فرهنگ و سنت هاي يونان-جائي كه شرق به ملاقات غرب مي رود

فرهنگ و سنت هاي يوناني بسيار غني و متنوع مي باشد، به نحوي كه انعكاس دهنده موقعيت يونان در نقطه تلاقي شرق با غرب و نيز تاريخ عظيم آن كشور است. فرهنگ يونان طي هزاران سال ايجاد شده و به سطوحي از موفقيت رسيده كه منجر به رونق فرهنگي بي سابقه اي شده است كه در معماري،‌ هنرهاي نمايشي، علوم و فلسفه نمايان است و اين فرهنگ در محيطي دموكراتيك در شهر آتن از طريق سلسله اي از سلطه گري ها و يورش ها پرورش يافته است.
گذشته غني و پر از تلاطم يونان، فاكتورهاي مختلفي از سبك زندگي معاصر آن را همانند چشم انداز يونان در جهان، موسيقي، غذا،‌ رسوم و سنت ها و حتي روش هاي كسب و كار و تجارت يونانيان بشدت تحت تأثير قرار داد. يونانيان به شدت به تاريخ، ميراث فرهنگي و تلاش هايشان در حوزه ادبيات، هنر،‌ فلسفه و علوم سياسي افتخار مي كنند. آنان در سخنانشان با احساسي قوي از يونان به عنوان مهد تمدن اروپايي ياد مي كنند.
مطالعه اي كه در اواخر دهه اول قرن 21 انجام گرفت،‌ نشان مي دهد كه افتخار يونانيان به مليت خود بيش از رضايت هر ملت ديگر اروپا از قوميت و نژادشان است. مردم يونان متعلقات قومي و طبيعي خود را به وسيله فرهنگ و سنت هايشان تعريف مي كنند. هر فردي كه فيلم “عروسيِ بزرگ، چاق، يوناني من” را ديده باشد، به اين موضوع واقف است. سنت ها، مذاهب، موسيقي، زبان، غذا و نوشيدني ها، ستون هاي فرهنگ و سبك زندگي يونانيان هستند كه كشور را تبديل به نقطه اي جذاب براي گردشگران سراسر جهان كرده است.

خانواده يوناني
جامعه يونان متشكل از خانواده هاي به اصطلاح نزديك به هم مي باشد كه سازمان هاي اجتماعي مهم بتدريج بر اساس ايده خانواده شكل گرفته اند. اساس و پايه ازدواج نيز نقشي مهم در جامعه ايفا مي نمايد. لغت خانواده در يونان به گروه اجتماعي خاصي كه اعضاي آن به صورت خوني يا از طريق ازدواج در سطوح مختلف يا در شكل هاي ديگر با يكديگر نسبت خانوادگي دارند، ارجاع داده مي شود. خانواده در اصل شامل يك زن و شوهر و فرزندانشان است. خانواده گسترش يافته متشكل از خانواده اصلي و همچنين خانواده هاي زن و يا شوهر مي باشد. نكته جالب توجه اين است كه سرويس آمار ملي يونان تمامي افرادي را كه زير يك سقف با يكديگر زندگي مي كنند را، بدون توجه به نسبت خانوادگي آنها، به عنوان يك خانواده در نظر مي گيرد.
اگرچه سبك زندگي با گذر از دوره سنتي زندگي روستائي – كشاورزي به دوره مدرن شهري – صنعتي به طرز قابل توجهي تغيير نموده است، اما زنان و به ويژه مادران، مهمترين نقش را در بين اعضاي خانواده ايفا مي كنند.
مرد نماينده خانواده در بيرون از خانه مي باشد كه از احترام و اعتبار اجتماعي لذت مي برد، در حاليكه زن به شكل سنتي، چه در گذشته و چه زمان حال، سازمان دهنده خانواده، ميانجي گر در منازعات خانوادگي،‌ و حافظ يكپارچگي خانواده مي¬باشد. اعتبار خانواده اغلب در پس توانائي زن در ايفاي وظايف درون خانه و خانواده به طور صحيح نهفته است.
كار كردن اعضاي فاميل در يك شركت در يونان بسيار رايج است چرا كه يونانيان ترجيح مي دهند كه با افرادي كه مي¬شناسند و اعتماد دارند، كار كنند. همچنين شركت¬ها بر اساس سنت احترام به سن و جايگاه، سلسله مراتب سازماني دارند.
غذا و نوشيدني هاي يوناني
غذا و نوشيدني¬هاي يوناني از هر دو جهت طعم و كيفيت در سراسر جهان داراي شهرت هستند. به خوراك يوناني به عنوان مصداقي از رژيم غذايي مديترانه¬اي سالم مراجعه مي¬گردد، در حاليكه تقسيم غذا و نوشيدني با اعضاي فاميل و دوستان يكي از بنيان¬هاي فرهنگ اين كشور مي¬باشد. خوراك يوناني از تركيب مواد غذايي تازه به مانند سير، پياز، رازيانه، كدو سبز، انگور، سيب، خرما و انجير با تركيب متنوعي از غذاهاي محلي كه برخي از آنها ريشه در يونان باستان دارند، بدست مي¬آيند. چاشني¬ها و گياهان داروئي مانند كرفس،‌ نعنا، پونه كوهي و پوست ليمو بخش مهمي از دستورالعمل¬هاي آشپزي را تشكيل مي¬دهند و نيز روغن زيتون تقريباً به هر نوع غذايي اضافه مي¬گردد. همچنين انواع ديگري از چاشني¬ها، سالاد¬هاي مخصوص، غذاهاي اصلي،‌ سوپ¬ها و نوشيدني¬هاي مخصوص در آن كشور يافت مي¬شوند.

