تولید چای یکی از صنایع اصلی و بخش مهمی از اقتصاد کشورهای موجود در منطقه دریای خزر به شمار می رود. قبل از 1900، چای در ایران تولید نمی شود اما از 1895، یک دیپلمات ایرانی به نام کاشف السلطنه تصمیم به تغییر آن داد.
در آن زمان کشور انگلیس تولید انحصاری چای را در هند به عهده داشت، اما با قوانین سختگیرانه ای که هیچ کشور و فرد غیر اروپایی حق تجارت در این زمینه را ندارد. کاشف السلطنه، فردی که در جوانی در پاریس تحصیل کرده و مسلط به زبان فرانسوی بود، به هند سفر کرد و خود را به عنوان یک تاجر فرانسوی جا زد، او نحوه تجارت چای را فرا گرفت و مقداری چای را نیز با خود به ایران آرود.
او پس از شش سال تجربه، اولین محصول خود را به بازار عرضه کرد و صنعتی را شروع کرد که انقلابی در اقتصاد دو استان شمالی کشور،گیلان و مازندران، به وجود آورد و ایرانیان را به نوشیدن چای علاقه مند کرد. امروزه کاشف السلطنه را به عنوان پدر چای ایران می شناسند. آرامگاه او در شهر لاهیجان و در موزه خانه چای قرار دارد.
خانه چای، یا چایخانه، از زمان امپراطوری پارس وجود داشته است. اما بعد از قرن پانزده ام نقش آن پر رنگ تر شد وقتی که نوشیدن قهوه به لطف تجارت برگ های چایی که از جاده ابریشم چین به ایران می رسید، ممنوع اعلام گردید. تعداد چایخانه ها به سرعت و توسط تمامی اقشار جامعه به ویژه جمعیت جوان تر ایران گسترش پیدا کرد
چای ایرانی در طعم ها و مزه های متفاوتی وجود دارد، اما خصوصیت اصلی آن رنگ قهوه ای مایل به قرمز پر رنگ است که افراد با افزودن آب بسته به سلیقه خودشان می توانند میزان رنگ آن را رقیق تر کنند. علی رغم کشت چای در مناطق شمالی کشور، به دلیل تقاضای زیاد مصرف کنندگان، از کشورهای دیگری نیز مانند کشورهای سریلانکا و هند نیز چای وارد می شود.
نوشیدن چای به خودی خود یک آیین به شمار می رود: بسیاری از جلسات و یا ملاقات های رسمی با نوشیدن چای آغاز و بسیاری از وعده های غذایی نیز با نوشیدن آن پایان می پذیرند. برخی از چایخانه ها دارای تخت یا سکوی با ارتفاع کم به همراه قالیچه و بالشت هستند که می توانید روی آن ها دراز بکشید اما قبل از آن کفش هایتان را در بیاورید. بسیاری از وعده های غذایی بر روی سفره های که در کنار پای شما گسترده می شوند سرو می گردند.
چایخانه ها در شکل ها و طرح های مختلفی هستند، از اتاق های آشپزخانه مانند ساده گرفته در روستا تا مکان های عالی در مراکز شهر و از مکان های زیرزمینی گرفته تا مقاصد پرطرفدار گردشگری.
چای خانه آذری در تهران، با تزئینات سنتی و معماری بی نظیر آن، یکی از معروف ترین چایخانه های شناخته شده برای گردشگران و افراد محلی است. این چایخانه که قدمت آن به قرن چهارده بر می گردد در خیابان ولی عصر واقع شده است و دارای یکی از جالب ترین دکوراسیون های برخاسته از فرهنگ چایخانه می باشد: نقاشی چایخانه.
