کاروانسرای زین الدین مهریز یزد

با گذشت زمان و پیشرفت امکانات، کاروانسراها که روزی جزء مهم ترین اقامتگاه ها برای کسانی که سفر می کردند به شمار می رفته جای خود را به مسافرخانه و هتل ها دادند. اما یک ویژگی بارز در کاروانسراها باعث شد که هیچ وقت از ذهن ها پاک نشوند و آن هم معماری متفاوتشان است. فضای سنتی کاروانسراها امروزه تبدیل به یک اثر زیبا شده که طرفداران بسیاری را به دنبال دارد. کاروانسرای زین الدین مهریز یزد یکی از این مکان های دیدنی است که در این مقاله به معرفی آن خواهیم پرداخت. کاروانسرای زین الدین تبدیل به نمادی از گذشته دور شده که سالیانه گردشگران بسیاری را به سمت خود می کشاند. برای مشاهده این بنا شگفت انگیز کافی است که وارد سایت ایران هتل آنلاین شده و از بین هتل های یزد یک هتل را به دلخواه انتخاب و سفر خود را به سوی این خطه آغازنمایید. پیشنهاد ما برای تجربه اقامتی راحت و آسوده هتل باغ مشیر الممالک یزد است.

تنها کاروانسرای سه طبقه با ورودی ها و راه های مخفی متعدد و مدور ایران در دوره صفویه یعنی قرن هشتم به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ حکمران کرمان و به فرمان شاه عباس در یزد، به دستان پر تلاش محمد سلطان یزدی بنا شده است. این کاروانسرای دایره ای شکل آنقدر ویژگی های جذاب را در خود جای داده که امروزه تبدیل به هتلی پررونق برای گردشگرانی که دوستدار بافت سنتی و تاریخی هستند شده است. بنای مذکور در زمان قدیم محلی برای استقرار نگهبانان و تفنگچیان به شمار می رفته که به بهترین شکل با طرح و نقش های متنوع بنا شده است تا امروز یادگاری از هوش سرشار گذشتگان بر جای بماند و نقشی دیگر بر این همه نوع آوری در سراسر ایران بزند. کاروانسرا که از پنج برج نیم دایره که به دیوار هشت متری متصل گشته اند و با دالان های بسیار باریک که تنها یک نفر قادر به عبور از آن بوده، تشکیل شده است. این کاروانسرا در قسمت شرق و غرب دارای قرینه است که این موضوع تبدیل به یک ویژگی جالب برای بنا شده است.

وجود چشمه های فروان در مجاورت کاروانسرا باعث شهرت بنا و تامین آب مورد نیاز آن در گذشته است. زمانی که وارد این بنای با شکوه می شویم با سردر و ورودی نسبتا عریض و طویلی رو به رو خواهیم شد که هیبت خاصی را به بنا داده است. وجود صحن های دوازده متری و رواق های سکودار در اطراف صحن ها به خوبی نمایی زیبا از یک کاروانسرای قدیمی را به وجود آورده است. وجود حوضچه نقلی، همراه با اتاق های متعدد که دورتادور حیاط کاروانسرا قرار گرفته و با حاشیه های چوبی و آبی رنگ تزیین شده اند، تصویری چشم نواز را به کاروانسرا بخشیده است. در انتهای هر کدام از رواق ها اتاقی قرار دارد که با راهرویی نسبتا طویل به هم متصل شده اند و در پشت این اتاق ها هم اصطبل چهارپایان قرار گرفته است.

کمی که از اتاق ها فاصله بگیریم به ضلع شمالی کاروانسرا خواهیم رسید یعنی جایی که شاه نشین های مجلل با سقف های بلند و کادر بندی شده بنا شده اند؛ این قسمت با کنگره ها و اشکال هندسی به زیباترین شکل طراحی شده است. یکی از ویژگی های منحصر به فرد این کاروانسرا وجود خندق های بی شمار حفر شده در اطراف بنا است که آن را تبدیل به یکی از امن ترین کاروانسراهای دوران گذشته در برابر دزدان و راهزن ها کرده است. آجر در ساخت این بنای دیدنی حرف اول را می زند و معماران صفوی با استفاده از آجرهای زینتی بنایی را ساخته اند که تا همیشه به عنوان یک اثر هنری ماندگار در شهر کویری یزد بدرخشند. اقامت در این کاروانسرای چهارصد ساله لذت دیدن ستاره های بی شمار آسمان آن هم در شب های مهتابی کویری را به بازدید کنندگانش هدیه می دهد.

زمانی که در این کاروانسرای دایره ای قرار گرفته اید و خورشید شروع به غروب کردن کند بی شک یکی از زیبا ترین غروب خورشید زندگیتان را از این فضای مدور خواهید دید. انعکاس آسمان لاجوردی درمیانه ظهر در فضای داخلی بنا نیز این مجموعه را تبدیل به شگفت انگیزترین جای جهان کرده است. جاذبه های کاروانسرای مهریز آنقدر زیاد می باشد که حیف است درهای این شاهکار به روی مردمان بسته باشد؛ به همین دلیل است که شاهنشین های این مجموعه با تاثیر از گذشته کاروانسرا با فرش های دست باف و پشتی های ریز نقش و دست باف چهره ای مانند چهارصد سال پیش را به خود گرفته و مانند قبل پذیرای مهمانان از سراسر کشور شده است.

گردشگران زمانی که به یزد سفر می کنند نمی خواهند تماشای آبی آسمان را از کاروانسرای مدور ایران از دست بدهند و به همین دلیل قید سکونت در هتل های چند ستاره را زده و مهمان اصالت و سنت گذشته خود می شوند. زمانی که نم باران به دیوارهای کاه گلی کاروانسرا میزند، رایحه دل انگیزی را به مشام مهمانان این مجموعه بی نظیر می رساند. کاروانسرای مهریز یا رباط زین الدین با مصالح سنتی و به مانند گذشته مورد بازسازی و احیا قرار گرفته و در سال 2006 دیپلم افتخار یونسکو را به دلیل احیای بنا با مواد و مصالح سنتی دریافت کرده و در سال 28 مرداد 1351 به ثبت آثار ملی درامده است.

این بنای دیدنی در 62 کیلومتری جنوب شهر یزد و 40 کیلومتری شهرستان مهریز واقع شده است. اگر از دود و شلوغی شهر خود به ستوه آمده اید برای چند روز به دل این شهر آرام قدم بگذارید و با خوابیدن در زیر آسمان پرستاره، قوای از دست رفته خود را بازیابید و خاطراتی شیرین را برای خود و عزیزانتان در شهر یزد و کاروانسرای دیدنی مهریز بسازید.

یکی از موضوعات مهم برای افرادی که قصد بازدید و اقامت در کاروانسرای زین الدین مهریز را دارند آن است که بدانند این کاروانسرا به کدام جاذبه های دیدنی نزدیک است. قلعه‌ سر یزد که یکی از جاهای دیدنی اطراف کاروانسرای مهریز محسوب می شود بسیار بزرگ بوده و دورتادور آن را خندق هایی فراگرفته اند. جالب است بدانید قدمت ساخت برخی از قسمت های این قلعه به حدود 1800 سال قبل باز می گردد.