موزه ی هنر بی نظیر در غرب وحشی

هیچ پلاکی روی این پیکره ی منفرد برای شرح آن وجود ندارد. چرا بتهوون؟ هیچ اطلاعاتی برای توضیح آن به جز خود اثر، باد و غرش صدای درام مانندی که اگر بر سطح فلزی ضربه بزنید بلند می شود، وجود ندارد. بسته به شماست که این لحظه را بسازید یا از آن بگذرید.
آیا بودن در این مکان و این صدای بلند کار درستی است؟ بله همینطور است. این احساس، به مانند تمام کسانی که به این پهنه ی وسیع در مونتانا که عجیب ترین، وحشی ترین، بادخیز ترین و فوق العاده ترین ترکیب طبیعت و هنر، موسیقی و لحظات ناب است آمده اند، به من نیز به وضوح دست می دهد. تمام این سازه های غیر ممکن به اینجا آورده شده ، در محل قرار گرفته و در بعضی موارد دقیقا از زمینی که روی آن پا گذاشته ایم ساخته شده، انگار که همه ی اینها از آسمان فرو افتاده است.
مرکز هنری Tippet Rise که سومین سال گشایش خود را می گذراند، بر روی مرتعی 10260 هکتاری قرار گرفته و کوهستان بیرتوث در حاشیه ی آن واقع است و یکی از جدیدترین مراکز فرهنگی فضای باز در حال رشد است که بارقه هایی از هنر مدرن و موسیقی کلاسیک را به محدوده ی ثبت نشده ی جامعه ی کوچک و ناشناخته ی Fishtail در ایالت مونتانا در آمریکا آورده است. پس بی درنگ برای رزرو هتل اقدام کنید و از تجربه ای منحصر بفرد در این مکان لذت ببرید.
با حضور در اینجا، هفته ای مرکب از هنر و موسیقی را خواهید گذراند و خواهید دید که تجربه ی آن در فضایی باز و به دور از زندگی روزمره چه تفاوتی ایجاد خواهد کرد. آیا شما را جادو می کند یا فقط قرار است خاکی و کثیف شوید؟!

در ابتدا شبیه گاومیش کوهان دار عظیم الجثه ای بنظر می آید که در حال چرا بر روی تپه هاست. اما نه گاومیش است و نه مينوتور افسانه ای، بلکه پیکره ی غول پیکری با نام ” دو دیسک” اثر الکساندر کالدر در سال 1965 است. پیش از این به مدت شش سال در موزه ی هیرش هورن در واشینگتون دی سی نگهداری می شده و حالا اینجاست، آزاد و رها شده در طبیعت، و وقتی از کنارش می گذرید، حالتش البته نه همیشه مهربانانه تغییر می کند.
در اینجا می آموزید که این مرکز هنری مانند هیچ گالری هنری دیگری که تابحال دیده اید نیست. شما در بین آثار هنری قدم نمی زنید؛ بلکه کیلومترها را در جاده های شنی و مسیرهای متصل به هم طی می کنید و دیدتان به هر اثر بسته به فاصله تان با آن تغییر می کند. چیزی که از دور شبیه نگهبانی تنها بنظر می آید، از نزدیک غولی بازیگوش است که سایه خود را بر سر شما گسترده است. هیچ چیز آنطور که بنظر می آید نیست و در ابتدا درک همه ی اینها کمی سخت است.

“گذرگاه بیِرتوث” نام پیکره ی صدف مانندی است که در هوای مه آلود به معبد کاهنان می ماند، که توسط گروه معماری هنری استودیوی Ensamble ساخته شده است. “ماهواره ی شماره 5: پیشگام” نام دستگاه چوبی و فلزی غول پیکری است که استفان تالاسنیک ساخته و هم شبیه رولرکاستر چوبی و هم شبیه ماهواره ی فضایی است که به این پهنه ی ایالت مونتانا سقوط کرده، جایی که این هنرمند آن را با این واژه های فرازمینی توصیف می کند: “توپوگرافی منطقه ی Tippet Rise یادآور سطح ماه است، شبیه به آنچه در تصاویر سیاه و سفیدی که توسط ماهواره های ناسا گرفته شده دیده ایم، یک منظره ی تمام نمای بی نهایت گسترده که صحنه ای برای کاوش و ماجراجویی است.”
حال این ماهواره ی سقوط کرده چمبره زده در اینجا، در میان بوته های بلند و مارها، بیشتر از آنکه پاسخی داشته باشد سوال برانگیز است و حس نابجا قرار داشتن را می دهد. اما از این نابجا بودن خوشتان خواهد آمد.

