کوه الوند همدان

الوند، البرز، دماوند، زاگرس…، خوب که گوش کنید خواهید دید داستان هایشان در رگ و پی ساکنین این سرزمین ریشه دوانده است. سری به کتاب های تاریخی و کهن که بزنید شاید باورتان نشود که چند هزار سال پیش هم همین کوه ها نه تنها در میان مردمین ساکن در دامنه هایشان که در سرزمین های دوردست نامی شناخته شده بوده اند و قداست خاصی داشته اند. کوه های مقدس و بلندبالایی که از همان ابتدا تنهایی سهم شان از جهانی به این وسعت بود و تنها برف، گاهی باد و یا عقابی بلندپرواز سری به آن ها می زدند. کوه ها برای ما آدم ها همیشه نماد بخشندگی بوده اند چرا که چشمه ها و رودخانه ها راهشان را از دل سنگی کوه ها می یافتند و خودشان را به چشم های تشنه می رساندند. سخاوتی که هزاران و یا شاید میلیون ها سال است که هنوز هم ادامه دارد. موضوع امروز ما کوه الوند یکی از جاهای دیدنی همدان است.

ما آدم ها هم در طول تاریخ قلعه ها و جان پناه هایمان را به پشتوانه همین بخشندگی در دل کوه ها بنا می کردیم. همین ابهت و مهربانی پر از سکوت کوه هاست که فتح شان را لذت بخش کرده و سال های سال آدم ها را واله و شیدای تصاحب قله شان نموده است. به قله که می رسید ایمان می آورید، به زیبایی، به شکوه و به پیامی که در دل این کوه ها پنهان شده و عجیب واضح و روشن است. الوند در سینه کش همدان از آن دست بلندی های جادویی است که حتما باید سری به آن بزنید و قله اش را تنگ در آغوش بکشید. عکس کوه الوند را اگر دیده باشید محال است که دل به زیبایی هایش نداده باشید. نقشه کوه الوند پر از قله های بلند و کوتاه است و دامنه های شمالی، شرقی، غربی و دامنه جنوبی کوه الوند هم پر از داستان ها و رازهای سربه مهر است که حتما برای شما جذاب خواهد بود. قصد سفر به هرجای ایران عزیز و رزرو هتل های تبریز، هتل های همدان، تهران و هرجای دیگر را داشته باشید تنها کافی است سری به ایران هتل آنلاین بزنید.

کوهستان الوند
در همان ابتدای رشته کوه نام آشنای زاگرس یک رشته کوه منفرد و زیبا قرار دارد که بخشی از قله های مهم زاگرس را در بر گرفته است. کوهستانی زیبا که در مرزهای استان همدان قرار گرفته و پهنه وسیع این استان را به دو نیمه شمالی و جنوبی مبدل کرده است. کوهستانی که حالا آن را با نام “الوند” می شناسیم اما آنطور که در کتب تاریخی و باستانی به زبان پهلوی آمده، روزگاری “اروند” نام داشته و در اوستا از آن با نام “ائورونت” بزرگ نامبرده شده است. الوند به معنای رونده است و به چیزی اطلاق می شود که در مسیر رشد و بالندگی است و این نامگذاری برخواسته از قداست این کوه ها در بین مردم بوده است. الوند در جنوب شهر فعلی همدان و شمال شهر تویسرکان قرارگرفته و شاهد تاریخ پر فراز و نشیبی بوده است. گواه این مدعا کتیبه ای سنگی است که یادگار امپراطوری هخامنشی است و در کوهپایه یکی از قلل مرتفع الوند جاخوش کرده است. مساحت این رشته کوه زیبا چیزی بیش از 1350 کیلومتر است و چندین قله مهم در آن به چشم می خورد. شکل قرارگیری این رشته کوه هم بسیار جالب توجه است چرا که همانند هلال ماه همدان را از جانب شمال غربی تا جانب جنوب شرقی دربرگرفته است. هرچه از شمال به سمت جنوب شرقی حرکت می کنیم بر پهنای این کوهستان و ارتفاع قله هایش افزوده می شود. قله ها بیشتر در یک پهنه 70 کیلومتری که خط الراس مرکزی نامیده می شود قرار گرفته اند. در هر نقطه از شهر همدان که بایستید الوند با همه ابهتش پیداست و گاهی که برف ها خست به خرج نداده و به قاعده ببارند قله های الوند مملو از حضور برف هایی است که گاه تا شهریور ماه دوام می آورند. کوهستان الوندکه لقب مهم ترین پدیده طبیعی دوره دوم زمین شناسی در ایران را از آن خود کرده است جزو پیش کوه های داخلی زاگرس است و قدمت برخی سنگ های آن به بیش از یکصد میلیون سال می رسند.

