آرامگاه سعدی؛ جلوه گاه هنر معماری و شعر و ادب

سعدی شیرازی از متفکران و سخنوران نام آورایرانی است که در زمان حیاتش بسیار معروف و مشهور بوده است و سخنان او جایگاه ویژه ای در بین مردم و اندیشمندان داشته است، اما نام او هنوز بعد از قرن ها شنیده می شود و اشعارش بر زبان مردمی جاری می شود که فرسنگ ها از این سرزمین فاصله دارند، عاشقان و شیفتگان آثار و اندیشه های او از راه های دور به شیراز می آیند، تا یادش را گرامی بدارند و از شهری دیدن کنند که موطن شاعران بلندآوازه و شیرین سخن بوده است. شهری که زیبایی های آن دل های شیفته را شیداتر می کند و بوی گل ها و درختانش قرار از دل عاشقان شعر و شاعری می برد. با ما همراه شوید تا با هم به یکی از پرطرفدارترین جاهای دیدنی شیراز، این سرزمین کهن برویم و از آرامگاه شاعری دیدن کنیم که معنای زندگی را به روشنی و زیبایی دریافته و آن را با کلام و اشعار نابش برای ما به یادگار گذاشته است.
عکس های زیبای آرامگاه سعدی گردشگران علاقمند به هنر و معماری را برای سفر به این شهر مشتاق تر می کند، امیدوارم این مقاله نیز شما را ترغیب کند تا هر چه زودتر به شهر شعر و ادب سفر کنید. ایران هتل آنلاین در این سفر همراه شماست. رزرو آنلاین هتل های شیراز به شما این امکان را می دهد که هوشمندانه و آسوده خاطر سفر کنید. ایران هتل با رزرو آنلاین هتل بزرگ شیراز برای شما بهترین سفرها را آرزو می کند.

آرامگاه سعدی شیراز کجاست؟

زندگینامه ی سعدی شیرازی
مشرف الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف، متخلص به سعدی، شاعر و نویسنده ی قرن هفتم است. تخلص او “سعدی” است، سعدی به احتمال زیاد در سال 606 هجری قمری در شیراز به دنیا آمده است. او در کودکی پدرش را از دست داد، ولی او کودکی علاقمند به تحصیل علم و دانش بود، او در همین دوران مقدمات علوم ادبی و شرعی را آموخت، سپس برای ادامه ی تحصیل به نظامیه ی بغداد رفت، در آن زمان بغداد شاخص ترین مرکز علم و دانش جهان اسلام به شمار می رفت و علمای صاحب نامی در آن به تدریس می پرداختند، سعدی پس از پایان تحصیلات شغل خطیبی را برگزید و سفر خود را به کشورهای حجاز و شام و مراکش آغاز کرد. او در این سفرها سختی های بسیاری کشید، بازتاب این رنج ها و سختی ها در کتاب های بوستان و گلستان به روشنی مشهود است. سرانجام او پس از گشت و گذارهای بسیار و پس از 30 سال به زادگاهش شیراز بازگشت. بهار شیراز و بوی گل و بستان آن چنان او را مست کرد که تصمیم گرفت خود نیز بوستانی همواره پر گل و گلستانی همواره خوش خلق کند، بوستان و گلستانی که نه باد خزان و نه گردش روزگار به آن ها خدشه ای نزده و کلام و معنای دلنشین آن هنوز هم بر دل می نشیند و بر جان تاثیر می کند. بی شک این شاعر بزرگ تاثیر بسیاری بر زبان فارسی گذاشته است، آثار او تا مدت ها در مدرسه ها و مکتب خانه ها به عنوان منبع معتبر آموزش زبان فارسی مورد استفاده قرار می گرفت. شاعران و نویسندگان معروفی در خلق آثار خود از بوستان و گلستان سعدی تاثیر گرفتند. مشاهیری همچون: گوته، لافونتن، پوشکین و امرسون و تا حدی ویکتور هوگو و آندره ژید از او متاثر شدند. علاوه بر ادبیات، تاثیر سعدی را در تئاتر و موسیقی ایران نیز به روشنی می بینیم.

