتی بالغ بر ۱۸۶۹۰۰۱ نفر دارد و در بخش مرکزی استان فارس قرار دارد. نام قدیمی این شهر در کتب تاریخی تیرازیس و شیرازیس بوده است. فالوده شیرازی و مسقطی از جمله مواد خوراکی مشهور این شهر محسوب می شوند. شهر شیراز در دوره صفاریان و زندیه به عنوان پایتخت ایران انتخاب گردیده است.

باغ ها و گلستان های زیادی در شهر شیراز وجود دارد که زیبایی آن ها قابل توصیف نیست و باغ ارم، باغ تخت و باغ دلگشا از جمله این آن ها به شمار می روند. باغ جهان نما، یکی از معروف ترین باغ های شیراز است که قدمت آن به قرن ها پیش باز می گردد. این باغ در گذشته در بیابان جعفرآباد و مصلی قرار داشته و زیبایی و جلوه آن در دوران حکومت آل مظفر و آل اینجو در بالاترین سطح خود بوده است. با یورش تیمور گورکانی به شیراز، تمام باغ های این شهر در اختیار او قرار گرفت. زیبایی بی بدیل باغ جهان نما به قدری تیمور گورکانی را شیفته خود ساخت که در بازگشت او به زادگاهش، دستور ساخت نمونه ای مشابه از این باغ را صادر نمود. در پایان ساخت این نمونه در سمرقند، تیمور گورکانی آن را باغ جهان نما نامید تا یک بنای مشابه از باغ جهان نمای شیراز در سرزمین مادری اش وجود داشته باشد. ابن عربشاه، یکی از مورخان به نام در دوره تیموری بود که باغ جهان نما را زینت الدنیا نامید و در کتاب خود بارها از آن نام برد. باغ جهان نما در نزدیکی آرامگاه حافظ قرار دارد و درختان آن با آب رودخانه رکنی آبیاری می شده است.

در سال ۱۱۸۵ ه.ق، کریم خان زند دستور داد تا دور تا دور این باغ را حصارکشی کنند. سپس به دستور کریم خان در مرکز این باغ یک عمارت کوچک ساخته شد و مسیرهای مشخصی در اطراف عمارت کوشک در باغ جهان نما تعبیه شد تا رفت و آمد به این بنا از این طریق میسر گردد.مسیرهای منتهی به عمارت کوشک، به وسیله درختان مختلف آراسته شده است و این باغ شباهت زیادی به باغ نظر دارد. در بخش جنوبی باغ جهان نما، بقایای یک آب نمای قدیمی وجود دارد و در بخش انتهایی ضلع جنوبی آن یک بنای تاریخی قرار گرفته که ساخت آن به دوره قاجاریه باز می گردد. مورخان معتقدند که آبنمای موجود در ضلع جنوبی باغ یاد شده، آب را به سمت حوض مقابل بنای مرتبط به دوره قاجار هدایت می نموده است. به گفته مهدی قلی هدایت مخبر السلطنه که در سال ۱۳۳۳ ه.ق به این باغ سفر کرد در گوشه گوشه آن اغلب درختان انار به چشم می خورند. باغ جهان نما در همین سال به میرزا محمد باقر خان پیشکار تعلق داشته است؛ اما در سال ۱۳۸۳ ه.ش، شهرداری شیراز به کمک اداره کل میراث فرهنگی استان فارس، اداره آن را بر عهده گرفت و به مرمت و بازسازی بخش هایی از باغ پرداخت.

امروزه باغ جهان نما بیش از ۲.۸ هکتار مساحت دارد و بیش از ۳۵۰۰ متر مربع از این مساحت را فضای سبز باغ به خود اختصاص داده است. درختان شمشاد، سرو، نارنج و انار و بوته گل های اطلسی، بنفشه، رز و غیره فضای داخلی باغ را بی نظیر کرده است. عمارت مرکزی باغ جهان نما دارای اتاق های دو طبقه و چهار شاه نشین مجزا است. در گذشته از پنجره های چوبی در عمارت کوشک استفاده شده بود که بعد از بازسازی این عمارت، پنجره های فلزی جایگزین آن ها شد. فضای سبز اطراف عمارت مرکزی به صورت باغچه هایی مربع شکل است که تماما با چمن و بوته های گل پوشیده شده اند. اطراف این باغچه ها نیز به وسیله درختان تنومند و قدیمی حصارکشی شده و گلکاری داخل باغچه های باغ اغلب به صورت شکل های منظم بوده و گاه یادآور فرش های ایرانی است.

باغ جهان نما در منطقه ای خاص بنا شده و امروزه در ورودی شهر شیراز قرار گرفته است. خیابان های اطراف باغ به هفت تنان، دروازه قرآن، حافظیه، باغ ملی و سایر اماکن دیدنی منتهی می شوند. تاکسی های مسافربری و اتوبوس های درون شهری بهترین گزینه های انتقال مسافران به باغ جهان نما محسوب می شوند. هزینه این وسایل نقلیه عمومی به نسبت هزینه استفاده از خودروی شخصی بسیار کمتر و مقرون به صرفه تر است.

گردشگران می توانند برای بازدید از باغ جهان نما همه روزه به جز ایام شهادت از ساعت ۸:۳۰ الی ۲۰:۳۰ به آن مراجعه نمایند و از مناظر بی همتای باغ نهایت لذت را ببرند. بهتر است بدانید برای دیدن از این باغ می بایست هزینه ای به عنوان ورودی پرداخت شود که مبلغ آن برای گردشگرانی ایرانی و خارجی متفاوت می باشد.