فیروزآباد
فیروزآباد در 100 کیلومتری شهر شیراز، یکی از تاریخی ترین و زیباترین شهرهای استان فارس است. شهری که سال ها قبل گور نامیده می شده و حکمرانش به دلیل خوش یمن نبودن واژه گور نام آن را به فیروزآباد تغییر داده است. اگر به دنبال قدمت فیروزآباد هستید، به دوران هخامنشیان و حمله اسکندر و در نهایت به اواخر دوران اشکانی و اوایل شکل گیری حکومت ساسانیان خواهید رسید. فیروز آباد فعلی چند کیلومتری دورتر از فیروزآباد قدیمی و اولیه پایه گذاری شده است.
شهری که حالا نیمی از مردمانش عشایری هستند که یکجانشینی را برگزیده اند و از ایل غیور و پرآوازه قشقاییی هستند. اطراف شهر پر از جاذبه های تاریخی و طبیعی است. یادگاری های ساسانیان در گوشه و کنار شهر در کنار دریاچه، آبشار، تنگه های حیرت انگیز از جاذبه های فیروزآباد است. بیایید به سه کیلومتری جنوب شهر فیروزآباد برویم. جایی که سال ها قبل شهری آباد و در زیبایی شهره بود.
شهر باستانی اردشیر خوره
موسس: اردشیر بابکان
زمان احداث: ساسانیان
آدرس: استان فارس، سه کیلومتری جنوب شهر فیروز آباد
زمان بازدید: 8 الی 18
هزینه بازدید: 3000 تومان
شاید عجیب به نظر بیاید، اما بیایید سفرمان را از آسمان شهر فیروزآباد آغاز کرده و به سمت اردشیر خوره حرکت کنیم. در همان نگاه اول، نکته ای که توجه هر بیننده ای را بر می انگیزد، یک مدار دایره ای شکل گسترده بر روی زمین است که چند خط همانند قطر آن را به چند نیمه تقسیم کرده اند.یکی از شهر های دیدنی استان فارس محسوب میشود
به همین دلیل سفرمان را از آسمان آغاز کردیم تا با چشم خود ببینید که ما با یک شهر مدور با معماری خاص روبرو هستیم. هر چه به مدار دایره ای شکل نزدیک تر می شویم، وسعت آن بیشتر در برابر چشمانتان آشکار می شود. شهری که پیش روی شماست اولین شهر مدور ایران است که قطری برابر دو کیلومتر دارد. حالا که به زمین اردشیر خوره رسیده ایم، یک ستون درست در مرکز این دایره خودنمایی می کند. بلوک های بزرگ سنگی در گوشه و کنار این شهر باستانی فرو ریخته نیز حتما سوالات فراوانی را در ذهنتان برانگیخته است.
تاریخچه شهر باستانی اردشیر خوره
اردوان پنجم پادشاه اشکانی با شورش هایی در گوشه و کنار کشور پهناور ایران روبرو بود. در میان شورشی ها یک نفر بلندپروازانه، آرزوی حکمرانی بر سراسر کشور پهناور ایران و پایه گذاری یک امپراطوری جدید را داشت. اردشیر بابکان، مرد بلندپرواز آن روزها با جمع کردن یک سپاه بزرگ علیه اردوان قیام کرد و در ابتدای مسیر برای علنی کردن شورشش بدون اجازه پادشاهان اشکانی یک قلعه استراتژیک بر بلندای کوه علم کرد. قلعه ای که این روزها، قلعه دختر نامیده می شود، در روزهای شورش اردشیر مکانی مناسب برای استراحت و سازماندهی مجدد سپاه بود.
قلعه ای مستحکم که به تمام مناطق اطراف به طور کامل دید داشت و در مکانی صعب العبور واقع شده بود. با بالا گرفتن درگیری مابین اردشیر بابکان و پادشاه اشکانی کم کم نام اردشیر پررنگ تر شد. قدم دوم برای مردی که آرزوی پادشاهی و حکومتی قوی را داشت ساخت. یک پایتخت باشکوه درخور پادشاهی همچون اردشیر بود. اردشیر بابکان بر بقایای شهری که در روزگار هخامنشیان شهری مستحکم و غیر قابل نفوذ بود، اما با حمله و مکر اسکندر نابود شد، شهر بزرگی را بنیان نهاد.