بسياري از سنت هاي يونان و جزاير آن ريشه مذهبي دارند، اما برخي نيز برخاسته از اديان غيرالهي مي باشند.
ايستر (Easter)
ايستِر مهمترين جشن براي يونانيان و حتي مهمتر از كريسمس مي باشد. اين جشن به مدت دو ماه طول مي كشد، اما هفته مقدس،‌ بخش اصلي اين جشن مي باشد.
جشن روز اسم
بسياري از يونانيان نام يك شخصيت مذهبي مقدس را براي خود انتخاب مي كنند و روزي كه مربوط به آن نام است،‌ از روز تولد نيز براي فرد مهمتر است.
جشن نامزدي
اين جشن بيشتر در روستاهاي كوچك رايج است و در شهرهايي مانند آتن يا شهرهاي بزرگتر در حال كم¬رنگ¬شدن است. زوج جوان قبل از ازدواج بايستي به عقد يكديگر درآيند. پس از پذيرش شرايط ازدواج، از كشيش دعوت بعمل مي¬آيد تا حلقه نامزدي را تقديس كرده و آن را در دستان زوجين قرار دهد.
جشن ازدواج
جشن ازدواج جشن بزرگ و پراهميت ديگريست كه در برخي از مناطق خارج از آتن و ديگر شهرهاي بزرگ، عروس همچنان جهيزيه¬اي كه مادر، مادربزرگ و خاله¬هايش براي او تهيه كرده¬اند، دارد و پدر او خانه¬اي مبله را بعنوان هديه ازدواج به او و دامادش مي-دهد.
غسل تعميد (Baptism)
روز غسل تعميد يكي از روزهاي مهم در زندگي هر يوناني اورتودوكس است. معمولاً اولين سالگرد تولد كودك مي¬باشد و تا زمانيكه كودك غسل تعميد داده نشود،‌ به او كودك گفته شده و نامي براي او انتخاب نمي¬شود.

كاروان شادي
اين جشن به مدت دو هفته طول مي كشد. مردم لباس هاي مخصوص اين جشن را به تن كرده و در خيابان¬ها، با پرتاب كاغذهاي رنگي به سمت يكديگر، جشن مي¬گيرند.

روز استقلال يونان
در روز استقلال يونان، آزادي اين كشور از دست عثماني ها كه در 25 مارس 1821 اتفاق افتاد، جشن گرفته مي شود.

در روز 28 اكتبر، ‌يونانيان روزي را كه در تاريخ اين كشور، متاكساس (ژنرال يوناني كه در سال 1936 بعنوان نخست وزير انتخاب گرديد) به ايتاليايي هايي كه قصد حمله به يونان داشتند، نه گفت، جشن مي¬گيرند. در اين روز يونانيان پرچم كشور را بر فراز پنجره خانه-هايشان آويزان كرده و دانش آموزان با بهمراه داشتن پرچم در خيابان ها رژه مي¬روند.

خرافات
مردم يونان غير از اينكه عميقاً مذهبي هستند، بسيار خرافاتي هم بوده و به مسائل ماوراء الطبيعه معتقد هستند.

