خانه >> ایرانگردی >> کوه چهل چشمه و قله شاه نشین کردستان

کوه چهل چشمه و قله شاه نشین کردستان

۱۴۰۲-۰۲-۱۶
۱:۵۴ ب٫ظ

یکی از رودخانه های جاری در چهل چشمهیکی از رودخانه های جاری در چهل چشمههرگاه نامی از طبیعت به گوش می رسد ناخودآگاه ذهن انسان به سمت کوه و جنگل و رودخانه می رود. امروزه از آنجا که اکثر مردم شهرنشین شده اند و متاسفانه به دور از طبیعت و در بین ساختمان ها و ماشین ها زندگی می کنند دلشان بیش از گذشته هوای طبیعت و طبیعت گردی را دارد. یکی از بهترین و مفرح ترین انواع طبیعت گردی ها کوهنوردی است که هم جسم آدمی را شاداب نگه می دارد و هم روح و ذهن او را سیقل می دهد. از جمله مناطق کوهستانی که جهت کوهنوردی بسیار مناسب است ارتفاعات استان کردستان از کشور ایران است. کردستان علاوه بر چهره ی بی نظیری که در مقابل چشمان آدمی از خود به عرصه ی نمایش می گذارد و اب و هوای پاکی که دو دستی تقدیم انسان می کند جاهای دیدنی فراوانی نیز دارد، اما یکی از قابل توجه ترین جاهای دیدنی کردستان کوه های سر به فلک کشیده اش است که همواره محکم و استوار انتظار کوهنوردان خوش ذوق و سلیقه را می کشند تا پا بر دامانشان بگذارند و کم کم از آن ها بالا روند و قدرت انسان و انسان بودن را به رخ همگان بکشند.

استان کردستان واقع در غرب کشور ایران با مرکزیت شهرستان سنندج استانی سرسبز و زیبا با آب و هوایی مطبوع و دلربا و مردمی خونگرم و مهمان نواز همه ساله عده بسیار زیادی از گردشگران از سراسر ایران یا حتی خارج از آن را به سمت خود فرا می خواند. از جمله مکان های دیدنی کردستان می توان به مجموعه تفریحی ابیدر، خانه کرد، سد قشلاق، قرآن نگل، دریاچه زریوار و منطقه اورامانات اشاره کرد. برای اقامت در استان کردستان می توان مرکز آن یعنی شهر زیبای سنندج را برگزید. بهترین گزینه برای رزرو هتل نیز رزرو اینترنتی است. جهت انجام یک رزرو اینترنتی رضایت بخش می توان به سایت ایران هتل آنلاین مراجعه و لیست هتل های سنندج را تنها با نوشتن نام آن در کادر مربوطه و کلیک بر دکمه ی جست و جو مشاهده کرد. از جمله هتل های معروف و محبوب سنندج هتل شادی سنندج است که فعالیت خود را از سال 1382 آغاز کرده و در سال 1389 مورد بازسازی قرار گرفته است. این هتل امروزه با 74 باب اتاق و سوئیت اقامتی، یک رستوران مجلل، کافی شاپ، تالار عروسی و یک سالن بزرگ کنفرانس و سایر امکاناتی که می تواند نظر مثبت هر گردشگری را جلب نماید در قالب 6 طبقه آماده ی پذیرایی از مسافران است. از جمله مزایای هتل شادی نزدیکی تا مراکز تجاری و دانشگاه علوم پزشکی سنندج می باشد.

معرفی کلی
استان کردستان یکی از مناطق کوهستانی ایران است که دارای کوه های بلند و زیبای بسیاری است. از جمله این ها کوهستان چهل چشمه است که در گویش محلی با نام چلچمه شناخته می شود. چهل چشمه بخشی از رشته کوه های زاگرس در کردستان است که با ارتفاع ۳۱۷۳ متر از سطح آب های آزاد صفت مرتفع ترین کوهستان کردستان را نصیب خود کرده است. این کوهستان که در حقیقت نقطه ای از بهشت برین بر زمین است در فاصله ی ۵۳ کیلومتری از جنوب شرقی شهرستان سقز قرار دارد. از روستاهای اطراف چهل چشمه می توان به اسحاق آباد، بست، کا نعمت، سوله، نرگسله و درهوان اشاره کرد. این در حالی است که برای فتح چهل چشمه بیشتر از مسیرهای اسحاق آباد، بست و درهوان استفاده می شود و کوهنوردان بیش از سایر مسیر ها این سه مورد را ترجیح می دهند.

