کوهدشت
دره سرطرهان
اگر کمی از کوهدشت فاصله بگیرید و به سمت غرب این دیار جادویی سفر کنید سر از یک دره رویایی در می آورید. دره ای که قرن هاست محل زندگی اقوام مختلف بوده است. آنچه می بینید بیشتر شبیه جادوی طبیعت است، دشت های وسیع، مراتعی سرسبز، گل های وحشی، گیاهان مختلف و دارویی و درختانی همانند پسته وحشی، زالزالک، انجیر وحشی. هوایی به غایت مطبوع را هم که به جادوی دره سرطرهان اضافه کنید، دل کندن از این بهشت بسیار سخت تر خواهد بود. دره سرطرهان از گستره وسیعی برخورداراست و در انتهای جنوبی با برخورد با کوه های بلند بالای گور یا همان گوهرکوه متوقف می شود.
گوهرکوه از ارتفاعات بلند منطقه سرطرهان است و مشهور است که نام خود را از نام همسر تیمورلنگ به یادگار گرفته است. همسایه دیگر این دره زیبا و چشم نواز رودخانه خروشان سیمره است. سیمره نبض زندگی در این دره را متلاطم تر کرده است و بر زیبایی و سرسبزی اش افزوده است. این دره زیبا و وسیع محل زندگی چند طایفه لری و لکی است.
طایفه ها سال هاست با دامدارای و کشاورزی در پهنه وسیع سرطرهان روزگار می گذارند و گاهی در گشت و گذارتان در پهنه وسیع سرطرهان چشمتان به گله های رمه ها و چوپانان سرطرهان نیز خواهد افتاد. سرطرهان علاوه بر طبیعتی بی نظیر و چشم نواز و آب وهوایی مطبوع از قدمت بالایی برخوردار است بر طبق یافته باستان شناسان چند تپه باستانی ارزشمند متعلق به هزاره های قبل از میلاد در این منطقه واقع شده است که در طی حفاری های صورت گرفته در آن ها تعدادی آثار سفالی و یک بت ایلامی به دست آمده است.
تنگه و آبشار شیرز
سرزمین وسیع لرستان به داشتن طبیعت حیرت انگیز و چشم نواز شهره است. اگر عازم کوهدشت شده باشید و از شهر فاصله بگیرید جایی در محل تلاقی لرستان با ایلام و کرمانشاه زیبایی سربفلک می کشد و هر بیننده ای را دلباخته خود می کند. دره شیرز یکی از شاهکارهای طبیعت در سرزمین باستانی لرستان است اما در این دره جایی قرار دارد که در بین اهالی به تنگه شیرز شهره است. تنگه ای با صخره های بلند و گاه ترسناک که تا 200 متر ارتفاع دارند. قدم که در محیط تنگه بگذارید رودخانه ای زیبا درست از وسط تنگه و از پیچ و خم صخره ها به آرامی عبور کرده و خود را به سیمره می رساند.
دیوارهای صخره ها به مرور زمان و بر اثر فرسایش شکل و شمایل خاصی پیدا کرده اند و گاه به حالت پله پله در آمده اند لابه لای این صخره های هزاررنگ درختانی زیبا همانند بلوط، چنار، انجیر وحشی و گلابی کوهی بر لب رودخانه روییده اند و سرسبزی از سر و روی صخره ها بالا می رود. در مسیر حرکت تان در تنگه گاهی چشمتان به چشمه های آب و آبشارهای کوچک و بزرگی می افتد که بر شکوه تنگه افزوده اند. تنگه چیزی در حدود 5 کیلومتر طول دارد و هرچه به انتهای آن نزدیکتر می شوید صخره ها پرشیب تر می شوند.
بلندترین و چشم نوازترین آبشار تنگه به آبشار شیرز شهره است و با غرور و طراوت از بلندای صخره خود را به زمین می کوبد. در مسیر گذر از تنگه چشمتان به تخته سنگ هایی می افتد که درست وسط مسیر حرکت جا خوش و مسیر آب را سد کرده اند اما رودخانه بالاخره راهی برای خروج می یابد و مسیرش را ادامه می دهد. شگفتی های تنگه تمامی ندارد در طول حرکت در مسیر تنگه چشمتان به یک غار زیبا و پرآب نیز خواهد افتاد که پر از چکیده ها و چکنده های زیبای چند هزار ساله است و البته رودخانه ای پرآب نیز از میان آن عبور می کند.