تاریخچه ی آرامگاه و مجموعه سعدیه
این آرامگاه در انتهای خیابان بوستان و در دامنه ی کوهی در شمال شرق شیراز قرار دارد. در اطراف این آرامگاه، قبور بزرگان دین و ادیبان را مشاهده می کنیم، که بنا به خواست خود در اینجا دفن شده اند. در واقع این آرامگاه با شکوه و با ارزش که در سال 1354 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، خانقاه سعدی بوده است. مکانی که او اواخر عمرش را در آن جا می گذراند و پس از مرگش آرامگاه وی شد.

اولین مقبره را شمس الدین محمد صاحب دیوانی وزیر معروف اباقاخان، بر فراز قبر این شاعر نامدارساخت. با توجه به نوشته های ابن بطوطه جهانگرد مراکشی، مردم به این مکان احترام می گذاشتند، و بازدید کنندگان حتی لباس های خود را در حوضچه های مرمرین آن می شستند. در سال 998 به دستور حکمران فارس، خانقاه سعدی ویران شد و در زمان کریمخان بنایی معروف به عمارت ملوکانه از گچ و آجر بر روی آرامگاه سعدی بنا شد. بر اساس روایت های تاریخی در اوایل دوران قاجار، سعدی را منتسب به اهل سنت کرده و یکی از علمای شیراز دستور تخریب آرامگاه او را می دهد. اما مدتی پس از آن قوام الملک شیرازی سنگی روی مزار سعدی نصب می کند و روی این سنگ بخشی از اشعار بوستان سعدی را با اندکی تغییر حک می کند، این اشعار در وصف حضرت محمد سروده شده اند. این آرامگاه تا زمان احیا چند بار دیگر مرمت شد تا این که در سال 1324 طرح احیای این مجموعه توسط شعبه ی انجمن آثار ملی مطرح شد و پس از آن راهی برای تامین هزینه های بازسازی این مجموعه پیشنهاد شد که آن هم به تصویب رسید.

در سال 1327 بنای عمارت ملوکانه ای که کریمخان ساخته بود هنوز برپا بود و در همین زمان موافقت های اولیه برای احیای این بنا صورت گرفت و از آندره گدار که مدیر باستان شناسی ایران بود دعوت شد که در این مورد نظر خود را اعلام کند، اما پس از بحث و بررسی ها بسیار در سال 1328 قرارداد طراحی این آرامگاه با یک شرکت ساختمانی بسته شد و مهندس محسن فروغی و مهندس علی صادق به عنوان طراحان سعدیه کار خود را آغاز کردند. سرانجام کار ساخت این بنا در سال 1330 به پایان رسید. طراحی این بنای باشکوه تلفیقی از معماری مدرن و قدیمی است و طرح کلی آن الهام گرفته از بنای چهل ستون است. این آرامگاه در سال 1331 با حضور دکتر حسابی وزیر فرهنگ و علی اصغر حکمت و جمعی از هنرمندان، بازرگانان و صاحب منصبان بازگشایی شد. هزینه ی کلی ساخت آن در حدود 980 تومان بود. این بنا در باغی به مساحت 7700 متر مربع ساخته شد، که پس از انقلاب اسلامی و در سال 1380 با انجام طرح توسعه ی محوطه ی آرامگاه، وسعت مجموعه ی سعدیه به 5/4 هکتار رسید.

