خانه پر مهر، جلگه شرق موزه ی میراث روستایی گیلان

یکی از این موزه های طبیعی موزه ی میراث روستایی گیلان است که در پارک جنگلی سراوان قرار دارد. پارکی که به لحاظ نزدیک بودن به مرکز استان گیلان یعنی شهر رشت و وجود گونه های نادر گیاهی و نزدیکی به جاده ی سراسری و وجود چشم اندازهای زیبا از جاذبه های گردشگری رشت و از پرطرفدارترین پارک های جنگلی گیلان محسوب می شود. تعداد خانه های موجود در این موزه کم نیست اما دیدن از خانه ای از موزه تحت عنوان خانه ی پر مهر گیلان خالی از لطف نمی باشد. خانه ای با چیدمانی قدیمی که البته قدمتی بسیار دیرینه دارد. البته اینکه از آن تحت عنوان خانه یاد می شود منظور یک مجموعه ی مسکونی است. در واقع موزه ی میراث روستایی گیلان در 9 حوزه احداث شده است که یکی از این حوزه ها همین خانه ی پر مهر گیلان است که جزء حوزه ی جلگه ی شرقی موزه می باشد. در این موزه ی بزرگ طبیعی هر حوزه بخشی از فرهنگ و معماری گیلان قدیم را نشان می دهد.

خانه صادقی در مجموعه مسکونی خانه مهر در موزه میراث روستایی گیلان

بعد از بازدید از این موزه ی فوق العاده زیبا و متفاوت می توان در شهر شمالی رشت اقامت کرد. خوشبختانه هتلی پنج ستاره با امکانات رفاهی کامل، بسیار پاکیزه، با غذاهایی خوشمزه تحت عنوان هتل بزرگ گیلان (کادوس) رشت آماده ی پذیرایی از گردشگران به این خطه از ایران عزیز می باشد. این هتل امکان رزرو آنلاین هم دارد. خیلی راحت می توان وارد سایت ایران هتل آنلاین شد و با نوشتن یکی از کلمات رشت، هتل های رشت، یا حتی کادوس نام کامل این هتل مجلل را مشاهده و با کلیک بر دکمه ی جست و جو اطلاعات مربوط به آن را مطالعه و به رزرو آن اقدام کرد و از بابت محل اقامت در نزدیک موزه ی جذاب میراث روستایی گیلان اسوده خاطر بود.

خانه پر مهر گیلان که نامی بسیار برازنده دارد و با قدم نهادن در آن می توان مهر و محبت و صفا و صمیمیت را با تمام وجود احساس کرد در موزه ی میراث روستایی گیلان واقع شده است. قبل از هر صحبت دیگری راجع به آن بایستی بدانید خانه پر مهر گیلان کجاست، این خانه همان طور که از نامش متوجه می شوید در استان گیلان قرار دارد. آدرس دقیق آن کیلومتر ۱۸ آزادراه رشت- قزوین، نرسیده به پلیس راه، جاده‌ی سراوان- شفت، واقع در موزه ی میراث روستایی گیلان می باشد.

تصویری از ورودی مجموعه موزه میراث روستایی گیلان

موزه ی میراث روستایی گیلان در قسمتی از پارک جنگلی سراوان قرار دارد. در این موزه می توان فرهنگ و معماری و تقریبا تمام جنبه های زندگی سنتی بخش های مختلفی از گیلان را دید و از تماشای آن لذت برد. بازدید از این موزه و قدم نهادن در خانه ی پر مهر گیلان حس زندگی در گذشته ی گیلان را به آدمی دست می دهد. در اینجا بناهایی وجود دارد که در شکل و ابعاد واقعی خود بازسازی شده اند. برای نشان دادن زندگی گیلانیان در گذشته های دور فعالیت های مختلفی که هر یک جذابیت خاص خود را دارد برای بازدیدکنندگان فراهم شده است به طوری که شاید نیاز باشد بیش از شش هفت ساعت برای بازدید از کل موزه وقت صرف شود. چنانچه بخواهید شب را نیز در منطقه بمانید در پارک جنگلی سراوان محلی برای اقامت شبانه گردشگران فراهم شده است. زمان بازدید از موزه معمولا روزهای پنجشنبه و جمعه و اعیاد از ساعت 10 صبح الی 18 عصر است البته می توان قبل از رفتن با یکی از شماره تلفن های ٣٣٦٩٠٩٧٠-٠١٣ یا ٣٣٦٩٠٩٧1-٠١٣ تماس گرفت و از باز بودن موزه اطمینان حاصل کرد.

تصویری از پارک جنگلی سراوان در دهستان سراوان

بهای بلیط ورود به موزه برای هر تبعه ایرانی تنها سه هزار تومان است. از جمله دیدنی های اطراف موزه هم می توان به موزه گنجه رشت در فاصله ی 18 کیلومتری، خانه میرزا کوچک خان در 19 کیلومتری و کاروانسرای لات در 16 کیلومتری موزه اشاره کرد.

