آتشکده خورهه، یادگاری از پیشینیان

کشور ایران مملو از ابنیه تاریخی است که قدمت آنها به بیش از قرن ها می رسد. سالانه تعداد زیادی از گردشگران خارجی به منظور بازدید از بناهای تاریخی ایران، به کشور ما سفر می کنند. این سفرها اغلب در نیمه اول سال صورت می پذیرند.
محلات یکی از شهرهای زیبای ایران است که به دلیل طبیعت زیبا و گل های رنگارنگش، شهرت زیادی دارد. هتل های محلات اغلب در فصل بهار و تابستان مملو از مسافر است. هتل اقصی یکی از بهترین هتل های شهر محلات به شمار می رود. اقامتگاهی بوم گردی نیز در 40 کیلومتری این شهر به نام اقامتگاه بوم گردی گنجینه خورهه محلات وجود دارد. پیشینه اقامتگاه گنجینه خورهه به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی باز می گردد و دارای قدمت 150 ساله است. اما بنایی تاریخی و اعجاب برانگیز دیگری در شهر محلات وجود دارد که برای بسیاری از افراد جذاب می باشد. آتشکده خورهه، یک بنای قدیمی است که روزی جایگاه ویژه ای در ایران داشته است.

معرفی محلات:
محلات یکی از شهرهای زیبا و دیدنی استان مرکزی است. این شهر در جنوب شرقی استان مرکزی قرار دارد. طبیعت زیبا، گل های مختلف و رنگارنگ، آب و هوای پاک و … این شهر را به نام های بهشت افسانه ای ایران، هلند ایران و شهر گل ها مشهور ساخته است. مزارع بزرگ پرورش گل در سراسر این شهر، باعث اشتغال زایی بسیاری از جوانان محلاتی گشته است. این شهر بزرگترین مزارع زیر کشت گل را به خود اختصاص داده است. رتبه اول کشور در زمینه تولید گل به شهر محلات اختصاص دارد.

اما معادن موجود در این شهر، یکی دیگر از منابع این شهرستان به شمار می رود. شهر محلات از محله های مختلفی تشکیل شده است که هر یک دارای فرهنگ متفاوتی هستند. از این رو این شهر را محلات نامیدند. این شهر در گذشته های بسیار دور، بخشی از سرزمین مادها به شمار می رفت.

آتشکده خورهه:
در شمال شرقی شهر محلات، بقایای یک معبد قدیمی وجود دارد که قدمت آن به دوره سلوکیان باز می گردد. آتشکده خورهه در منطقه پشت گدار واقع شده است. فاصله این منطقه و این بنای باستانی تا شهر محلات حدود ۴۸ کیلومتر می باشد. بر اساس گفته مورخان و باستان شناسان پس از حفاری های انجام شده در این منطقه، مشخص شده است که در گذشته آتشکده خورهه، سه ساختمان مرتبط به هم شامل می شده است. این بنا در دی ماه سال ۱۳۱۰ ه.ش، با شماره ۱۳۱، در لیست آثار ملی کشور قرار گرفت.

اما برای بسیاری از افراد این سوال ایجاد می شود که خورهه به چه معناست؟ خورهه در کتاب اوستا به معنی محل بر آمدن خورشید می باشد. این بنای عظیم و تاریخی دارای بیش از ۳۰۰۰ متر مربع، مساحت است.
اما امروزه از این آتشکده تنها دو ستون سنگی بلند و چند قطعه سنگ باقی مانده است. البته گورهایی نیز در اطراف بقایای این آتشکده وجود دارد. نخستین کاوش های باستان شناسی در این منطقه به دستور ناصرالدین شاه قاجار صورت گرفت. آثار به جا مانده از دو ستون بلند این معبد نشان دهنده این است که بنای آتشکده در گذشته بر اساس معماری یونانی ساخته شده است. این آتشکده در گذشته شکوه زیادی داشته و به عنوان مکانی برای برگزاری جشن ها و مراسم مذهبی استفاده می شده است.

همچنین باستان شناسان معتقدند که بخشی از بنای آتشکده خورهه، یک عمارت و منزل ییلاقی بوده که تا دوران اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است. آثار کشف شده در آتشکده خورهه متعلق به دوران های مختلف سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و اسلام است.
گذشتن رود خورهه از کنار این بنا نشان دهنده ییلاقی بودن این منطقه در گذشته است. به طور کلی می توان این آتشکده را به سه بخش ایوان اصلی، قسمت شمالی و ساختمان غربی تقسیم کرد. ایوان اصلی آتشکده خورهه دارای ۱۲ ستون در دو ردیف مجزا بوده است که دو ستون باقی مانده در این منطقه متعلق به این ایوان است. جنس این ستون ها از تراورتن بوده است. اما آثار کشف شده از این منطقه عبارتند از: کوزه دسته دار، قطعات سنگی و شیشه ای تزیینی، کوزه کروی، پیه سوز سفالی و اسکلت های انسان.

برای بازدید از این ابنیه تاریخی باید جاده محلات به آبگرم را طی کنید. با رسیدن به روستای دودهک، مسیری ۱۲ کیلومتری را به سمت خورهه بپیمایید. ستون های سر برافراشته و قدیمی این آتشکده از چند صد متری قابل مشاهده است.