دیگر شگفتی تنگه مناره سنگی آن است. مناره ای سنگی با ارتفاعی چند ده متری که حاصل دست طبیعت است و بر شگفتی و زیبایی تنگه افزوده است. صدای آواز پرندگان، غوغای رودخانه، شیطنت سنگ های کف رودخانه، بلندای بلوط ها، جنب و جوش بزهای کوهی و هوایی که لطافت را در تنگه شیرز به رخ می کشد از این تنگه یک ایستگاه طبیعی حیرت انگیز ساخته است که الحق و الانصاف یکی از گنجینه های لرستان و ایران است.
پل سی پله
وجود سیمره خروشان و چند رودخانه دیگر در پهنه استان لرستان سبب شده تا پل های فراوانی در طول تاریخ در لرستان ساخته شوند. یکی از این پل ها که در محدود شهر کوهدشت و در حوالی روستای سرطرهان، جایی که ایلام و لرستان سیمره را به اشتراک می گذارند ساخته شده، پل سی پله است. پل سی پله بر روی رودخانه سیمره ساخته شده و بر طبق یافته های باستان شناسی متعلق به دوران ساسانی است. به سان تمامی پل های ساخته شده این پل نیز در تنگ ترین قسمت سیمره ساخته شده است و چیزی در حدود 17 متر طول دارد.
پل تقریبا تا نیمه تخریب شده است. تنها دو طاق جناغی در پایه های پل باقی مانده است و دو طاق دیگر به کلی تخریب شده است. پل از جنس سنگ و ملات گچ است و بر روی سنگ های سازنده پل علامت هایی حک شده است. پل در روزگار باستان محل ارتباط بین تمدن ها بوده است. در کنار سیمره زیبا و طبیعت خیره کننده مناظر اطراف بازدید از این پل تاریخی را نیز از یاد نبرید.
غار میرملاس
سراسر سرزمین لرستان به داشتن قدمتی بالا و تاریخی بسیار غنی و فرهنگی اصیل شهره است اما در این میان کوهدشت یکی از شهرهایی است که آثار این قدمت و دیرینگی به وفور در آن یافت می شود. یکی از همین نشانه ها در 17 کیلومتری کوهدشت واقع شده است. غار میرمالاس که در نزدیکی شهر کوهدشت واقع شده است به دلیل داشتن نقاشی هایی از هزاران سال پیش بر روی دیوارهای خود شهره است. اگر خوب دقت کنید نقاشی هایی به رنگ های سیاه و گاهی قرمز رنگ از حیوانات و انسان هایی خواهید دید که مشغول شکارند. بنا بر یافته های باستان شناسی این نگاره های زیبا حداقل چیزی در حدود 5 تا 6 هزار سال قدمت دارند. اگر چه در این منطقه آثاری از اقامت انسان تا چندین هزار سال قبل تر نیز یافته شده است.
در این نقاشی تعدادی از حیوانات به چشم می خورند که از نیم رخ نقاشی شده اند. این نقاشی ها نشانگر رویاها و روال زندگ انسان ها در چندین هزار سال پیش است.
البته توریست ها و سیاحان آنقدرها که باید با این اثر تاریخی بسیار ارزشمند مهربان نبوده اند و با اسپری های رنگ به جان دیوارهای غار افتاده اند. قاچاقچی ها هم هر جا که توانسته اند صدمه ای به دیوارهای غار وارد کرده اند و با انفجارها و کندوکاوها این اثر خارق العاده را تا مرز نابودی به پیش برده اند. غار میرمالاس تنها نگاره های چند هزار ساله لرستان نیست اگر سری به هومیان بزنید باز نگاهتان به نقش و نگارهای چند هزار ساله خواهد افتاد. اگرچه میرمالاس آنقدرها که باید مورد مراقبت قرار نگرفته اما همتای فرانسوی اش ولاسکو در جهان بسیار پرآوازه است.
