جشن دهکده کندلوس نوشهر، دورهمی به سبک طبری ها

اینکه در دنیای مدرن امروز روستاهای کوچک تمام تلاششان را بکنند که کم کم به دهستان ها و بعد هم به شهرهای کوچک مبدل شوند و توسعه یابند امری عادی محسوب می شود. روندی که این روزها به وفور اتفاق می افتد و گاه امکاناتی هرچند اندک و ناچیز را نصیب روستاهایی می کند که ردای شهر شدن را پوشیده اند. روستاهایی که مسیر شهر شدن را با سرعت تمام پشت سر می گذارند گاهی دارایی های بسیار باارزشی را از دست می دهند. مثل آداب و رسوم و سنت هایی که در جوامع کوچک روستایی مثل حلقه های زنجیری نامرئی همه اهالی را به هم متصل می کند و بسیاری از مسایل ریز و درشت را که حالا شهرنشین ها در حلشان عاجز مانده اند را به سرانجام می رساند. گاهی شهرشدن در کنار مزایای به ظاهر ارزشمند و امروزی اش ارزش هایی به مراتب ارزشمندتر را به یغما می برد که سال ها بعد وقتی رنگ شهرنشینی روی زندگی و ظاهرمان تاثیر گذاشت و همه را شبیه هم کرد جای خالی اش را به رخ می کشد.

اینکه بتوانیم امکانات مناسب تری را برای زندگی مان تامین کنیم قطعا نکته مثبتی است اما اگر کمی هوشمندی به خرج دهیم می توانیم زندگی ساده و بی آلایش روستایی را حفظ کنیم و قبل از آلوده شدن به شهرنشینی امکانات مناسب تری را برای ادامه زندگی در همان روستا مهیا کنیم. شاید تصور روستایی مدرن و امروزی بسیار دلنشین تر از شهری کوچک باشد که حالا حالاها باید توسعه یابد و زیرساخت های مناسب را فراهم کند. کندلوس یکی از همان روستاهای است که مردمان هوشمند و فرهیخته اش گول شهر شدن را نخورده اند و با تمام قوا روستای زیبا و آبا و اجدادی شان را محافظت کرده اند. روستایی با شهرت جهانی و یک دنیا افسانه که ظاهری مدرن و امروزی دارد و تمام شور زندگی را در کوچه پس کوچه هایش حفظ کرده است. این بار به بهانه جشنی پر از سرور عازم این روستای زیبا می شویم و در آغاز سالی نو آن هم درست در میانه تابستان میهمان جشنی پرشکوه می شویم که این روزها با نام جشن دهکده شهرت یافته است.

کندلوس
به سان تمام روستاهای شمال کشورمان اینجا هم خانه ها چوبی است و دیوارها کاهگلی، رودخانه ها خروشان اند و دره ها سرسبز و چشم نواز. چشمه ها می جوشند و زندگی در کندولس جریان می یابد. از خانه هایی که سقف های شیروانی شان به زیبایی تمام میان انبوه درختان قد علم کرده اند که چشم بگیرید کوچه های شیب دار و سنگ فرش شده روستا حتما چشمتان را خواهد گرفت و شما را مجذوب خود خواهد کرد. روستایی به غایت منظم که شیوه زندگی را بعد از هزاران سال اقامت در دامنه پرمهر البرز به خوبی آموخته و نظم و آراستگی را چاشنی زندگی روزمره کرده است. این روستای زیبا که با نام کندلوس شناخته می شود به همین نظم و آراستگی و ظاهر مدرن و زیبای خود شهره است. روستایی که تاریخ گواه قدمت چند هزار ساله اش را می دهد و جایی در کجور نوشهر و در دامان پرمهر و افسانه ای البرز جاخوش کرده است.

