نوروز یکی از اعیاد باستانی ایران است که پیشینه طولانی دارد. هر ساله با آغاز فصل بهار و نو شدن سال، آیین ها و سنت های زیادی در ایران انجام می شود که ریشه در تاریخ کشورمان دارند. کشورهایی نظیر تاجیکستان نیز در جشن گرفتن سال نو، با ایرانیان همراه هستند. سیزده به در یکی از روزهای آغازین سال نو است که اهمیت زیادی دارد و در این روز، بسیاری از ایرانیان به طبیعت گردی می پردازند؛ البته برخی از مردم نیز در سفرهای نوروزی خود، سیزده بدر را جشن می گیرند؛ به گونه ای که هتل های کیش و هتل های مشهد همواره در ایام نوروز مملو از مسافر است. اگر برایتان تاریخچه سیزده بدر جالب است در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
پیشینه تاریخی سیزده بدر
سیزدهمین روز از فروردین، آخرین روز از تعطیلات نوروزی محسوب می شود. پس از انقلاب اسلامی ایران، روز سیزدهم فروردین در تقویم رسمی کشور به روز طبیعت تغییر یافت. عده ای از مردم بر این باورند که سیزده فروردین روز نحسی است و برای بیرون راندن نحسی این روز، باید به دل طبیعت سفر کرد؛ اما در حقیقت هیچ سند و منطقی برای اثبات این باور در کتاب های تاریخی ذکر نشده است. بر خلاف باور عموم مردم، در کتب تاریخی، سیزده فروردین با نام تیر روز خوانده می شود. دلیل این نام گذاری، پیروزی ایزد باران (تیشتر) بر دیو خشکسالی (اپوش) است.
عده ای علت نحس شمرده شدن سیزدهم فروردین را نفوذ فرهنگ اروپایی در عصر صفویان دانسته اند. مسیحیان بر این باورند که ۱۳ عدد نحسی است؛ زیرا سیزدهمین یار حضرت عیسی (ع) را عامل اصلی به صلیب کشیده شدن این حضرت می دانند. اغلب تاریخ شناسان، پیشینه سیزده به در را به دوران پادشاهی جمشید منسوب می دانند؛ اما اسناد مکتوبی وجود دارد که نشان می دهد، جشن سیزده به در در دوران قاجار شکل گرفته است. به طور کلی می توان گفت که برگزاری آیین سیزده بدر قدمتی چهار هزار ساله دارد، زیرا در کتیبه های سومری و بابلی، از آن یاد شده است.
آیین های برگزاری سیزده بدر
مراسم و سنت های زیادی برای گذراندن روز سیزده بدر وجود دارند که با توجه به فرهنگ مناطق مختلف کشور، متفاوت است. همانطور که قبلا ذکر شد، این روز در حقیقت روز پیروزی ایزد آب است؛ از این رو مردم همه مناطق کشور به طبیعت سر سبز سفر می کنند و به شادی می پردازند. پختن آش و یا غذاهای محلی هر منطقه، یکی دیگر از اموری است که بانوان در این روز خجسته به آن می پردازند. عده ای از افراد برای گره گشایی از مشکلات زندگی، به گره زدن سبزه ها مشغول می شوند.
اغلب عامه مردم بر این باورند که گره زدن سبزه در سیزده بدر می تواند سبب بخت گشایی و ازدواج شود؛ بدین جهت جوانان را به این امر ترغیب می کنند. مردم کشور در این روز سبزه های سفره های هفت سین خود را در کنار آب های روان رها می کنند. البته در گذشته، اغلب مردم سبزه ها را در دل خاک قرار می دادند که در گذر زمان، این آیین تغییر زیادی نمود و به شکل امروزی خود مبدل گشت. یک سنت جالب در مناطق کردنشین کشور وجود دارد که در روز سیزده فروردین باید ۱۳ سنگ را به پشت سر پرتاب نمود؛ این امر به این معناست که به ازای هر سنگ بلایا و نحسی های روزگار از فرد دور شود و یکی از آرزوهای نیک او بر آورده گردد.