شهری دایره ای شکل با خیابان های متحدالمرکز که از چهار بخش اصلی و چهار دروازه مهر، هرمزد، بهرام و اردشیر تشکیل شده بود. هر یک از این چهار بخش، خود به پنج بخش تقسیم شده و در کل شهر را به بیست قسمت تقسیم می کرد. دور تا دور شهر برای در امان بودن از هر نوع گزندی، حصارکشی شده و خندقی عریض آن را احاطه کرده بود. در میانه شهر کاخی باشکوه و مناره ای بلند بالا ساخته شد که بنابر گفته برخی مورخین نماد الهه آب و بنابر گفته برخی دیگر یک آتشکده مهم بوده است. اردشیر این شهر را اردشیر خوره نامید.
خوره در زبان فارسی باستان به معنای فر و شکوه است و نام شهر به معنای فر اردشیر بود. شاید برایتان جالب باشد که چرا اردشیر این شهر را به صورت دایره ساخته است. باید بگوییم این امر متاثر از تفکرات جالی بوده که اردشیر بابکان داشته است. بنابر گفته محققان، اردشیر بابکان همواره در فکر ایجاد یک حکومت مرکز قدرتمند بوده است تا همه ایرانیان را زیر لوای یک حکومت مرکزی و قدرتمند با یکدیگر متحد کند. بنابراین این شهر را به صورت دایره های متحدالمرکز ساخت. با پیروزی اردشیر بر اشکانیان پرونده این خاندان برای همیشه مختوم شده و رویای تاجگذاری اردشیر بابکان محقق شد. حالا اردشیر خوره ارزشی به مراتب والاتر یافته و اولین پایتخت حکومت ساسانیان بود.
اردشیر در قدم بعد آیین زرتشت را به عنوان دین رسمی ایران اعلام کرد تا متکی بر دینی واحد و حکومتی قدرتمند، امپراطوری قدرتمندی را بنیان نهد. اردشیر خوره که حالا ارزش سیاسی، مذهبی و اجتماعی بسیاری داشت گرچه به سرعت عنوان پایتختی اش را به شهر دیگری واگذار کرد اما تا انتهای دوران ساسانی همواره شهری پرارزش در نزد پادشاهان ساسانی بود و بارها شاهد تاجگذاری پادشاهان این سلسله بود. اردشیر خوره یا در برخی متون تاریخی گور، در نوشته های تاریخی شهری به غایت زیبا، با باغات سرسبز بوده است. در این میان آوازه باغ های گل سرخ اردشیر خوره تا آن سوی مرزها نیز رفته و هند و چین و رم و حتی یمن متقاضی عرقیات گور به خصوص گلاب ناب آن بوده اند.
وجود یک رصدخانه در شهر تاریخی و باستانی اردشیر خورده حاکی از این امر است که دانش در نزد مردمان و ساکنین این شهر باستانی از ارزش والایی برخوردار بوده است. اردشیر بابکان مردی با رویاها و افکار جالب بود. او علاقه وافری به شهرسازی داشت و شهرهای فراوانی را هم بنیان نهاد اما مهم ترین شان همان اردشیر خوره است. علاقه به ساختن شهرها در میان ساسانیان موروثی بوده و بسیاری از آن ها شهرهای بزرگ و آبادی را بنیادی نهادند.
مناره
رصد خانه
تخت نشین
در کاوش های باستانی شناسی انجام شده در دهه هشتاد شمسی، بقایای یک دروازه سنگی و یک محیط سنگفرش کشف شده است که بنابر گفته محققان بقایای یک محیط مذهبی همانند پرستش گاه است.
قدم زدن در میان شهر باستانی اردشیر خوره به خصوص در فصل بهار حال و هوای عجیبی دارد. حالا که تا اردشیر خوره رسیده اید بهتر است سری به سایر یادگارهای اردشیر بابکان بزنیم.
مسیر دسترسی شهر باستانی اردشیر خوره:
کاخ اردشیر بابکان
بیایید گشتی در اطراف اردشیر خوره بزنیم. در نزدیکی های شهر اردشیر خوره بقایای یک قلعه به چشم می خورد که اتفاقا از شهرت بالایی برخوردار است.
اردشیر بعد از تاجگذاری، کاخی باشکوه در میانه دشتی مصفا را برای اقامت خود ساخت. این کاخ در جاده کوار قرار گرفته و روزگاری بسیار باشکوه بوده است. برخی باستان شناسان کاخ اردشیر را یک آتشکده می دانند. این کاخ همه روزه از ساعت 8 الی 18 برای بازدید عموم آزاد است.