قله الوند
کوهستان الوند قله های کوتاه و بلند متعددی دارد که در این میان بلندترین قله را که در جانب جنوب غربی همدان قرار دارد قله “الوند” می نامند. قله زیبای الوند با داشتن 3574 متر ارتفاع بالانشین ترین قله این کوهستان زیبا است و نامش در میان هزار و اندی قله مهم جهان و در همین سال های اخیر در زمره میراث طبیعی به ثبت رسیده است و مناطق اطراف آن نیز به عنوان منطقه حفاظت شده شناخته می شود. کوهستان الوند قله ها، دره ها، دشت ها، رودخانه ها، چشمه ها و گیاهان و جانداران بسیاری را در دل خود جای داده است و فتح قله های آن یکی از فعالیت های مورد علاقه کوهنوردان و سنگ نوردان است. دامان الوند سال های سال است که محلی برای تفرج مردم و یا چرای دام هایشان بوده و در بین مردم این سرزمین از قداست زیادی برخوردار بوده است. زیارتگاه های کوچک خفته در دل الوند گواه این مدعاست که گاه به خلوتگه کوهنوردان و فاتحان قله مبدل می شود. در این میان فتح قله الوند همیشه از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. بیایید گشتی در میان پیچ وخم های این کوهستان زیبا پر رمز و راز بزنیم.

قله ها
قله های کوهستان الوند از جانب شمال غربی با قله “آلما بلاغ” آغاز می شوند. در طی مسیر این کوهستان قله های متعدد دیگری همانند کمر لرزان، قزل ارسلان، گاو بره، کرکس، کلاغ لان، تاریک دره، یخچال صاحب و شاه نشین قرار دارند. در انتهای قله ها نیز قله زیبای “کلاه قاضی” جاخوش کرده است. در این میان قله الوند که بلندترین قله در میان سایر قله های کوهستان است به سبب نزدیکی به شهر همدان شناخته شده تر است و علاقمندان بسیاری در فصل های مختلف برای فتح این قله عازم شهر همدان می شوند. سایر قله های نام برده شده نیز هم بیش از 3000 متر ارتفاع دارند و اگر لذت فتح شان بیشتر از فتح الوند نباشد، کمتر نیست.
دره ها
هر قله ای حتما یک دره زیبا دارد، چرا که این رسم روزگار است. دره های زیبای الوند اما به سرسبزی و آباد بودن شهره اند و در میان این دره ها روستاهای متعددی شکل گرفته اند. از میان دره های مشهور می توان به دره عباس آباد اشاره کرد که دره گنج نامه تنها بخشی از این دره بزرگ و زیباست. در کنار این دره زیبا و چشم نواز دره های دیگری همانند دره مرادبیک، دوزخ دره، کیوارستان، برفین و .. نیز به چشم می خورند که روستاهایی همانند حیدریه، مرادبیک، باباعلی و وهنان تنها برخی از این روستاهای آباد و چشم نواز هستند.