در بین این سه مسیر نیز مسیر از روستای بست پرطرفدارتر است چون در نزدیکی آن یک پناهگاه برای استفاده کوهنوردان و جهت رفاه بیشتر حال آنان ساخته شده است که بتوانند چند دقیقه ای را در آن استراحت کنند و یک نوشیدنی گرم بنوشند یا حتی شب را در آنجا بمانند. منطقه ای که کوه چهل چشمه در آن واقع شده از سردسیرترین مناطق کردستان است به طوری که تقریبا در تمام طول سال شاهد وجود برف مخصوصا بر قله های آن از جمله قله شاه نشین هستیم .این منطقه تنها ویژه ی تفریح و کوهنوردی نیست بلکه دارای صدها نوع گیاه با خواص دارویی است که برخی از آنها واقعا کمیاب و بی نظیرند. از جمله ی این گیاهان می توان از سولان یا گل پامچال، کاشمه، لووشه، پسل یا کول، سموور، ریواس، منی، سووره بنه، گونی، کنیوال، پیچک، برزا، سنوبر، قیتران، بنفشه، سالمه نام برد که همگی در کنار هم یک مجموعه ی بی نظیر از گل وگياهان دارویی در ايران را شکل داده اند.

از دیگر موهبت های زیبایی که از طرف خالق یکتا به منطقه چهل چشمه هدیه داده شده رودخانه های پرآبی است که با جوش و خروش خود بر طراوت و شادابی منطقه می افزایند و حسی غیرقابل توصیف را در دل کوهنوردان و گردشگران ایجاد می کنند. از جمله مهم ترین این رودخانه ها می توان به رودخانه قزل اوزن، سیروان و خورخوره اشاره کرد. قزل اوزن به سفید رود، سیروان به دریای عمان و خورخوره در ادامه مسیر به سد بوکان سرازیر می شود.

کوه چهل چشمه تنها یک کوه نیست بلکه یک مجموعه کوه است که حدودا شامل بیست قله است. از جمله این قله ها شاه نشین، دالاش، دو برار (دو برادر)، سلطان، باینچوب، افراسیاب، کانی میران، هزار میرگ، باشورتی و کل کوژ است که هر یک دارای ارتفاعی متفاوت از دیگر کوه هاست و با قرارگیری در جوار هم مجموعه کوه های زیبا و سربه فلک کشیده چهل چشمه را تشکیل داده اند که محل بسیار مناسبی برای گردشگران و کوهنوردان می باشد. معروف ترین کوه چهل چشمه شاه نشین است که با عنوان قله شاه نشین شناخته می شود و دارای یالهای متعددی است، از جمله ی این یال ها کل با یا يال مله که وه، کاني زليخا يا قولي زليخا، گاوه لال، برده قبله، شاه نشين، کال کالي، دلو، ئه ستيره ره ش (ستاره سياه) است.