فاصله ی موزه تا ساحل دریا نیز حدود 50 کیلومتر است. همان طور که اشاره شد موزه در 9 حوزه بنا شده است. دو حوزه ی اصلی شرق و غرب که هر کدام به چهار زیرحوزه ی ساحلی، جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی تقسیم می شوند و حوزه ی اصلی مرکزی. هر حوزه یک یا دو اثر برجسته ی گیلان را همراه با فرهنگ و آداب و رسوم و معماری و سایر سنت های بخشی از گیلان به صورت نمادین به نمایش می گذارند. خانه پر مهر گیلان در حوزه ی جلگه ای شرقی قرار دارد.

تصویری از یکی از خانه های موجود در موزه

ساخت خانه پر مهر با این همه زیبایی و جذابیت به سال 1200 هجری شمسی یعنی قرن دوم باز می گردد. این خانه که امروزه یک اثر تاریخی و فوق العاده جالب محسوب می شود در بیستم اردیبهشت ماه سال 1386 یعنی دو سال بعد از ساخت موزه به عنوان یک اثر ملی در ایران شناحته شده و به ثبت رسیده است و کاربری آن هنوز هم تحت عنوان خانه شناخته می شود. تعداد آثار ملی ایران کم نیستند اما اثری که در دل طبیعت باشد و طراوت و سرسبزی را به بازدیدکنندگان هدیه دهد از جایگاه خاصی نزد گردشگران برخوردار است.

اثری که در موزه از آن نگهداری می شود و تا این حد به آن بها داده شده که در یک موزه و به عنوان یک اثر ملی معرفی شود واقعا ارزش دیدن دارد. طرح احداث این موزه که خانه ی پر مهر گیلان در آن جای گرفته است بعد از زمین لرزه ی رودبار در سال 1369 هجری شمسی توسط جناب دکتر محمود طالقانی مطرح شد اما ساخت آن از سال 1383 شروع و در سال 1384 وارد مرحله ی اجرا شد و تا به امروز حدود 85 بنا شامل خانه و بناهایی مانند انبار برنج، تلمبار و طویله و باغچه سبزیجات و صیفی جات در قالب 28 مجموعه ی مسکونی به شکل 9 روستا که هر روستا نوعی از فرهنگ و معماری گیلان را نشان می دهد دوباره سازی شده است که در کنار بازدید از خانه ی پر مهر گیلان به عنوان یکی از مجموعه های مسکونی در یکی از حوزه ها به نام جلگه ی شرقی می توان از همه ی آنها بازدید کرد و لذت برد. در ادامه می توان چند نمونه از خانه های موجود در سایت موزه را مشاهده کرد.

خانه بهزادی در موزه میراث روستایی گیلان

خانه جامع

خانه حاجت پور

خانه خوش نشین (بیالوا)

خانه طربی

این موزه بنا شد تا از فرهنگ مردم گیلان و معماری خانه های آن محافظت شود و تا سال های بسیار بعد از آن مردم بتوانند شیوه ی زندگی گیلانیان را به چشم خود از نزدیک مطابق آنچه در واقعیت بوده است ببینند؛ چون بعد از زلزله ی رودبار با نوسازی هایی که در گیلان انجام شد مردم کم کم فرهنگ قدیمی زندگی خود را به دست فراموشی می سپاردند و به زندگی جدید و مدرن تن دادند چرا که از راحتی بیشتری بهره می بردند. دکتر طالقانی با پیشنهاد ساخت موزه میراث روستایی به حفظ فرهنگ و معماری و در کل شیوه ی زندگی قدیمی مردم گیلان کمک بزرگی کردند.

انتخاب یک مکان مناسب برای احداث موزه جای بحث داشت. تا اینکه پارک جنگلی سراوان در بخش سنگر از استان گیلان به عنوان مکان مناسب انتخاب شد. دلیل انتخاب آن نیز این بود که در یکی از جاده های شمال کشور واقع شده بود که تردد افراد و وسایل نقلیه در آن بسیار زیاد و از وسعت خوبی برخوردار بود. این پارک جنگلی حدود 1480 هکتار وسعت دارد که 253 هکتار از آن در بخش مرکزیش به سایت موزه ی میراث روستایی گیلان اختصاص یافته که تنها 45 هکتار از آن به مجموعه ی موزه تعلق دارد.

خانه پر مهر که تحت عنوان خانه پر مهر گیلان هم شناخته می شود همان طور که از نامش پیداست در مرکز استان سرسبز گیلان یعنی شهرستان رشت، دهستان سراوان از بخش سنگر، در پارک جنگلی سراوان، داخل موزه ی میراث روستایی گیلان واقع شده است. بله درست است تعجب نکنید، این خانه در یک موزه ی طبیعی قرار دارد و جزء یکی از خانه های موجود در موزه است.