دشت ها
الوند به داشتن دشت های سرسبز با انبوه چمن زارهای دیدنی شهره است. دشت هایی که سال ها یکی از تفرجگاه های اصلی مردم بوده و علاوه بر تفرج هزاران سال محل چرای دام های مردمان این دیار بوده است. هنوز هم در دشت های الوند ردپای چادر عشایر کوچ نشین به چشم می خورد که در دامان سرسبز کوه به سان رنگین کمانی در نور به نظر می رسند. میدان میشان، شاه نظر، تخت رستم و تخت نادر برخی از مشهورترین دره های دامان الوند هستند که هرکدام داستان خود را دارند. مثلا “تخت نادر” از آن رو به این نام می خوانند که روزگاری نادرشاه با سپاهیان خود در مسیر حرکت به سوی نبردی تازه در این دشت زیبا مستقر شده اند. دشت ها اما سینه شان پر از هجوم چشمه های پرآب و گواراست.
چشمه ها
الوند مامن چشمه ها و رودخانه هاست. چشمه هایی با نام گذاری های مختلف که هر کدام داستان خودشان را دارند. مثلا چشمه بهشت را از آن رو بدین نام می خوانند که معجزه وار از دل سنگی به بیرون می تراود و بسیار شیرین و گواراست و مردم معتقدند که این چشمه یک چشمه بهشتی است و دردها را با آب گوارا و زلال خود درمان می کند. حوض نبی، افعی، کلاه قاضی، هفت چشمه، تخت نادر، کلاغ لان، مروارید و چشمه ملک از جمله چشمه های زلال برآمده از دامان الوند است که سبب سرسبزی و طراوت کوهستان الوند و دامنه هایش شده است.

آثار تاریخی الوند
کتیبه های تاریخی گنج نامه واقع در دامان قله الوند و در میان دشت عباس آباد یکی از جاذبه های تاریخی ارزشمند و شناخته شده الوند است. یکی دیگر از آثار باستانی و تاریخی موجود در سینه کش این کوه قلعه مشهور “دختر” است که در بین محلی ها با نام “قز قلعه سی” شناخته می شود و اگچه دیواره های قطور آن فروریخته اما هنوز هم پی آن به خوبی پیداست. قلعه را از آن رو “دختر” می نامیدند که به وقت یورش دشمنان مکانی برای پناه گرفتن زنان و دختران بوده است. این قلعه تاریخی بین قله بلند الوند و گردنه مشرف به تویسرکان قرار گرفته است.
پوشش گیاهی الوند
اگر در فصل بهار خود را به دامان الوند برسانید چشم انداز دلربا و سبز الوند حیرت زده تان خواهد کرد. انبوه گل های خودرو زینت بخش بهاره دامان الوند هستند که در این میان می توان به گل یخ، گل های لاله، آلاله و سوسن اشاره کرد. سینه کش الوند اما محل رویش گیاه گون است، به گونه ای که پوشش گیاهی غالب در این منطقه محسوب می شود. پونه، طوطیا، قازیاغی، شنگ، کنگر و چندین نوع گیاه دیگر در دامان الوند سر از خاک برمی آورند که در این میان بسیار از گونه ها کاربرد خوراکی دارند. همین امر هم سبب می شود تا در فصل بهار افراد بسیاری برای چیدن این گیاهان خوراکی ارگانیک و پرخاصیت به دامان کوهستان الوند بیایند.

پوشش جانوری
الوند مامن جانداران بسیاری است که هزاران سال است در دامان این کوهستان زندگی می کنند. عقاب سیاه یکی از ساکنین زیبای این کوهستان است که در کنار میش، قوچ، کبک کوهی، بز کوهی و چندین و چند نوع جاندار دیگر در پیچ وخم های الوند مشغول به زندگی اند و اغلب کمتر به چشم می خورند.