البته منطقی در پس این طراحی ها وجود دارد، همانطور که پایه گذاران این مرکز هنری یعنی پیتر و کتی هالستِد بیان می کنند. بطور مثال، این سازه های دورافتاده که توسط هنرمندان و معمارانی ساخته شده که آنها را در بهترین موزه های سراسر جهان می توانید ببینید، هر کدام صخره، تپه، سبزه یا آمفی تئاتر طبیعی خود را به عنوان یک قاب در اختیار دارند. این هشت قطعه که بر روی این مراتع برپا شده اند، همچنین بعنوان سنگ نشانه ایفای نقش می کنند، ایستگاه های سر راهی که هم خیال انگیزند و هم آموزنده تا شما را در سفرتان یاری کنند، چه پیاده اید یا با دوچرخه یا با وانت یا در افکار خودتان غرقید.
و البته می توان دریافت که تعدادی از این آثار به قصد طوری قرار گرفته اند که این حس بوجود آید که از آسمان افتاده اند. نقشه ی آنها روی زمین تصویری آینه وار از ستاره هاست. کتی در این باره می گوید: “طوری که انگار منظومه ی جبار را گرفته اید و به روی زمین آورده اید.”

در حالی که شبیه یک کوتوله بنظر می رسید و در نسیمی ایستاده اید که مانند رود از میان “گذرگاه وارونه” جریان دارد، دستتان را بر روی سطح صاف این سازه ی مرتفع 8 متری بکشید که انگار بر روی خاک افتاده، سپس از زمین برداشته شده و با تراکتور و جرثقیل بطور عمود روی زمین قرار گرفته است. لمس کردنش جالب است، شاید دلیلی که احشام در این منطقه میل به نزدیک شدن به آن دارند سایه اش است. تنها یک تخته سنگ آن می تواند ده ها هزار کیلوگرم وزن داشته باشد، همانطور که راهنمای من پیت هینمون که مدیر عملیاتی اینجا نیز هست، محاسبه کرده وزنی معادل 400 پیانوی بزرگ دارد.
جدا از گاوها، موجودات دیگری نیز از قلمرو حیوانات در اینجا حضور دارند: گوزن شمالی، آهو، خرگوش، عقاب، مرغ ماهیخوار و مرغ اقیانوسی تنها تعدادی از آنها هستند. گروهی از دانشجویان دانشگاه ایالتی مونتانا نیز در این تور حضور دارند، در حالی که صورتشان به رنگ زغال خط خطی شده است چون کنجکاوانه انگشتانشان را بر روی سطوح این پیکره های بدوی کشیده اند.

در “دومو” (قربانگاه)، سازه ی عظیم صخره ای که باز هم استودیوی Ensamble آن را خلق کرده، سکوت تنها توسط ارکستر شبح گونه ی موسیقیایی ملخ ها شکسته شده است. هینمون می گوید که چطور یک ویولونیست که اینجا اجرا می کرده یک بار گفته که عاشق همنوایی با این ملخ هاست، البته اگر وقتش را داشته باشند!
دو کوه نورد که بازدیدکننده های نزدیک ترین گالری به اینجا هستند، در فاصله ای دور در حال طی مسیر به این سمت هستند. آنها کنسرت هایی با پیانو در بالای این مسیر برگزار می کنند و سوال این است که چطور پیانوهای بزرگ را به بالای این تپه های سرسبز و شنی می برند. جواب آنها این است: با دقت و البته با کمک یک چرخ دستی که لاستیک هایی باد شدنی دارد و پنج یا شش نفر پیانو را از یک طرفش هل می دهند تا به بالای تپه برسد.

