خانه تاریخی داروغه مشهد؛ یادگاری زیبا از روزگار قدیم

خانه های قدیمی با آن حیاط پر از گل و حوض آبی، برای ما ایرانیان یادآور زندگی های گرم و صمیمی و روزهای بی غل و غشی است که گذشتگان نقل می کنند؛ گاهی دیدن یک عکس یا شنیدن خاطره ای کافی است که یاد ایام قدیم را در ما زنده کند.

روزهایی که شاید به تمامی آن را تجربه نکرده ایم، اما رنگ و بوی زیبای آن روزها هنوز در خانه های قدیمی باقی مانده و ما را بی اختیار به دنیایی می برد که در آن آرزوی همه آدم ها داشتن یک خانه آجری پر نقش و نگار و یک حوض آبی پر آب خلاصه می شود؛ روزگاری که سادگی مایه آرامش بود و هر کس بهشت کوچکی برای خود داشت تا در آن آرام بگیرد و فراز و نشیب روزگار را به فراموشی بسپارد. یکی از این خانه های قدیمی و دلربا خانه تاریخی داروغه مشهد نام دارد که در ادامه به عنوان راهنمای سفر به مشهد این مکان تاریخی را به شما معرفی می‌کنیم.

خانه های تاریخی برای ما یادگار باارزش دورانی هستند که معماری هنرمندانه آن ها چیره دستی و هنر مردم آن دوران را به خوبی آشکار می کند. هر یک از این عمارت های دیدنی و منحصر به فرد برای خود تاریخچه و معماری ارزشمندی دارند که توجه به آن ها می تواند باعث حفظ و بقای این آثار باارزش تاریخی شود. این بناهای زیبا را در بیشتر شهرهای ایران می توان پیدا کرد و یکی از آن ها در شهر مشهد قرار دارد. یکی از جاهای دیدنی مشهد که بازدی از آن خالی از لطف نیست و شما را با سبک معماری دوران قاجار و عناصر معماری متفاوتی که در طراحی و ساخت آن به کار رفته آشنا می کند، خانه تاریخی داروغه است. در سفر به کلانشهر یاد شده می توان با رزرو یکی از بهترین هتل های مشهد مانند هتل قصر طلایی مشهد سفری خاطره انگیز و رویایی را برای خود رقم بزنید.

خانه تاریخی داروغه مشهد کجاست؟

در دل کوچه پس کوچه های قدیمی شهر مشهد، خانه ای به چشم می خورد که زیبایی چشم نواز آن، هر بیننده ای را تحت تاثیر قرار می دهد. این خانه تاریخی در زمینی به مساحت 610 متر مربع واقع شده و ترکیب سبک معماری اصیل دلپذیر آن با عناصر معماری روسی جلوه خاصی به این بنا بخشیده است. این خانه تاریخی، بزرگترین و زیباترین خانه مرمت شده در مرکز شهر بوده و در نزدیکی بارگاه امام رضا و در محدوده طرح بهسازی و نوسازی شهر مشهد قرار گرفته است. نام این اثر ارزشمند تاریخی در سال 1381 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گشته است.

آدرس: خراسان رضوی، مشهد، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه

زمان بازدید: 8:00 تا 14:00 و 16:00 تا 19:00

تاریخچه خانه تاریخی داروغه

خانه داروغه به دستور یوسف خان هراتی آخرین داروغه مشهد و نخستین رئیس نظمیه ساخته شد. این خانه به عنوان یک خانه شخصی احداث گردید و صاحبخانه از میهمانان رسمی خود در آن پذیرایی می کرد. در سال 1366 مالکان خانه داروغه آن را به نمایندگان یکی از هیئت های روستای شهدیه میبد فروختند و از آن پس تا سال 1390 از این بنا برای تجمع هیئت های مذهبی استفاده می شد.

در آن زمان این خانه تاریخی که در محدوده طرح بهسازی و نوسازی مشهد قرار داشت، در بافتی قرار گرفت که به تدریج تخریب و نوسازی می شد؛ اما خوشبختانه قبل از این که این خانه زیبا و تاریخی از بین برود، توسط گروه معماری شناسایی شده و از خطر تخریب در امان ماند. در همان سال پیشنهاد خرید خانه داروغه به شرکت مسکن سازان ثامن داده شد و در اواسط سال ملک تحت نظر این شرکت درآمد و کار مرمت آن آغاز شد.

در طی عملیات مرمت، مرمت کاران تمام تلاش خود را به کار بردند تا اصالت بنا را حفظ کنند؛ به طوری که بخش های جدید در هماهنگی کامل با هویت بنا بوده و با وجود مرمت و بهسازی، زیبایی و اصالت آن همچنان حفظ شده است. برای مرمت این عمارت متخصصان رشته های معماری، باستان شناسی، مستندنگاری، مرمت، سازه و غیره شرکت داشتند و با بهره گیری از آجرها و مصالح خانه های قدیمی اطراف خانه داروغه، آن را به بهترین شکل احیا و مرمت کردند.