کندلوس پر از همان چیزهایی است که از یک زندگی روستایی در ذهن داریم، ییلاقی خوش منظر که آداب و رسوم جذاب و کهنی دارد و خوشبختانه با همه توان این سنت ها را یک به یک حفظ کرده است. روستایی که سال هاست شرایط شهر شدن را کسب کرده اما گول این ردای به ظاهر پر زرق و برق را نخورده و هنوز هم پیشوند پرافتخار و اصیل روستا را یدک می کشد. کندلوس روستایی است که راه ورسم مدرن شدن را آموخته و حالا در وسعت پهناور خودش دو موزه اساسی و پرطرفدار را جای داده است. اگر سری به موزه مردم شناسی کندلوس بزنید، راه و رسم زندگی آبا و اجدادی کندلوسی ها را از نزدیک خواهید دید.

این موزه ماحصل عشق یک کندلوسی فرهیخته به وطن و عنوان دار نخستین موزه روستایی در سرتاسر جهان است. روستا پر از سطل های زباله است که در کوچه پس کوچه های کندلوس مستقر شده اند و خط مقدم مبارزه با پلشتی هستند و ظاهر روستا را متفاوت تر کرده اند. اگر به گیاهان دارویی علاقمند باشید هم حتما باید سری به موزه گیاهان دارویی بزنید. کندلوسی ها علایق جالبی دارند همانند نگارش کتاب ابن سینا به خط نستعلیق که نشان از علاقه شان به هنرهای والای ایرانی و همچینین بزرگان این مرز و بوم است و یا ایجاد صندوق خیریه متوفیات برای کمک رسانی به خانوده های داغدار که نشان از حس نوعدوستی کندولسی ها دارد. کندلوس پر از زیبایی های چشم نواز و سخاوتمند طبیعی نیز است. آبشار زیبایی کندولس، چشمه های طبیعی، چشم اندازهای دلربا و مردمانی شاد، پرانرژی و تلاشگر همه و همه در کنار هم این روستای مدرن و زیبا و صد البته اصیل را به مقصدی تمام عیار مبدل می کند. کندلوسی ها اما سنن و آداب و رسوم بسیار کهن و جذابی دارند که هر کدامشان فلسفه طولانی را یدک می کشد. سال مج، تیرماه سیزدهشو، فردینه ماشو و …. جشن هایی است که هر کدامشان بخش مهمی از تاریخ کندلوس را به تصویر می کشند. در این میان جشن دهکده که چند سالی است به همت جوانان روستا دوباره جان گرفته جشنی با قدمت هزاران ساله است که در تمام ایران بی نظیر است و نشان از اهتمام جوانان کندلوسی به حفظ سنت های گذشتگان است.

فردینه ماه
سال ها قبل از اینکه تقویم جلالی پای ثابت روزشمارهایمان بشود گوشه و کنار ایران را که نگاه می کردید مردمان هر دیاری سال را به سبک و سیاق خودشان پشت سر می گذاشتند. مثلا ساکنان شمال کشورمان که پیش تر با نام طبری ها شناخته می شدند تقویم خاص خود را داشتند. سرزمینی وسیع که بخش هایی از گلستان، گیلان، مازندران، تهران و سمنان را در بر می گرفت و محل اقامت یکی از اصیل ترین اقوام ایرانی به نام تپورها بود که در طول تاریخ با طبری ها تغییر یافت. تقویم مردمان این دیار هم با همان شهرت طبری دارای فصل های متعددی همچون بهار سرد، بهار گرم، تابستان، پاییز سرد و زمستان بود و هر کدام از فصل ها نیز تعداد روزهای مختلفی داشتند. تقویمی که کاملا منطبق بر طبیعت منطقه و شیوه زندگی مردمانی بود که اغلب دامدار و کشاورز بودند و به نظر می رسد همزمان با آغاز حکومت قباد ساسانی و فرزندش بر سرزمین وسیع طبرستان پا گرفته است. طبری ها 5 روز اضافه سال را پتک می نامیدند و سوای تمام ماه ها محاسبه می کردند و وقتی پای روز اضافه سال کبیسه به میان می آمد آن را ششک می نامیدند. نخستین روز از سال نو طبری که درست در دوم مرداد ماه قرار داشت فردینه ماه نامیده می شد. روزی که مردم به برگزاری جشن و پایکوبی می پرداختند و با انواع شیرینی ها کامشان را شیرین می کردند.