آدرس غار پل خدا: لرستان – ۵۵ کیلومتری شهر کوهدشت – بخش زردلان – منطقهی اولادقباد
سرخ دم لری و سرخ دم لکی
حتما شما هم بارها در موزه ها سراسر کشور آثار مکشوفه از لرستان را دیده اید. این حجم از آثار باستانی از محوطه های باستانی متعددی کشف شده است. یکی از این محوطه های باستانی که در نزدیکی شهر کوهدشت قرار دارد، سرخ دم لری و سرخ دم لکی نامیده می شود. اگر به دنبال علت نامگذاری عجیب این محوطه ها هستید بد نیست بدانید سرخ دم لری در نزدیکی روستایی لرنشین با نام خوشناموند و سرخ دم لکی در نزدیکی روستایی لک زبان با نام سرخ دم قرار گرفته اند. علت استفاده از واژه سرخ دم نیز سرخ بودن خاک منطقه لکستان است. دو محوطه در فاصله دو کیلومتری یکدیگر در منطقه لکستان و دست روبروی یکدیگر قرار دارند. سرخ دم لکی اولین محوطه است، با آثاری از یک حصار سنگی و مستحکم و بنایی پلکانی که پله پله تا بلندای کوه بالا رفته بوده است.
به نظر می رسد سرخ دم لکی پایتخت پادشاهی به نام ال پی بوده اما سرخ دم لری در واقع یک پرستشگاه بوده است. بنایی دو طبقه با مرکزیت یک اتاق و مصالحی مشابه سرخ دم لکی. سرخ دم اما در بین جهانیان به سوردم نیز شهره است. از این دو محوطه باستانی آثار فراوانی از دوره مفرغ به دست آمده است که برخی در موزه های داخل و برخی در موزه های خارجی نگهداری می شوند.
پارک جنگلی بلوران
اگر به دنبال تفرجگاهی زیبا در دامنه های زاگرس هستید حتما باید سری به منطقه بلوران درب گنبد، در نزدیکی شهر کوهدشت بزنید. اگر جاده کوهدشت به اسلام آباد غرب را پیش رو بگیرید و به سمت دهستان بلوران بروید، چشمتان به دامنه های چشم نواز زاگرس و دشت های وسیع در مجاورت جنگ های بلوط کهنسال بلوران خواهد افتاد که با آب و هوایی مفرح تفرجگاه بسیاری از مردمان منطقه است. اگر در روزهای تعطیل سری به پارک جنگلی بلوران بزنید، خانواده هایی را خواهید دید که در دامن بلوران بساطشان را برپا کرده اند و از دیدن طبیعت لذت می برند.
غار بتخانه
غار بتخانه در 21 کیلومتری شهر کوهدشت و در ارتفاعات دم چهر قرار گرفته است. این غار در نزدیکی روستای قرعلیوند قرار گرفته و به دلیل رسوبی بودنش، درب ورودی غار کمی تنگ است. با ورو به درون غار که مستلزم به همراه داشتن ابزار مناسب روشنایی است چشمتان به دیواره های سفید غار می افتد که نشان از رسوبات آهکی است. غار 200 متری طول داشته و بسیار عریض است. هرچه در مسیر غار رو به جلو حرکت کنید بر ارتفاع سقف غار افزوده می شود. غار بتخانه از دو بخش اصلی شمالی و جنوبی تشکیل شده است. یکی از زیبایی های شگفت انگیز این غار چکنده ها و چکیده های چند ده متری و قطور است که در طول هزاران سال شکل گرفته اند. این چکیده ها و چکنده ها به دلیل شکل و شمایل ایستاده ای که دارند بیشتر شبیه بت هایی به نظر می رسند که در تمدن های باستانی پرستیده می شده است و به همین دلیل این غار به غار بتخانه شهره شده است. این غار اما محل زندگی انسان های اولیه نیز بوده است. آثار مکشوفه از این غارها و گاه نقاشی ها و نگاره های بدست آمده نشان از قدمت ده ها هزار ساله اقامت بشر در این منطقه بوده است.