موقعیت جغرافیایی
چهل چشمه در واقع نام منطقه ‌ای در استان کردستان است که در مرز بین شهرستان‌ های دیواندره و سقز قرار گرفته است و دارای تعداد بسیاری قله با ارتفاعی بالغ بر ۳۰۰۰ متر می باشد. قله شاه نشین که در جنوب غرب روستای بست قرار دارد به عنوان معروف ترین و حتی بلندترین قله ی چهل چشمه شناخته می شود اما حقیقت امر این است که قله قولی زلیخا در جنوب شرق شاه نشین مرتفع ترین قله ی این کوهستان است. به طور دقیق منطقه چهل چشمه از طرف شرق به شهرستان دیواندره، از طرف شمال شرق به روستای بست، از طرف شمال به جاده ماشین رو دیواندره-سقز، از طرف شمال غرب به روستای اسحاق آباد، از طرف غرب به روستای بسطام و جاده ماشین رو مریوان-سقز و از طرف جنوب غرب با فاصله زیادی به دریاچه ی معروف زریوار می‌ رسد. پس چهل چشمه حد فاصل شهرهای سنندج، مریوان، سقز و دیواندره است.
قله شاه نشین که برخی آن را قله ی چهل چشمه نیز می نامند آخرین قله از خط الراس طولانی چهل چشمه است. خط الراسی که از اطراف دیواندره با ارتفاع تقریبی ۲۴۰۰ متر شروع و به سمت غرب و جنوب غربی کشیده می ‌شود و با پیدایش کوه ‌های بلندی مانند سولانه سخته، سلطان، دوبرا، قولی زلیخا و گاوه لان در نهایت به شاه نشین می ‌رسد. این قله از سمت جنوب شرقی به قله های گاوه لان و قولی زلیخا، از سمت شرق به چشمه پر آب چاوره¬ش و از سمت شمال غرب به روستای اسحاق آباد ختم می‌ شود.
بهترین فصل صعود
استان کردستان در حالت کلی منطقه ای سردسیر است که البته بهارهای فوق العاده زیبایی دارد. در این میان منطقه ی چهل چشمه ی آن یکی از سردترین مناطق این استان است که حتی در اردیبهشت هم امکان ریزش برف در آن وجود دارد در نتیجه بهترین فصل برای صعود به قله های چهل چشمه اواخر بهار و اوایل تابستان مخصوصا اواسط خرداد ماه است که طبیعت به روی انسان لبخند می زند و صحنه هایی را پیش روی گردشگران و کوهنوردان پدید می آورد که نظیر آنها در هیچ کجای دیگر یافت نمی شود.

صعود از مسیر روستای بست
همان طور که اشاره شد یکی از بهترین مسیرهای صعود به چلچمه از روستای «بِست» است. برای رسیدن به این روستا ابتدا باید به سمت شهر سقز حرکت کنید. در ۲۰ کیلومتری جاده دیواندره – سقز، تابلویی با عنوان شریف ‌آباد وجود دارد که با گذشتن از آن و عبور از چند روستای دیگر با طی حدود ۵۰ کیلومتر به روستای بست می ‌رسید. بجز حدود ۱۰ کیلومتر آخر مسیر که خاکی است، بقیه مسیر آسفالت است. البته کیفیت جاده خاکی هم خوب است و با وسایل نقلیه معمولی هم می توان از آن عبور کرد. بست که در یک جاده‌ بن ‌بست واقع شده مردمی بسیار خوش برخورد دارد. می توانید چنانچه شب هنگام به بست رسیدید در پناهگاه آن که محل بسیار مناسبی برای اسکان تیم های کوهنوردی است شب را به صبح برسانید و صبح روز بعد با انرژی هرچه تمام تر به قصد صعود حرکت کنید.
۲۰۰ متر جلوتر از قرارگاه در داخل دره به پاکوبی می رسید که بر روی یالی کشیده شده است. این یال در بین دو دره اصلی چهل چشمه قرار دارد و بسیار منظم و با شیبی مناسب اما طولانی تا زیر قله های چهل‌ چشمه ادامه می یابد. در اینجاست که باید تابلوی نارنجی رنگ «چشمه کانی چاوره‌ ش» را ببینید تا از درست بودن مسیر صعود مطمئن شوید. این چشمه که رسیدن به آن شاید حدود 3 ساعت به طول بینجامد یکی از چهل چشمه ‌ای است که در این منطقه ی زیبا و رویایی قرار دارد و با آبی گوارا از کوهنوردان پذیرایی می کند.