کندلوس هم به سان تمام سرزمین های طبرستان همه ساله با فرارسیدن مرداد، فردینه ماه را جشن می گرفت و سال نو را آغاز می کرد. با پررنگ تر شدن نوروز در تقویم ایرانی فردینه ماه کم کم رونق سابق را از دست داد و دیگر آنقدرها هم پررونق نبود تا اینکه در سال 1383 و به همت گروهی از جوانان دهکده کندلوس بار دیگر این جشن تاریخی و اساطیری سر از خاک برآورد و دوباره رونق گفت. جشنی که چند سالی است با نام جشن دهکده شناخته می شود و علاقمندان بسیاری را به سمت و سوی خود کشانده است. حالا بیش از یک دهه است که این جشن در روزهای 4 و 5 مرداد ماه هر سال در دهکده زیبای کندلوس با حضور تمام اهالی جشن گرفته می شود.

جشن دهکده
کندلوسی ها که تجربه مثبت و کارآمدشان در صندوق متوفیات حسابی به کار آمده بود به فکر ایجاد یک حرکت اجتماعی دیگر افتادند که این بار به داد زنده ها برسد و از پیرزن ها و پیرمردهای موی سفید کرده کندلوسی گرفته تا کودکان و نوجوانان امروزی همه و همه در این حرکت اجتماعی زنده و پویا سهیم باشند. در این مرحله بود که جشن پر سرور فردینه ماشو برای آغاز یک حرکت اجتماعی دیگر انتخاب شد تا بار دیگر کندلوسی ها را فارغ از جایگاه اجتماعی شان دور هم جمع کند و فاصله ها را کم کند. مقدمات جشن مهیا شد و با آغاز مرداد ماه صدای ساز دهل و سرنای محبوب کندلوسی ها نیز در هوا پیچید.

همه در میدان اصلی روستا درست روبروی مسجد جامع کندلوس دور هم جمع می شدند و با نواختن دهل و سرنا و پیشگامی نوازندگان کارناوالی بزرگ به راه می افتاد و روستا را کوچه به کوچه پشت سر می گذاشت و نوید امید و روزهای بهتر را به هر خانه و کاشانه ای در مرزهای کندلوس می رساند. مردم پای ثابت و مهم ترین رکن این جشن باستانی و بزرگ اند. زنان با لباس های رنگارنگ و پرچین و مردان با همان کلاه و جلیقه و ساق بندهای چند هزار ساله آبا و اجدادی شان چوبدستی به دست به سبک و سیاق چوپانان طبرستانی به همراه نوازنده ها کارناوالی را به وجود می آورند که سراسر شور و شوق و یکرنگی است.

کارناوال به راه می افتاد و با شنیدن صدای ساز و دهل توجهات بیشتری را به خود جلب می کند. برخی شیرینی به دست و برخی دیگر با تحم مرغ های رنگی ساده و بی پیرایه به سبک و سیاق مازنی به پذیرایی از اهالی و برخی دیگر با نوای هیجان انگیر ساز و دهل و با کمک چوبدستی هایشان به رقص و پایکوبی محلی مشغول می شوند. کم کم کشتی های محلی هم جای خود را در بین جوانان باز کرد و گاهی جوانان دیروز و جوانان امروز در مراسمی سراسر شادی و خنده به زورآزمایی به یکدیگر پرداخته و هیجانی را در بین حضار به وجود می آورند.

