پل خواجو اصفهان کجاست؟
پل خواجو اصفهان، در جهت شرقی سی و سه پل و بر روی رودخانه ی زاینده رود قرار دارد. این پل در نزدیکی محله ی خواجو اصفهان واقع شده است. برای رفتن به پل خواجو، در انتهای خیابان کمال اسماعیل اصفهانی وارد خیابان خواجو شده و در انتهای این خیابان به پل خواجو دسترسی یابید. قابل ذکر است که پل مذکور خیابان کمال اسماعیل و نیز بلوار آیینه خانه را به همدیگر متصل می نماید. پس امکان دسترسی از طریق هر یک از آن دو، امکان پذیر می باشد. جهت رفتن به پل خواجو دسترسی با اتوبوس نیز وجود دارد. و می توان از خطوطی استفاده نمود که در ایستگاه این پل توقف می نمایند. پس از توقف از اتوبوس می توان با طی اندکی پیاده روی در طول خیابان کمال اسماعیل، به پل خواجو ورود نمود. همچنین از طریق مترو نیز امکان دسترسی به پل وجود دارد. نزدیک ترین ایستگاه مترو به پل خواجو، ایستگاه سی و سه پل می باشد. که می بایست پس از خروج از مترو، بقیه مسیر را از طریق تاکسی طی نمود و به پل رسید. قابل ذکر است که پس از مترو حدود 2 کیلومتر با پل خواجو فاصله وجود دارد.
ساعات بازدید از این پل تاریخی در همه ی روز های هفته از شنبه تا جمعه به صورت 24 ساعته امکان پذیر می باشد. بهترین فصل بازدید، فصول بهار و تابستان است، گو اینکه در سایر فصول نیز این مکان تاریخی زیبایی های چشمگیر خود را دارد. بهترین زمان نیز برای بازدید از پل خواجو، شب ها می باشد. صدای ساز ها و آواز های سنتی فضا را شاعرانه کرده و حال و هوایی روح بخش را تداعی می کند. وجود نور های اطراف در فضای شب، لحظاتی بی نظیر را در خاطره ها می گنجاند. آنجاست که زمان به عقب بر می گردد و خود را در عصری دیگر می یابید. حسی بی نظیر که هرگز تجربه نکرده اید.
وجه تسمیه ی پل خواجو اصفهان
پل خواجوی اصفهان با نام های دیگری نظیر پل شاه و پل بابا رکن الدین نیز خوانده می شده است. به جهت واقع شدن بقعه ی بابا رکن الدین در تخت فولاد (نزدیک جاده قدیم شیراز)، که یکی از عرفای بنام زمان خود بود، پل خواجو به پل بابا رکن الدین معروف گردید. نام های قدیمی این پل، پل حسن بیگ و پل بیگلر بیگی بوده است. در میانه ی این پل بنایی ویژه که به بیگلر بیگی معروف بوده، قرار داشت. این ساختمان اقامتگاه موقتی شاه صفوی و درباریان یا خانوده ی آن بود. شاید از این جهت به پل بیگلر بیگی نیز شهرت یافته است. همچنین در برخی منابع عنوان شده که پل خواجو بر روی سازه های پلی قدیمی به نام حسن بیگ ساخته شده است. از دیگر اسامی این پل می توان به گبرها، حسن آباد، شیراز و تیموری اشاره نمود. اما امروزه به جهت قرار گرفتن در محله ی خواجو اصفهان، با نام پل خواجو شناخته می شود.
پیشینه ی تاریخی پل خواجو اصفهان
پل خواجو اصفهان از بناهای دوران شاه عباس دوم محسوب می شود. این اثر در سال 1060 ه.ق بنا شده است. پروفسور اپهام پوپ و ژان شاردن که از ایران شناسان معروفی هستند، پل خواجو را یک اثر تارخی خواندند که اوج معماری یک پل فارسی را نشان می دهد. آنها معتقد بودند این پل یکی از زیبا ترین پل هایی است که در تمامیت آن ضرب آهنگ، شرافت، عزت و همچنین ترکیب شاد ترین قوام، زیبایی، ابزار، سرگرمی و تفریح مشاهده می شود. این پل در طی سال 1388 نیز مورد مرمت و باز سازی قرار گرفته است. که البته این عملیات مرمتی مورد انتقاد واقع شده است. این انتقاد به جهت زیر پا نهادن اصل حفظ اصالت و سندیت طرح و ماده اثر صورت پذیرفته است. و اینگونه عنوان شده که با تعویض سنگ های قدیمی پله های پل و استفاده از سنگ های جدید، اصالت بنا مورد آسیب واقع شده است.
مورخین و پژوهشگرانی که در خصوص عصر صفویه نوشته اند، عنوان نموده اند که هدف شاه عباس دوم از بر پایی پل خواجو، اتصال دادن دو محله ی خواجو و دروازه حسن آباد به مکانی به نام تخت فولاد و نیز راه شیراز بوده است. درطول تاریخ سیاحان بسیاری به اصفهان آمده و زیبایی های این پل را ستوده اند. همه ی آنها پل خواجو را به عنوان یکی از شاهکار های جاودان معماری ایرانی – اسلامی معرفی نموده اند. پل خواجو به واقع یک شاهکار معماری ایرانی است که توانسته تجلی سبک معماری اسلامی را در ساختار پل های ایرانی نشان دهد. از دیگر اشارات تاریخی در خصوص این پل می توان به سروده های صائب تبریزی اشاره نمود. صائب تبریزی از شعرای اصفهان بود. وی در قصیده ای بلند در خصوص پل خواجو به وصف زیبایی های آن پرداخته است. اشعار او در وصف یکی از روز هایی است که جشن بر پا شده و کناره های این پل چراغانی و آذین بندی شده است. 