بیرون، مهمانان زیادی با سرد شدن هوای بعداز ظهر به اینجا رسیده اند. ظرف های باربکیو و نوشیدنی خود را در پاویون ناهارخوری که کلبه ی ویل نام دارد در دست دارند ، در نسیمی که می وزد کنار میزهای بزرگ گروهی در حال صحبت با یکدیگر هستند. آنها نیز مسافرند و بعضی شان از منازلشان در زمین ها یا کوهستان های اطراف و بعضی از مناطق دورتر آمده اند. صف دانشجویان دانشگاه مونتانا نیز حضور دارد و یکی از آنها با غرور و شگفتی می گوید که متوجه شده اخبار را از زمانی که به اینجا رسیده حتی یکبار چک نکرده است. مرد لاغر اندام که با تی شرت زیتونی، ویولون را به پشتش انداخته، نامش کریستوفر تانگ است و عضو گروه چارنوازی است که فردا دو اجرا دارند که یکیش در “دومو” است. او تمام روز تمرین می کرده اما می گوید امیدوار است بعد از کنسرت ها به کاوش بپردازد و غرق در این فضا بشود.
در نهایت، همه ی کسانی که شام خوردند که شاید صد نفری بشوند، ظرف های غذاخوری یکبار مصرف را در سطل بازیافت انداخته و به سمت مرکز اجرای موسیقی که انبار اولیوِر نام دارد می روند که کنسرت عصرگاهی اش را جنی چن پیانیست برگزار می کند. افراد روی صندلی های تاشو می نشینند. می توان متوجه لباس مخصوص آنها شد: کت پشمی، پیراهن های شطرنجی، سویشرت، چکمه های پیاده روی و چکمه های گاوچران ها مشخص است. کَتی با یک پولیور و شلوار آبی به مهمانان خیر مقدم می گوید. پیتر کلاه صورتی کم رنگ ماهیگیری با یک روبان زرد، شلوار جین و کت پشمی پوشیده است. می توان حس کرد که آنها اگر نه هر آخر هفته، اما در بیشتر آخر هفته ها، در حالی که دست در دست روی صندلی هایشان نشسته اند حضوری گرم و خوشایند در اینجا دارند. هر دو شان به اندازه ی تمام افرادی که حضور دارند هیجان زده اند و دائمی ترین مسافران اینجا در بین همه هستند.
آنها بشر دوست و هنرمند و اکنون پدر و مادر بزرگ نیز هستند، می خواهند Tippet Rise که از نام مادر کتی گرفته شده که در جوانی فوت کرده، آبادیِ شایسته ای برای هنر و موسیقی در این سرزمین باشد. (تورهای کاروانی و بلیط کنسرت ها 10 دلار است و برای افراد زیر 21 سال رایگان است؛ دوچرخه سواری و پیاده روی با انجام رزرو رایگان است.) همه به این خاطر است که عمیقا تجربیات دگرگون شده ی زندگی خود را در روزهای اول موسیقی و هنر خیابانی به یاد می آورند: تابستانی که در میان آبپاش ها و از زیر تندیس های مرکز هنر Storm King می دویدند، یا در 1981، وقتی از مرکز موسیقی و هنر Caramoor در شمال نیویورک بازدید کردند، زمانی که چنان زندگی شان را تغییر داد که خلق Tippet Rise را به آنها الهام کرد.
در حین یک کنسرت فضای باز بود که باران شروع به باریدن کرد و پیانیست چیره دست ایوو پوگورِلیچ تمام تماشاگران را دعوت کرد تا به زیر استیج او بیایند. قطرات باران و پیانیستی که توسط تماشاگران احاطه شده بود، همه و همه در آن لحظه به هم پیوسته بودند.