چشم اهريمن (چشم زخم)
برخي از يونانيان اعتقاد دارند كه افراد به دليل حسادت ديگران، به اصطلاح چشم مي خورند كه در نتيجه از نظر ذهني يا جسمي دچار مشكل مي گردند. براي جلوگيري از اين موضوع بايستي شيئي به عنوان افسون را بكار ببرند؛ مثلاً مرمر آبي با يك علامت چشم بر روي آن و يا يك دستبند آبي.

چاقوها
يونانيان هيچوقت به شخص ديگري چاقو نمي دهند، چون معتقدند كه باعث جنگ و يا دعوا با آنان مي شود. بنابراين آن را روي ميز گذاشته تا نفر مقابل آنرا بردارد.
كشيش ها
كشيش هاي ارتودوكس مورد احترام بوده و در روستاها رسم است كه دست آنها را به نشانه احترام ببوسند. اما معتقدند كه ديدن يك كشيش و يك گربه سياه در يك روز بدشانسي به بار مي آورد.

آب دهان را بيرون انداختن
برخي معتقدند كه بيرون انداختن آب دهان موجب دور كردن شياطين مي شود. به اين دليل زماني كه كسي خبر بدي مي دهد (مرگ، تصادف و …) يا موقع تعريف كردن از بچه ها يا بزرگسالان، بقيه سه بار به آرامي آب دهان خود را به بيرون پرت مي كنند.
سه شنبه، سيزدهم
برخلاف اعتقادات ديگر كشورهاي غربي، در يونان بداقبال ترين روز، معادل روزيست كه سيزدهم ماه با سه شنبه آن ماه، هم پوشاني داشته باشد.
لمس شيء قرمز رنگ
اعتقاد دارند كه اگر دو نفر يك حرف را همزمان بر لب بياورند، نشانه ايست كه آن دو وارد يك نزاع يا جنگ با يكديگر مي¬شوند. بنابراين بايد بلافاصله عبارت “paise kokkino” را بيان كرده و هر شيء قرمز رنگي را كه اطرافشان است، لمس نمايند.

موسيقي يوناني
لغت Music در اصل از لغت يوناني musiki برگرفته و به معني تمامي هنرهاي الهه نهم شعر و موسيقي مي باشد. موسيقي يوناني ريشه در عهد باستان دارد، جائيكه نقشي مهم در سيستم آموزشي داشته و به پسرها از سن شش سالگي موسيقي آموزش داده مي شده است. موسيقي در يونان باستان شامل تركيبي از اجراي هم سرايان براي موارد سرگرمي،‌ جشن و … بوده است. بعدها موسيقي توسط امپراتوري روم و امپراتوري بيزانس تحت تأثير قرار گرفت. زمانيكه تكنيك جديد چندآوايي در غرب در حال گسترش بود، كليساي شرقي ارتودوكس، در مقابل هر نوع تغييري مقاومت نشان داده و موسيقي بيزانس به صورت تك آوايي و بدون همراهي هر نوع آلت موسيقي، باقي ماند، ‌اما در همان زمان مناجات تك آوايي بيزانس توانايي تبديل شدن به برترين نوع موسيقي را پيدا كرد. همزمان با اين نوع مناجات، يونانيان موسيقي سنتي يوناني را كه به دو چرخه تقسيم مي شد را توسعه دادند؛ حسي و خفيف. رويدادها و تغييرات اجتماعي قرن بيستم سرنوشت موسيقي سنتي اين كشور را تغيير داد. پس از جنگ جهاني اول و با بالارفتن گرايشات به سمت زندگي شهرنشيني، موسيقي دانان مشهور شروع به جمع شدن در شهر آتن كردند. سنت موسيقيايي در روستاها با حداقل ارتباط با جهان خارجي باقي مانده و مسيري كاملاً برعكس را در زمانيكه موسيقي تجاري شده سنتي به دوردست ترين روستاها راه يافت، طي نمود.
يونان – محل فيلمبرداري فيلم هاي بين المللي
اين كشور با وجود نور درخشان خورشيد، طبيعت زيبا،‌ تاريخ و فرهنگ غني به مكان مورد علاقه بسياري از كارگردانان سينمايي از جمله سينماي هاليوود تبديل شده است. برخي از مشهورترين توليدات فيلمبرداري شده در يونان عبارتند از: پسري بر روي دلفين، در روز يكشنبه هرگز،‌ اسلحه ناوارون، زوربا يونان، سري فيلم هاي جيمز باند، عاشقان تابستان و …