ایران یکی از کشورهای صاحب سبک در معماری بوده است. معماری هر دوره از تاریخ، ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم آن دوره داشته است. از این رو ما شاهد ابنیه های تاریخی متفاوتی در جای جای کشور هستیم.
کاروانسراها یکی از بناهای تاریخی است که اغلب در مسیر جاده های پر رفت و آمد ساخته می شد، تا مسافران ساعاتی از شبانه روز را در آن اتراق نمایند. کاروانسرای میاندشت یکی از نمونه های تاریخی پر کشور است. امروزه
رزرو آنلاین هتل یا
هتل های شاهرود، جای اتراق کردن در این کاروانسراها را گرفته است.
پیشینه تاریخی کاروانسرای میاندشت:
در دوره ساسانی نخستین کاروانسراها در ایران ساخته شدند. اغلب این بناها از ملات گچ و گل و لاشه سنگ تشکیل شده بودند. اما شکل ظاهری این بناها با عبور جاده ابریشم از ایران تغییر زیادی کرد و از مصالح بهتری در ساخت آنها استفاده شد.
کاروانسرای میاندشت در اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجار ساخته شد. این بنای زیبا و تاریخی در شرق شهر شاهرود واقع شده است. سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۴ شهریور ماه سال ۱۳۵۶ این بنا را در فهرست آثار ملی کشور جای داد. شماره ثبت کاروانسرای میاندشت در این فهرست ۱۴۳۹ می باشد.
مورخان معتقدند که سه کاروانسرای موجود در این منطقه در یک بازه زمانی ساخته شده اند. کاروانسرای میاندشت به دستور حسین خان نظام الدوله والی وقت خراسان، در نزدیکی شاهرود کنونی ساخته شد. با توجه به شرح ساخت این کاروانسرا در کتاب مطلع الشمس، حدود ۲۰۰۰۰ نفر می توانستند در محوطه این مکان اتراق نمایند.
معماری کاروانسرای میاندشت
در این منطقه سه کاروانسرا قرار دارد. کاروانسرای میاندشت با مساحتی بالغ بر ۲۲۰۰۰ متر مربع عرصه و ۱۰۰۰۰ متر مربع اعیان، بزرگترین کاروانسرای موجود در حال حاضر در کشور است. حجره ها و رواق ها در اطراف حیاط کاروانسرا قرار گرفته اند. بخش شاه نشین این مجموعه به صورت یک هشت ضلعی ساخته شده است که از طریق دو راه پله در طرفین دالان ورودی به داخل کاروانسرا راه پیدا می کند. اتاق هایی با نام شتر خوان در پشت رواق ها قرار دارند و از شمال و جنوب حیاط می توان به آنها دسترسی داشت.در زمان قاجار، میزان سفرهای جاده ای به دلایل مختلف نظیر بازرگانی، زیارتی و … افزایش یافت. بنابراین در شرق این مجموعه یک بنای جدید با عنوان کاروانسرای قاجاری ساخته شد. این کاروانسرا دارای چهار ایوان، یک شاه نشین و سر درب ورودی است.
کاروانسرای میانی که رابط میان کاروانسرای صفوی و قاجاری است به گونه ای ساخته شده که پیرامون آن با رواق ها و حجره ها پوشیده شده است. کتیبه موجود بر سر در ورودی این کاروانسرا تاریخ ۱۲۹۰ ه.ق را نشان می دهد. اغلب بخش های این بنا با آجر کاری های متنوع پوشش داده شده است.
سه آب انبار، حمام، تلگراف خانه و چاپارخانه در مجاورت کاروانسرای میاندشت وجود داشته است. اما امروزه تنها بخش هایی از دیوارهای داخلی و برج های این بنای ۵۰۰۰ متری باقی مانده است.
امروزه بخش های زیادی از کاروانسرای میاندشت مرمت و بازسازی گشته تا فضایی اقامتی برای مسافران جاده مشهد به تهران فراهم شود.
کاروانسرای میاندشت کجاست؟
این بنای عظیم تاریخی در ۴۲ کیلومتری شرق میامی قرار دارد. اگر تجربه سفر در جاده تهران-مشهد را داشته باشید، قطعا این مجموعه زیبا را که در فاصله ۱۰۰ متری از مسیر قرار دارد را دیده اید. کاروانسرای میاندشت در میان دو منطقه حفاظت شده خوارتوران در جنوب و خوش ییلاق در شمال قرار دارد.
تفریحات جالب در این منطقه:
با حضور در کاروانسرای میاندشت می توانید به تماشای آسمان زیبای کویر در دل شب بپردازید. اغلب گروه های نجوم به منظور رصد آسمان به این مکان رجوع می کنند. بسیاری از بازارچه های صنایع دستی در برخی از اوقات سال در این مکان برگزار می شوند. کویری بودن منطقه باعث شده تا شتر سواری در آن جالب و هیجان انگیز باشد. به طور کلی می توان گفت که اغلب زیر ساخت های این منطقه نظیر آب و برق و گاز تامین شده است و مسافران می توانند ساعات خوشی را در این مکان زیبا سپری کنند.