فتح قله
فتح قله الوند که در 18 کیلومتری شهر همدان قرار دارد یکی از محبوب ترین برنامه های کوهنوردی در استان همدان است. معروف ترین مسیری که کوهنوردان مسیر پیمایش خود را از آن آغاز می کنند از شهر همدان آغاز می شود. پس از حرکت از شهر همدان باید راهی دره گنج نامه شوید که درست از کنار آبشار گنج نامه عبور می کند. با گذر از دره سرسبز گنج نامه شما وارد دره “کیوارستان” می شوید. مسیر روبرو سرسبز و چشم نواز است و جوشش آب چشمه های مختلف روح تازه ای در کوهنوردان می دمد. با گذر از این دره مسیر را به سمت میدان میشان ادامه می دهیم. میدان میشان دشتی سرسبز با انبوه چمن زارهاست که چشم تان را خواهد ربود. هوا به طرز محسوسی خنک و دلچسب است و سما در ارتفاع 2100 متری از سطح دریاها قرار دارید. اینجا تفرجگاه اهالی همدان است که در روزهای تعطیل خودشان را به دامان این دشت می رسانند. دشتی با چشمه های آب متعدد و نهرهایی که بر سینه آن جاری هستند. دسترسی به دشت میشان اما با احداث تله کابین از آبشار گنج نامه تا دشت میشان بسیار راحت تر شده است مسیری که اغلب طبیعت گردان ترجیح می دهند تا با پای پیاده آن را طی کرده و از زیبایی های مسیر لذت ببریند.

قله الوند از همین دشت پیداست. در دشت میشان جان پناهی مخصوص کوهنوردان ساخته شده است تا در صورت لزون لختی در آن بیاسایید. پس از استراحتی مختصر مسیر حرکت را به سمت تخت نادر ادامه می دهیم. با رسیدن به تخت نادر بازهم طبیعت دامان الوند رخ نموده و چمنزاری زیبا و سرسبز با نهرهای متعدد و رودخانه ای در میان ظاهر می شود. تخت نادر یکی از چراگاه های دام های این منطقه است و چادرهای عشایر نیز به سبب برخورداری از این موهبت های طبیعی در چنین منطقه خوش آب وهوایی اتراق کرده اند. تخت نادر را به همراه چادرهای عشایر خوش ذوق منطقه ترک می کنیم و به مسیر رو به بالا ادامه می دهیم. کم کم شیب مسیر روبرو بیشتر می شود و تخته سنگ های متعدد با شکل و شمایل عجیب رخ می نمایند. گاهی برفی نیز بر یال کوه به چشم می خورد. مسیر را تا جان پناه کلاغ لان ادامه می دهیم و بازهم اندکی استراحت می نمایم. قله الوند به خوبی هویداست و شما را به قله می خواند. از این جای مسیر به بعد تصمیم با شماست می توانید مسیر را به سمت قله الوند ادامه دهید و یا قله کلاغ لان را فتح کنید. باقی مسیر سنگلاخی است اما در انتهای قله الوند تخته سنگی زیبا و بزرگ قرار دارد که مکانی برای لذت بردن از فتح الوند زیبا است.

شاه الوند
در میان قله الوند و دامنه جنوبی مشرف به تویسرکان حفره ای نسبتا بزرگ قرار دارد که پر از شمع های کوچک و نیم سوخته است و به سان یک عبادتگاه به نظر می رسد. اینجا شاه الوند است و اهالی این دیار معتقدند سام فرزند نوح نبی در این شکاف به خاک سپرده شده است و آن را شاه الوند می نامند. کمی پاینن تر چشمه حوض نبی قرار دارد که به عل نزدیک به شاه الوند به این نام شهره شده است. مردم آب این چشمه را تبرک می دانند. از دیگر شگفتی های الوند گهواره مریم است. تخته سنگی چند وجهی و تراش خورده که درست مثل یک گهواره است و در بین مردم به گهواره حضرت مریم شهره است. یخچال صاحب الزمان هم به یخچال برفی کوچکی در یکی از قله ها اطلاق می وشود که به سبب ذوب نشدن در طول سال گاهی یخ و آب مورد نیاز مردم را تامین می کرده است. مردم هم این یخچال را هدیه صاحب الزمان(ی) می دانستند.