وضعیت اقلیمی تارم
وجود رشته کوه البرز در حاشیه جنوبی دریای کاسپین همچون سدی توده های ابر حاصل از تبخیر را انباشته و باعث بارش قابل قبولی در منطقه شده است، که با توجه به تغییر ارتفاع و تفاوت دما در محدوده های مختلف منجر به ایجاد تنوع اقلیمی و پیامد آن تنوع، پوشش گیاهی و نوع زیست جانداران منطقه می باشد. در واقع می توان عنوان نمود که بادها، کوه ها، مه، رودخانه های دایمی همچون سفید رود، قزل اوزن و رودخانه های فصلی نقش پراهمیتی را در اقلیم منطقه ی تارم ایفا می نمایند. گفتنی است که بخش تارم سفلی به جهت موقعیت خاص جغرافیایی و قرار داشتن در منطقه ای کوهستانی نظیر رشته کوه های البرز، دارای آب و هوایی بسیار متفاوت تر از سایر نقاط می باشد.
زبان و قومیت
اکثر ساکنان منطقه ی تارم به زبان ترکی سخن می گویند، و قومیت ترک اکثریت منطقه را تشکیل می دهد. در تارم مناطقی همچون زرین خانی، کوهگیر، اُرکن کرد، قیطول، کشکور، میر خوند سفلی و علیا دارای اقوام مهاجر کرد و لر هستند، که در نواحی مذکور زندگی می کنند. گفتنی است از کوچ این اقوام اقوام به منطقه تارم، بیشتر از چند دهه نمی گذرد. گویش تاتی نیز در برخی از روستاهای این منطقه رایج می باشد. مردم روستاهای علی آباد و کپته به زبان تاتی صحبت می کنند. اما در بسیاری از روستاهای منطقه این زبان فراموش شده است.
وجه تسمیه تارم
آنچه که در خصوص وجه تسمیه تارم می توان عنوان نمود آنست که، بر حسب استناد به متون تاریخی و جغرافیایی واژه ی تارم از قدیم الایام بر این منطقه ی فرهنگی – تمدنی نهاده شده است. قدیمی ترین سندی که از واژه ی تارم موجود می باشد، کتاب معجم البلدان به قلم یاقوت حموی است که با وجود معرفی منطقه با نام (طرم) عنوان می دارد : « …. اهالی آن ناحیت را در زبان خود ترم تلفظ می کنند.»، که در اصل این واژه همان تارم است که «الف» پس از حرف «ت» افتاده و فتحه جای آن را گرفته است. از خود واژه ی تارم نیز چنین استنباط می شود که پس از غلبه ی اعراب بر ایران و نفوذ آنان بر منطقه ی فرهنگی – تمدنی تارم، این جابجایی در حروف اتفاق افتاده است و بسیار واضح است که حرف عربی «ط» جایگزین حرف «ت» شده است. چنانچه در بیشتر نقاط ایران این تبدیل و تغییر در اسامی اماکن و نیز اشخاص پس از ورود اعراب به ایران امری رایج بوده است. با توجه به موارد بسیاری که در خصوص نام تارم ذکر شده است، چنین استنباط می شود که از میان دو واژه ی طارم و تارم، از منظر تاریخی هویت کلمه تارم بر ما آشکار می باشد و کاربرد این واژه به جای واژه ی طارم که خود واژه ای معرب از تارم است، می تواند مناسب و صحیح باشد.
مهمترین جاذبه های طبیعی و گردشگری در منطقه ی تارم
طبیعت بکر و دست نخورده ی منطقه ی تارم که به جهت وجود آب و هوایی مناسب و متنوع ایجاد شده است، امروزه به هندوستان ایران شهرت یافته است. آبشارها، ییلاق ها، یخچال ها و غار شگفت انگیز و نیز کوهپایه های سر سبز و سر به فلک کشیده ی منطقه ی مذکور، این ناحیه را به یکی از مناطق گردشگری پر اهمیت تبدیل نموده است. به طوری که امروزه دارای شهرت جهانی می باشد. وجود اسناد و مدارک تاریخی و نیز نتایج بررسی ها و کاوش های باستان شناسی، تاریخ منطقه را از دوران پارینه سنگی تا عصر حاضر تایید می نماید. منطقه ی تارم دارای آثاری از دوران های پیش از تاریخ، دوران تاریخی ( اشکانی و ساسانی ) و نیز دوران اسلامی است. آتشکده های موجود در منطقه به نوعی می تواند گواه آن باشد که منطقه ی تارم نسبت به سایر مناطق کمتر شاهد جنگ و خشونت بوده است. گفتنی است که پنج آتشکده در این منطقه وجود دارد که به دوران ساسانی نسبت داده شده اند، و امروزه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. یکی از این آتشکده ها گیلان کشه نام دارد. آتشکده ی کیلانکشه بر روی بلندی های زیبای مشرف به رودخانه ی گیلان کشه واقع شده است. بنای مذکور چهار طاقی و گنبد دارد است که در قسمت جنوبی آن یک ایوان طاق دار قرار گرفته است. مصالح این آتشکده از قلوه سنگ و مخلوطی از آهک و گچ می باشد. از دیگر جاذبه های تاریخی منطقه نیز می توان به قلعه سانسیز، قلعه شمیران و … اشار نمود.