هزینه مرمت این عمارت تاریخی حدود 1000000000 تومان شد و از زمستان 1393 آماده پذیرایی از علاقمندان و گردشگران بود. این خانه توانست در سال 2016 جایزه حفظ و نگهداری میراث فرهنگی آسیا – اقیانوسیه را از آن خود کند؛ در واقع طرح حفظ و نگهداری خانه داروغه از میان 13 طرح از 6 کشور استرالیا، چین، هند، ایران، ژاپن و پاکستان توانست به کسب این جایزه نایل شود.

معماری خانه داروغه

سبک معماری این خانه تلفیقی از معماری ایرانی و روسی است و در ساخت آن اصالت و عناصر معماری ایرانی مانند حوض، حیاط و ایوان های طاق دار به چشم می خورد؛ اما تاثیر معماری روسی را نیز می توان در آجرهای قالبی، تندیس های قالبی گچی، تزئینات چوبی زیر سقف ها و کاشی های هفت رنگ به وضوح مشاهده کرد.

تندیس هایی مانند: سرشیر، فرشته بالدار یا انسان در میان قابی از گچ یا آجر به بنا جلوه خاصی داده اند.

در این بنا تزئینات متنوعی به کار رفته و تمامی نمای رو به حیاط آن با آجرهای قالبی تزئین شده است. ورودی بنا از طریق ضلع جنوبی بوده و نوع معماری آن به سه طرف ساخت معروف است؛ همچنین در سه ضلع شمالی، جنوبی و شرقی حیاط، ساختمان دو طبقه ای دیده می شود که دو ضلع آن نشمین و یک ضلع آن غلام رو است.

در این بنا بخش زمستان نشین و تابستان نشین مشاهده می شود که در هر دو طرف حیاط وجود دارند و پنجره های دوجداره و بخاری دیواری برای جلوگیری از اتلاف گرما و گرمایش به کار رفته اند؛ وجود شومینه ای در این بنا آن را با بناهای هم دوره خود متمایز کرده است؛ شومینه ای که اولین شومینه مشهد به شمار می رود.

در بخش تابستان نشین نیز بنا طوری طراحی شده که بدون استفاده از بادگیر و حوض از هوای خنک بهره ببرد. در بخش غربی بنا ایوان ستون داری قرار دارد که بر بالای آن با کاشی های هشت ضلعی و بیضی شکل، عبارت بسم الله الرحمن الرحیم و محمد (ص) شمع جمع آفرینش را حک کرده اند.

در سمت شمال حیاط ایوانی با چهار ستون، نمای بیرونی بنا را زیباتر و دل انگیز تر کرده است. این ستون های آجرکاری شده تا کف حیاط امتداد پیدا می کنند و در دو طرف ایوان، راه پله موربی دیده می شود که با نرده های ظریف و نقش دار زیبایی، نما را دو چندان کرده است.

از دیگر امکانات این عمارت می توان به حمام خصوصی، نانوایی و سرداب اشاره کرد. خانه داروغه که می توان آن را جزو آخرین یادگارهای دوران قدیم برشمرد، میراث ارزشمندی بوده و همواره پذیرای گردشگران و میهمانانی است که مشتاق دیدن آثار هنری و معماری کهن ایرانی هستند و با دیدن این آثار زیبا غرق در شور و شعف می شوند. بی شک این اثر ارزشمند در دل شهر مشهد، ما را با روزگاری آشنا خواهد کرد که از عناصر معماری به بهترین وجه استفاده می شد و روح و جان انسان ها در پرتو این همه زیبایی و هارمونی آرام می گرفت. در این خانه تاریخی یک قهوه خانه و عکاسخانه سنتی نیز وجود دارد که می توانند اوقات شما را خاطره انگیزتر کنند.

جاهای دیدنی اطراف خانه تاریخی داروغه

بسیاری از گردشگران به علت محدود بودن مدت زمان سفرشان تمایل دارند تا حد امکان در هر روز از جاذبه های گردشگری بیشتری دیدن کنند. در این راستا آشنایی با جاهای دیدنی اطراف خانه تاریخی داروغه مشهد می تواند برای اینگونه افراد جالب توجه باشد. یکی از شاخص ترین جاذبه های دیدنی اطراف این بنا حرم امام رضا است که تنها 1 کیلومتر با آن فاصله دارد. در کنار آن می توان از سایر جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم همچون آرامگاه پیر پالان دوز و خانه تاریخی توکلی که به ترتیب 450 متر و 850 متر تا خانه داروغه فاصله دارند.

کلام آخر

بسیاری از گردشگران برای بازدید از بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع) به کلانشهر مشهد سفر می کنند غافل از آنکه این خطه جاذبه های دیدنی بی نظیر دیگری نیز دارد که دیدن هر کدام از آن ها چشم آدمی را میخکوب خواهد کرد. یکی از جاهای دیدنی مشهد خانه تاریخی داروغه نام دارد که در سال 1381 به ثبت فهرست آثار ملی ایران در آمده است.