قلعه دختر
اگر به یاد داشته باشید اردشیر بابکان قبل از ساخت اردشیر خوره قلعه ای را بنا نهاد. قلعه که امروزه قلعه دختر نامیده می شود یکی دیگر از جاذبه های این منطقه است.
به احتمال زیاد، بعد از تاجگذاری اردشیر و مستحکم شدن پایه های حکومت، این قلعه استراتژیک اهمیت اولیه خود را از دست داده است. این قلعه در فاصله کوتاهی از اردشیر خوره قرار دارد. قلعه نیز از ساعت 8 الی 18 پذیرای شماست.
نقش برجسته فیروزآباد
حتما شما هم متوجه علایق مذهبی اردشیر بابکان شده اید. در میان جاذبه های فیروزآباد یک نقش برجسته زیبا توجه شما را به خود جلب می کند. پس از پیروزی اردشیر بابکان، به دستور پادشاه تصویر تاج گذاری اش بر روی یک صخره کنده کاری شد. در این تصویر اهورامزدا تاج پادشاهی را به اردشیر بابکان پیش کش می کند. شاید نقش کردن این تصویر نشان از هوش بالای پادشاه داشته باشد!
نقش پیروزی
در کنار نقش تاجگذاری یک نقش برجسته دیگر هم وجود دارد که دیدنش خالی از لطف نیست. اردشیر بابکان که حسابی از شکست اشکانیان مسرور بود دستور می دهد تا نقش پیروزی او بر اردوان بر روی یک صخره حک شود، تا شاید برای تمام تاریخ باقی بمانید. اردشیر بابکان علاقه عجیبی به نابودی اشکانیان داشت، تا جایی که پس از پیروزی بسیاری از نمادهای اشکانیان را از بین برد و البته سنت سنگ تراشی را در میان ساسانیان بنیان نهاد.
پل مهرنرسه
در میان ساخت و سازهای پادشاهان ساسانی که به ساخت و ساز علاقمند بوده اند، وزیری مقتدر و پرآوازه به نام مهرنرسه نیز یک پل را به یادگار گذاشته است. از این پل امروزه فقط یک تکه سنگ باقی مانده است.
دریاچه سد تنگاب
در نزدیکی های شهر فیروزآباد یک رودخانه و یک سد بسیار زیبا قرار دارد. پشت این سد دریاچه ای آرام و مسحور کننده قرار دارد.
اگر علاقمندید که سری به طبیعت دلربای فیروزآباد بزنید حتما دریاچه سد تنگاب برایتان جذاب خواهد بود. شاید اگر به دریاچه رسیدید مفتخر به دیدن لک لک های زیبای و مهاجر دریاچه شوید.
تنگ هایقر
در نگاه اول شاید این تنگه آنقدر عجیب و غریب به نظر برسد که باورتان نشود شما در فیروزآباد شاهد چنین تابلوی بی نظیری از طبیعت هستید نه در قاره آمریکا.
هایقر، سال ها قبل محل مبارزه با انگلیسی های متجاوز بوده است اما حالا تفرجگاه مردمان این دیار است. اگر در تابستان عازم تنگه هایقر شوید، حتما انبوه کسانی را خواهید دید که به خنکای تنگه پناه برده و در حال آب بازی اند.
اگر به فیروزآباد رفتید، حتما سری به شهر میمند از توابع آن بزنید. اگر شانس بیاورید و اواسط اردیبهشت به میمند برسید مراسم بهشتی گلاب گیران شما را مسحور خواهد کرد. در سایر فصول سال هم میمند طبیعتی بسیار جذاب دارد. عسل و روغن حیوانی مرغوب میمند نیز سوغات بی-بدیل آن است.
اقامت در فیروزآباد و شیراز
حالا که به فارس آمده اید می توانید با خیال راحت به هر گوشه ای از این استان زیبا سرک بکشید. فقط یادتان باشد عاشق تاریخ و زیبایی های این منطقه نشوید، چرا که بسیاری از عشاق فارس و شیراز تا آخر عمرشان نتوانسته اند از این تاریخ مجسم دل بکنند و برای همیشه در این استان ساکن شده اند. اگررزرو هتل های فیروزآباد یا شیراز را داشته باشید، حتما قبل از آغاز سفرتان سری به ما بزنید. امکان رزرو آنلاین تمام هتل های شیراز و فارس برای شما مهیاست.