از دیگر منابع تاریخی که در خصوص پل خواجو توصیفاتی داشته است، کتاب عباسنامه می باشد. این کتاب تالیف محمد طاهر وحید قزوینی است که در سال 1110 تا 1115 ه.ق به رشته ی تحریر درآمده بود. در این کتاب ذکر شده است که در هر مجلسی قالی های کرمانی و قائنی قرار داشته است و در هر حجره ای نیز می توان سنبل مو بر ایستاده و جوانان ارم عباس آباد و نیز سیمبران خوش آب و رنگ هندو را مشاهده نمود. علیحضرت کامران و کامیاب نیز تا زمان طلوع صبح در ضلع شرقی پل استراحت می نمودند، و ملازمان هر یک در حجره های مختلف قرار داشتند. 
در کتاب قصص الخاقانی که به تالیف ولی قلی بیک شاملو می باشد ( این کتاب در خصوص تاریخ مختصر صفوی است.)، نیز اشاراتی به پل خواجو شده است. در این کتاب عنوان شده این پل در سال 1060 ه.ق ساخته شد، و به پل شاهی شهرت یافت. که بعد از نوروز آن سال، پل به فرمان شاه عباس دوم مورد آذین بندی و چراغانی قرار گرفت. و هر یک از بخش های پل توسط بزرگان و امیران تزئین شدند. قابل ذکر است که این پل سرانجام در تاریخ پانزدهم دی ماه 1310 با شماره ی 111، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ویژگی های معماری پل خواجو اصفهان
درازای پل خواجو اصفهان حدود 133 متر و پهنای آن نیز حدود 12 متر است. این پل همچنین دارای 23 ستون می باشد. کاربری این پل در گذشته سد و بند بوده است. فاصله ی کف پل تا بستر نیز حدود یازده پله می باشد که همگی از سنگ ساخته شده اند. در میانه ی پل خواجو، ساختمانی ویژه تحت عنوان بیگلر بیگی قرار دارد، که جهت اقامت موقت شاه صفوی و درباریان او بر پا شده بود. این مکان به شاه نشین نیز معروف می باشد. این بنا هم اکنون پا بر جا می باشد، و دارای طاق های بسیار زیبا با نقاشی های هنرمندانه ای است. تزئینات کاشیکاری هنرمندانه پل خواجو، منجر شده تا این پل زیباترین پل زاینده رود خوانده شود.
در بدنه ی دریچه های تخلیه ی آبِ پل، شیار هایی تعبیه شده است. و نیز کشو هایی در آن قرار گرفته است که قادر بودند این دریچه ها را به جهت بالا و پایین هدایت نمایند. بالا و پایین شدن کشوها، اندازه ی آبی را که قرار بود جاری شود، مورد تنظیم قرار می داد. و نیز آب جمع شده در پشت این پلِ سدی نیز توسط این کشو ها مورد تنظیم قرار می گرفت. از نکات حائز اهمیتی که در خصوص معماری این پل مطرح است، پی های پل خواجو می باشد. این پی ها جهت پایدار ماندن نیازمند به آب هستند و آبها نه تنها منجر به فرسایش آنها نمی شوند، بلکه آنها را مستحکم نیز می نمایند.
همچنین قابل ذکر است که نزدیک به مجسمه ی شیر و در روی بدنه ی تخته سنگی که در جهت شمال پل واقع شده است، قبله نمایی به شکل آفتاب تعبیه گردیده است. نکته ی عجیب و جالب دیگر در خصوص این پل، شمع های نهفته در پل خواجو می باشد. اگر شخصی در طبقه ی پایینی پل و در لبه ی آن بایستد، به طوری که با زاویه ی 39 درجه نسبت به افق و همچنین دیدی به ترکیب طاق ها، نشیمن گاه ها و نیز دیواره ها داشته باشد، متوجه شمعی خواهد شد. این شمع از ترکیب فضای سه بعدی خلق شده و نیز در محل تلاقی دیوار های پیشین و پسین ظاهر می شود. که می توان خود شمع و اشک هایش را به صورت کامل رویت نمود. 
از طرفی هم اگر بخواهیم از بالا به این پل بنگریم. متوجه می شویم که ساختار یک عقابِ با بالهای گشوده و در حال پرواز بر روی زاینده رود را تداعی می نماید. به طوری که کنگره های طبقات مختلف این پل تصویری از پر های عقاب را نشان می دهند و نیز بر آمدگی های شاه نشین طبقه ی دوم پل نیز به مانند سر عقاب می باشند. از دیگر شاخصه ها می توان به وجود علامت های عجیب بر روی سنگ های طبقه ی پایینی پل اشاره نمود. که حدس های متفاوتی در این خصوص مطرح شده است. برخی این علائم را مخصوص یک سنگ تراش عصر صفویه دانسته و برخی نیز آن را علائم حروف الفبای یونانی معرفی نموده اند. همچنین عنوان شده است که در دوران صفویه، جهت ساخت این پل از سنگ های ویرانه های کاخ منطقه ی جی اصفهان بهره برده اند. این کاخ که یک کاخ ساسانی بوده، برخی از سنگ تراشانش یونانی بوده اند. 
از دیگر موارد وجود سنگ قبرهایی است که در طی عملیات مرمت و بازسازی سال 1388 کشف گردیدند. این سنگ قبر های نفیس و کهن در کنار تعداد زیادی از تخته سنگ های حجاری شده با علائم عجیب کشف گردیده اند. تعدادی از این موارد در طی عملیات مرمت از بین رفته و تعدادی هم به موزه ای به نام موزه ی سنگ تخت فولاد انتقال یافته اند.
