برج‌‌هاى آرامگاهى خرقان در قزوین; یادگاری اجری از دوره سلجوقیان

در شهر قزوین برجی دوقلو از دوره سلجوقیان به جا مانده است که امروز تبدیل به یک جاذبه تاریخی در این استان قدیمی شده است. جاذبه ای که ظرافت ها و هنر های به کار رفته در ان را نمی توان با هیچ کدام از برج های امروزی که با امکانات درجه یک ساخته شده اند مقایسه کرد. برای دیدن برج های ارامگاهی خرقان باید به شهر زیبای قزوین سفر کنید که می توانید قبل از شروع سفر خود اقدام به رزو هتل از طریق سایت ” ایران هتل آنلاین” کنید. شما می توانید از میان هتل های قزوین یک هتل که متناسب با سلیقه تان است را انتخاب و سفر هوشمندانه خود را آغاز نمایید. “ هتل مرمر قزوین” یکی از هتل هایی می باشد که می توانید از طریق سایت ایران هتل انلاین رزرو نمایید.

برج های دو قلوی خرقان که به برج های ارامگاهی معروف گشته اند بنایی می باشد که از بخش های متعدد با معماری بی نظیر بنا شده است. برج های دوقلوی خرقان که در محوطه وسیعی به فاصله کمی از هم قرار دارند به خوبی در بردارنده گنجینه تاریخی سرزمین ایران می باشند. این دو برج که بسیار به هم شبیه می باشند مجموعه بی نظیری از تاریخ پرشکوه ایران را تشکیل داده اند.

تمام این برج با اجر های تزیینی شکل گرفته است. ستون های مدوری در دو گوشه بنا وجود دارند که انها هم با اجر به زیبا ترین شکل بنا شده اند. راه پله های که در این بنا وجود دارد نمونه خوبی از معماری دوره سلجوقیان است که به شکل مارپیچ ساخته شده است و تعداد پله های هر راهرو به 22 پله می رسد این بنای قدیمی که قدمتش به قرن پنجم هجری برمیگردد دنیایی از معماری و تزیینات آجری را دارا می باشد. این بنا نخستین گنبد دو پوسته این قرن به شمار می رود که همین نکته، میزان اهمیت این برج را می رساند. تزیینات اجری که بیشتر بر روی گنبد برج شرقی خود نمایی می کند تصویری تماشایی را به وجود آورده است. تزییناتی که در طاق نماهای ضلع های هشتگانه طراحی شده اندهیچ کدام شبیه دیگری نمی باشد و هرکدام بخشی از زیبایی از این بنا را تشکیل می دهند. طرح های برجسته را نیز می توانید در سه ضلع این بنا مشاهده کنید که به بهترین نحو به کار برده شده است. سردر ورودی این برج شرقی نیز مانند تمام بناها ازتزیینات شلوغ تری برخوردار است و ورودی این برج را تبدیل به یکی از بهترین ورودی هایی که تا حالا دیده اید کرده است. کتیبه هایی بسیار قدیمی در برجی شرقی خرقان قرار دارد که مضمون « به تاریخ سنه ستین و اربعمائه عمل محمد بن مکر الزنجانی القبه» در آن حک شده است.

برج غربی خرقان به نسبت برج شرقی قدیمی تر می باشد و بانقشه ای هشت ضلعی بنا شده است. در بنای غربی هم ستون های مدور تعبیه شده که ارتفاع این ستون ها از ستون های مدور برج شرقی کمی بیشتر می باشد. معماران در ساخت برج های خرقان فکر همه چیز را کرده اند و در پوشش بیرونی گنبد برج غربی خرقان، پنجره های مستطیل شکل با قوس جناغی طراحی کرده اند تا راهی برای تابیدن نور خورشید به داخل برج باز باشد. در طاق های این بنا نقش های تجریدی درخت انار با دو پرنده که در دوطرفش قرار گرفته اند دیده می شود که این بنا را چشم نوازتر کرده است. اجر های به نسبت جدیدتر از قرن پنجم که در برج غربی به کار رفته نشان می دهد که این بنا پس از ساخت خود، دوباره مورد تغییر و بازسازی قرار گرفته است. تفاوت دیگر برج غربی با برج شرقی در تعداد راه پله های مارپیچ می باشد که این برج یک راه پله کمتر از هم نام شرقی اش دارد و در قسمت گنبد برج هم تزیینات با الهام گرفته از اشکال هندسی به چشم می خورد که در برج شرقی دیده نمی شود. ستونچه هایی که این قسمت از برج را استوار نگه داشته اند دارای تزیینات اجری برجسته ای می باشند که علاوه بر استواری به شکیل تر شدن بنا نیز کمک کرده اند.