در چند سال اخیر اما چند زوج کندلوسی داوطلب شده و مراسم نمادین ازدواج نیز در بین مردم برگزار می شود. مراسمی پر از سنت های قدیمی و بسیار جذاب با صدای سرنا و دهل و شادی مردمانی که با همین بهانه های کوچک لبخند را میهمان لب هایشان می کنند. عروس و داماد با همان پوشش محلی و سنت های قدیمی مراسم حنابندان را اجرا کرده و بعد از یک شبانه روز پایکوبی با برگزاری مراسم عروسی و پذیرایی از خانه پدر راهی شده و مسیر خانه خود را در پیش می گیرند. زن ها با سینی های بزگ پر از هدایا بر سر پیشاپیش و عروس با لباسی زیبا سوار بر اسب کوچه ها را در می نوردند و این سنت های اصیل را به همه یادآوری می کنند.

حضور پررنگ کودکان و نوجوانان کندلوسی نشان از موفقیت این جشن در جلب نظر نسل های جدید است و امید می رود تا همین جوانترها سال ها بعد این رسم کهن و اساطیری را با همین شکوه و سادگی ادامه دهند.

همین که کاروان به راه می افتد زن های هنرمند روستا نیز آستین های همتشان را بالا می زنند و بساط پذیرایی را علم می کنند. دیگ های آش دوغ و زرشک یکی یکی برپا می شود و یک کاسه آش خوشمزه و خوش عطر کندلوسی هر خسته ای را جان دوباره می دهد. شیرینی پرساق مازنی که آوازه اش به هر شهر و دیاری رسیده به همراه نان های محلی نیز در میان مردم پخش می شود تا این شیرینی حالا حالاها به کامشان مزه کند.

کارناوال با ایست های مکرر و رقص ها محلی، بازی های دسته جمعی، نمایش های بامزه و مفرح، پذیرایی اهالی، رقص های آیینی و مراسمات مختلف بالاخره خانه ها و کوچه های کندلوس را در نوردیده و در نهایت در پارک کندلوس به ایستگاه آخر می رسد. در این ایستگاه نیز کندلوسی ها به شعرخوانی پرداخته و هنر و فرهنگشان را با شادی می آمیزند. اما ایستگاه نهایی این جشن دو روزه و باشکوه و ساده برگزاری جشن خرمن آن هم به صورت نمادین است تا شکرانه نعمات الهی نیز به جا آورده شود و سنت قدردانی پابرجا بماند.

اما آوازه جشن فردینه ماشو یا همان جشن دهکده کندلوسی ها به شهرها و روستاهای مجاور هم رسیده و آن ها هم این جشن باستانی و آبا و اجدادی را احیا کرده اند ولی در این میان جشن دهکده کندلوسی ها بسیار پرآوازه تر بوده و طرفداران بسیاری را از گوشه و کنار ایران و گاه جهان به سوی خود می کشاند. برپایی نمایشگاه صنایع دستی چند روز قبل از آغاز جشن و پس از پایان روزهای برگزاری جشن و استقبال خوب گردشگران نشان از علاقه مردم به سنت های کهن و داشته هایمان است. در این نمایشگاه ها لباس ها و پوشش محلی، بازی های بومی، غذاها، نان ها و شیرینی های محلی و نوای موسیقی محلی نیز به چشم می خورد که شور و شوقی وصف ناشدنی را ایجاد کرده است. جشن دهکده هر سال قدرتمندتر و با برنامه تر از سال های قبل در اوایل مرداد ماه در روستای کندلوس برگزار می شود و امید می رود تا این جشن بزرگ تا همیشه خدا پایدار بماند و دل های اهالی این روستای تاریخی را بیشتر به یکدیگر پیوند بزند.

اگر قصد سفر به نوشهر را داشتید حتما سری به ایران هتل انلاین بزنید. رزرو آنلاین هتل های نوشهر از هتل آپادانای نوشهر گرفته تا اقامتگاه های بوم گردی تنها با چند کلیک ساده در ایران هتل آنلاین مهیاست. تضمین کمترین قیمت و بهره مندی از نظرات سایر میهمانان هتل شما را در رزرو آنلاین هتل مصمم تر خواهد کرد.