بعد از حدود یک ساعت به گردنه ‌ای بر روی خط‌ الرأس چهل چشمه می رسید. خط الراسی که قله های چهل چشمه را بر روی خود جای داده است. این خط‌الرأس دارای ۳ قله ی اصلی است که در نزدیکی هم و در جنوب ‌غربی بست قرار دارند که می تواند هدف مناسبی برای صعود تیم های کوهنوردی باشد. اولین قله ی اصلی همان شاه نشین است که در ضلع غربی این خط‌الرأس و به ارتفاع ۳۱۸۰ متر قرار دارد. بعد از صعود به آن بایستی به گردنه باز گشته و برای صعود به قله بعدی یعنی قله میانی حرکت کنید. زلیخا آخرین و بلندترین قله منطقه است که البته تقریبا با شاه نشین هم ارتفاع است و تنها ده متر از آن بلندتر است. بعد از صعود به آن نیز می توان از ضلع شرقی به طرف دره اصلی باز گشت. مسیر فرود نیز جذابیت خاص خود را دارد و قطعا تک تک شما را محو زیبایی خود می کند. در مسیر بازگشت بعد از دور زدن چند یال سرسبز که پوشیده از گل‌ های رنگارنگ و گیاهان دارویی است به زیر دیواره‌هایی می رسید که محل سنگنوردی کوهنوردان است. بعد از آن به طرف جاده‌ای خاکی در داخل دره خواهید رسید. این جاده در کنار رودخانه از اواسط دره اصلی تا روستای بست کشیده شده است.

1683365039 69 کوه چهل چشمه و قله شاه نشین کردستان

طی این مسیر از همان ابتدا تا بازگشت به روستا حدود 30 کیلومتر است که تقریبا 10 ساعت طول می کشد اما لذتی بی نهایت دارد. در ادامه می توان به سمت شهر تکاب و روستای کرفتو حرکت و از غار دست کند و بی نظیر آن که از جمله جاذبه های شهر سقز محسوب می شود دیدن کرد.

یکی از رودخانه های جاری در چهل چشمه

اگر شما هم از علاقه مندان به کوهنوردی هستید حتما فتح قله های بیست گانه چهل چشمه از جمله شاه نشین برای شما هم جذاب خواهد بود. در کنار لذت فتح قله ها تماشای طبیعت دل انگیز و بهره مندی از آب و هوای فوق العاده مطلوب این منطقه شما را شیفته کردستان زیبا خواهد کرد. چشمه سارها، دشت های از مملو از گل و گیاه و تماشای چشم انداز بهاری چهل چشمه بهانه خوبی برای سفر به کردستان است.
نکته جالب توجه دیگر در رابطه با چهل چشمه این است که شما حتی در فصل تابستان هم می توانید در ارتفاعات چهل چشمه ردپای برف را ببینید. برف گیر بودن خاصیت ارتفاعات کردستان است با این وجود چهل چشمه یکی از برف گیرترین و سردسیرترین نقاط استان کردستان و شهرستان دیواندره است.
اگر در فصل بهار به چهل چشمه سفر می کنید و از جمع کردن انواع گیاهان دارویی لذت می برید می توانید در دامان ارتفاعات چهل چشمه گنجینه ای از گیاهان دارویی را بیابید. ریواس، بنفشه، کاشمه، برزا و پامچال تنها بخشی از گیاهان دارویی ارزشمند این منطقه است.

توضیحات تکمیلی

جالب است بدانید در تمام طول مسیر صعود به قله شاه نشین البته چنانچه مسیر عبور از روستای بست را انتخاب کنید گوشی همراه به خوبی آنتن می دهد و از این بابت مشکلی نخواهید داشت. حتی می توانید تصاویری از خود را در لحظه به دوستانتان نشان دهید. از طرفی در تمام مسیر چشمه‌های آبی وجود دارد که بزرگترین آن ‌ها چشمه کانی چاوره ش است که در ارتفاع ۲۷۰۰ متری از سطح آب های آزاد قرار دارد. در منطقه چهل چشمه رودخانه ‌های زیادی از جمله شورتی، چهل چشمه، کله باد و چم جقتو وجود دارد که از کوه های آن سرچشمه می‌ گیرند. برخی از این رودخانه ها به حوضه آبریز دریای خزر، برخی به دریاچه ارومیه و برخی به خلیج فارس می ‌ریزند.