این ستونچه ها طرح های قوس مانندی را دارا می باشند که از این حیث مانند ستونچه های برج شرقی خرقان است. زمانی که به تزیینات اجری ضلع های این بنا نگاه می کنیم، نظم و ترتیب خاصی را در چینش اجر ها خواهیم دید که همگی با ضلع و اندازه یکسانی در کنار هم قرار گرفته اند که این مسئله علم وهنر بی بدیل معماران آن زمان را می رساند. شیوه قرار گرفتن اجر ها در این بنا درست مثل شیوه چینش اجری گنبد مراغه می باشد که در این بنا به اوج خودش رسیده است. در میان اجر های بنا، با اجر های کوچک چهار گوش مواجه می شویم که برای زیباتر کردن بنا و به عنوان تزیینی خلاقانه به کار رفته است. قسمت سردر برج غربی هم به مانند برج شرقی تزیینات منحصر به فردی به کار رفته است. عرض چهار چوب این سردرکه نسبت به سردر شرقی کمتر و بین چینش اجرهای برجسته فاصله بیشتری داده شده، شامل ستون ها و کتیبه هایی با مضمون« عمل ابوالمعالی بن مکر الزنجانی به تاریخ سنه و ثمانین و ابعمائه» می باشد که نما و جلوه ای خاص را به این سردر بخشیده است. برج های دوقلو و دایره ای شکل خرقان که با معماری الهام گرفته از دوره سامانی و ال بویه شبیه به برج ” شبلی دماوند” و ” ارامگاه میر اسماعیل سامانی” در بخارا ساخته شده اند یکی از نامدار ترین برج های قرن پنجم از حیث هنر تزیینات اجری به شمار می روند. سی نقش متفاوتی که شامل: طاووس نر، ستاره های شش و هشت پر و چتری به شکل بادبزن، در این بنا به کار رفته اند باعث شده است که این بنا در23خرداد1356 به عنوان میراثی گرانبها برای تمام ایرانیان به ثبت اثار ملی دربیاید

در این برج دو قلو مقبره هایی وجود دارد که بنا را تبدیل به ارامگاه کرده است. ضریح مقبره هایی که در این بنا وجود دارند همگی با هنر منبت به زیباترین شکل مزین شده اند و همچنین سکویی که دورتادور بنا طراحی شده است و با طرح ها و نقاشی های گوناگونی تزیین شده فضای متفاوتی را به این ارامگاه داده است. مقبره های برج دو قلو متعلق به « ابوسعید بیجار پسرسعد» و « ابو نصر ایلتای تیتکین» می باشد که این مقبره ها بسیار مورد احترام مردم هم بوده اند.

این بنای باشکوه بر اساس اطلاعات کتیبه موجود در برج در سال460 به دست معماری با نام ” محمد بن مکر الزنجانی” بناشده است. که به دلیل تخریب در سال 1373 دوباره مرمت شده است.

این برج های دوقلو در یک کیلومتری روستای حصار قوشه امام یا حصار ارمنی که از توابع خرقان خربی در استان قزوین می باشد، قرار گرفته است.

برج های دوقلو خرقان که در زمره قدیمی ترین ابنیه کشور ایران به شمار می روند، از لحاظ جاذبه های متنوع حرف زیادی برای گفتن دارند که باید از نزدیک به مشاهده ان ها پرداخت.