اب و هوای منطقه ای که موزه ی میراث روستایی گیلان و البته خانه ی پر مهر در آن واقع شده در دو فصل بهار و تابستان بسیار مطلوب است اما در فصل پاییز سرد و در زمستان ممکن است با برش برف مواجه باشد البته در کنار واژه ی مطلوب ریزش باران را نیز فراموش نکنید که جزء جدای ناپذیر مناطق شمالی ایران است. با این حال بهترین زمان بازدید از موزه و خانه های آن همان دو فصل بهار و تابستان تا اوایل فصل پاییز می باشد.

خانه پر مهر گیلان که واقعا ارزش قرارگیری در یک موزه را دارد مانند هر خانه ی روستایی قدیمی دیگری زندگی سنتی مردم منطقه را به شکلی واضح و روشن به تصویر می کشد. این خانه از معماری زیبایی که خاص خانه های شمالی کشور ایران است تبعیت می کند و در آن و البته کل موزه ای که این خانه تنها جزءی از آن است می توان آداب و رسوم مردم بومی را از نزدیک نظاره گر بود، صنایع دستی آن ها را دید و از تماشای آن لذت برد، صنایعی که هنر دست مردم بومی منطقه است و نشان از ذوق و سلیقه و هنر آن ها دارد. این خانه نیز به مانند سایر خانه های موزه آدمی را به سال های بسیار دور گیلان می برد، زمانی که امکانات رفاهی به شکل امروزی فراهم نبوده و زندگی ها بسیار ساده اما پر از صفا و صمیمیت بوده است.

لباس سنتی و صنایع دستی گیلان

سفال گری در موزه میراث روستایی گیلان

حصیربافی یکی از صنایع دستی مردم گیلان

عروسک هایی با لباس گیلانی بهترین یادگاری از موزه میراث روستایی

پا نهادن در موزه ای در فضای باز که با هدف حفظ و نگهداری از فرهنگ مردم منطقه و معماری خانه های آن ها بنا شده است واقعا جالب می باشد. مخصوصا اینکه این موزه در آسیای مرکزی و منطقه ی وسیع خاورمیانه منصر به فرد باشد.

جالب اینکه در این موزه علاوه بر خانه هایی مانند خانه پر مهر گیلان مکان هایی برای اسایش و رفاه و تفریح گردشگران مانند رستوران ها، قهوه خانه و چای خانه های سنتی، بازارها و بازارچه های سنتی، مساجد سنتی، مزارع و باغ ها، کارگاه های آموزش و تولید صنایع دستی مانند گمج ‌سازی و سفال گری، کوره ذغال گیری سنتی، کارگاه آهنگری، موزه مشاهیر گیلان، محوطه بازی های سنتی مانند لافند بازی، مراکز تحقیقات کشاورزی و دامپروری، پژوهشگاه معماری و مردم شناسی، پارک کودک، باغ های پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، محل هایی برای پخت نان و غذای محلی، معماری چوب ملل و دو مجموعه مهمان خانه که معماری و شیوه ی ساخت و چیدمان آن ها طبق معماری روستایی گیلان فراهم شده است وجود دارد. جالب تر اینکه این موزه به قدری پرطرفدار است که مهمان خانه های آن هر یک دارای 150 واحد که ظرفیت هر واحد 3 تا 5 نفر است می باشد. برخی از این بناها به قدری باارزش و قدیمی است که جز اثار ملی کشور می باشد از جمله همان خانه ی پر مهر گیلان که یک اثر ملی قدیمی و باارزش است. تا به امروز 35 بنا از این بنا ها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تصویر یک قهوه خانه سنتی در موزه میراث روستایی گیلان

نکته ی جالبی که در مورد موزه ی میراث روستایی گیلان به عنوان محل قرارگیری خانه پر مهر گیلان در آن وجود دارد اینکه به عنوان یک گردشگر می توان فرهنگ و سنت و معماری شیوه ی زندگی و کار و تفریح و تقریبا تمام فعالیت های گذشتگان گیلانی را در این موزه مشاهده کرد چرا که در آن تنها بناها نیستند که خودنمایی می کنند بلکه کشتزارهای برنجی که همه ساله کشت و برداشت برنج در آن صورت می گیرد نیز در این موزه و در سایت آن وجود دارد. علاوه بر این باغ چای و توت و نارنج هم بخشی از سایت موزه را به خود اختصاص می دهند. شاید باور نکنید اما در سایت موزه حتی نگهداری از دام و طیور هم به عنوان یکی از فعالیت های معیشتی مردم گیلان انجام می شود.

برداشت پیله کرم ابریشم در گیلان

در کنار تمام این ها هر ساله جشنواره و موسیقی محلی و بازی های بومی مانند کشتی گیله ‌مردی و مراسمات سنتی در سایت موزه برگزار می شود که جذابیت آن را مخصوصا برای گردشگران غیر بومی دو چندان می کند.

تصویری از نوازنده های موسیقی سنتی در گیلان

مراسم شب یلدا در گیلان

مراسم عروس گولی از جذاب ترین مراسمات گیلان