معماری آرامگاه
سبک معماری بنا ایرانی است، و عناصر به کار رفته ی مدرن و سنتی در طراحی و معماری بنا به آن زیبایی خاصی بخشیده است. زیربنای آن در حدود 275 متر مربع است. این بنا طوری طراحی شده که ظاهر آن از خارج مکعب شکل است ، اما از داخل به صورت یک هشت ضلعی است. نمای خارجی آرامگاه از سنگ تراورتن و نمای داخلی آن ازمرمر است و یک گنبد لاجوردی بر فراز آن خودنمایی می کند. سنگ هایی که در پایه ی بنا به کار رفته اند به رنگ سیاه و سنگ هایی که ستون ها و جلوی ایوان را زینت بخشیده اند، قرمز رنگ هستند. اصل بنا سفیدرنگ است و با کاشی کاری های زیبایی مزین شده است. وجود 8 ستون در ایوان ورودی آرامگاه ، به آن جلوه و شکوه خاصی بخشیده اند.

ساختمان بنا از دو ایوان عمود برهم تشکیل شده است و قبر سعدی در زاویه ی میان این دو ایوان و در وسط عمارت هشت ضلعی قرار دارد، و سقف آن با کاشی های فیروزه ای رنگ تزئین شده است. سنگ قبر کنونی سعدی توسط علی اکبر خان قوام الدین شیرازی نصب شده و به رنگ سرخ روشن می باشد. در هفت ضلع ساختمان، هفت کتیبه به چشم می خورد، که قسمت هایی از بوستان، گلستان، بدایع و طیبات سعدی به خط ابراهیم بوذری بر روی آن ها نوشته شده است. متن کتیبه ی هشتم درباره چگونگی ساخت بناست، که علی اصغر حکمت آن را توضیح داده است.

بنا در سمت چپ به رواقی متصل می شود که در آن هفت طاق وجود دارد و با کف سازی سیاه رنگی به آرامگاه شوریده ی شیرازی متصل می شود. این آرامگاه در اتاقی قرار دارد و یک کتیبه بر سر در آن به چشم می خورد که به معرفی شاعر می پردازد.

بخش های مختلف مجموعه سعدیه
ورودی این مجموعه در راستای ورودی آرامگاه طراحی شده است، و معمار آن آندره گدار بوده است. محوطه ی این مجموعه 10395 متر مربع است، که به زیبایی و به سبک ایرانی گلکاری و باغچه کاری شده است. از بخش های دیگر مجموعه می توان به قنات، حوض سکه، حوض ماهی ویک کتابخانه اشاره کرد.
قنات: در عمق ده متری آرامگاه سعدی است. آب آن در زیرزمین جریان پیدا کرده و در نهایت به حوض ماهی می ریزد.

حوض ماهی: این حوض در سمت چپ آرامگاه و در حدود 20 متری غرب آن قرار دارد، این حوض در داخل به شکل یک هشت ضلعی است و زیربنایی در حدود 25/30 مترمربع دارد. حوض ماهی با 28 پله به صحن آرامگاه متصل می شود، سعدی نزدیک زاویه خود حوضچه هایی از مرمر ساخته بود که آب در آن ها جریان داشت و شستشو در این آب به خصوص در روز چهارشنبه سوری جز مراسم و اعتقادات مردم محسوب می شد.
حوض سکه: حوض روبروی رواق، که برای حاجت گرفتن در آن سکه می اندازند.
کتابخانه ی سعدیه: کتابخانه ی کوچک و پرباری که در سال 1351 با زیربنای 105 متر تاسیس شد، کتاب های مختلفی در این کتابخانه موجود است که می تواند اهل علم و ادب را جذب کند.

سخن آخر:
با ورود به محوطه ی سعدیه، وارد باغی زیبا می شویم. درختان سرو در این میان بیش ازهمه به جلوه گری مشغولند و ما را با فروتنی تا نزدیکی آرامگاه همراهی می کنند. آرامگاه بر فراز پلکانی قرار دارد، و با صلابت خاص خودش گردشگران را شیفته ی خود می کند، حوض های آبی و مستطیلی شکل، درختان سربه فلک کشیده و زیبا، باغچه های پر از گل و گلدان ها، بنایی را در برگرفته اند که آرامگاه مردی است که هنوز هم جهانیان مسحور اشعار زیبا و کلامش هستند.