چنین تجربه ای، وقتی نیروهای طبیعت ابعاد جدیدی را به قطعه ای هنری، نوازنده یا حتی بازدیدکننده می بخشند، چیزی است که جهان هنر سعی می کند به مسافرین فرهنگی در سرتاسر جهان ارائه دهد. و این دقیقا چیزی است که خانواده ی هالستاد در سر دارند، از هنری که می توان با دوچرخه سواری در کوهستان به بهترین شکل دیده شود تا نوازندگانی که در دوقدمی حضار قرار می گیرند. پیتر توضیح می دهد: “استیج یک سد است. وقتی یک استیج درست می کنید، یک دیوار درست کرده اید. ما می خواستیم که دیواری بین حاضران و نوازندگان نباشد.”
وقتی انگشت های بانوی پیانیست بر روی کلیدها می خورد، ذره ای شوک به شما وارد می شود. چطور ممکن است 10 انگشت این همه موسیقی خلق کند؟ اگر نزدیک به آن ننشسته باشید می گفتید غیر ممکن است. صدا مانند موجی در داخل فضا حمله می برد و صوتی عمیق در میان جمعیت اوج می گیرد و مانند غباری به دیواره های چوبی ضربه می زند. این سطح از مهارت، حضار را درجا متوقف می کند، گلویشان را می فشارد و فهم آنچه در اطرافشان می گذرد را لحظاتی برایشان سخت می کند.
انبار اولیور که همه در آن در حال گوش دادن به موسیقی جنی چن هستند، محصور است و طوری ساخته شده که حس عالی آکوستیک را به فضایی می دهد که به طراحی “جعبه ی جواهر” شناخته می شود و از ظاهر تالارهای اصیل موسیقی اروپا که بزرگانی همچون هایدن و باخ در آنها اجرا می کرده اند مدل برداری شده است. عصرهای جمعه و شنبه در اینجا کنسرت برپاست. اغلب شنبه صبح ها نوازندگان در محیط های فضای باز حضور دارند و مهمانانف جاده های شنی را با اتوبوس های زرد مدرسه به سمت بالا طی می کنند.
پیش از اینکه انگشتانش کلیدها را لمس کند، چن شرح می دهد که هر یک از 24 پیش درآمد فردریک شوپن چه داستانی را بیان می کند و با نواخته شدن هر یک، افراد حاضر به لحظات مشابهی در زندگی خودشان می نگرند.

صف خودروهای مسافرینی که از کنسرت خارج شده اند، در تاریکی شب به سمت دروازه ی خروجی در حال حرکت است. در جاده ی هفت مایلی بازگشت به سمت Fishtail، حرکت دسته جمعی خودروها مانند رشته ای از چراغ های کریسمس دیده می شود. می توان به این اندیشید که چطور همه ی افراد که این جاده ی تاریک را تزئین می کنند، تجربه ای مشترک را سهیم شده و هنوز هم آن را با هم تقسیم می کنند و مسافت های پیش رویشان را زیبا می کنند.
باد به طرز وحشیانه ای از پنجره های متعدد خانه ی اجاره ای به داخل می زند. اکنون در Fishtail، نزدیک به تنها فروشگاه اصلیش، قرار گرفته ایم، در حالی که خوابگاه اصلی برای نوازندگان، هنرمندان و موسیقی دانان است. پنجره ها را چک کرده و می بندیم و نگران دری هستیم که بطور تصادفی شب پیش یک خفاش بخت برگشته در بین آن گیر کرده بود و به بیرون هدایتش کردیم.
اما چیزی که طبیعت شب پیش در آن طوفان خوفناک عطا کرد، صبح امروز پس گرفت: هیچ کنسرتی در کار نیست. باران را می توان یک کاری کرد اما باد برای مهمانان بیش از حد خطرناک است. بصورت غیر منتظره رنگین کمانی در طبیعت گسترده شده است. حال که اجرای چارنوازی به انبار موسیقی نقل مکان کرده، می توان پنجره ای بزرگ را باز کرد و به صدای موسیقی که می نوازند گوش فرا داد که نوشته ی بتهوون است و دست نوشته ی خودش است و نت هایش با مرکبی که استفاده کرده موجود است.
قبل از نواختن، نوازندگان به ما یاد می دهند چگونه دستخط بتهوون را بخوانیم. آنطور که ویولونیست نیکولاس کیچن تعریف می کند، وی شکل ابداعی خود را برای نت ها داشته، آن چنان ماهرانه که خیلی از آنها به نت های امروزی موسیقی راه نیافته است. او شیرجه زدن در بین متن های قدیمی برای یافتن ریزترین نکات را برای افراد کنجکاوی که در اعماق این اقیانوس فرو رفته اند تشریح می کند و می گوید شاید گمان کنید هیچ کورسویی از زندگی در آن پایین نباشد، اما نه، ببینید چقدر سرزندگی در آن جریان دارد! شیرین ترین نت ها را می توان آنها دانست که دُرهای غلتانی است که بتهون برای یادآوری به نوازندگان که “محلی کوچک برای ملایمت و صمیمیت” در موسیقی وجود دارد از آن سخن می گوید. کیچن می گوید ما در واقع از موسیقی دانانی که از این توصیه پیروی نمی کنند خشمگین می شویم. چه این جزئیات برایمان اهمیت داشته باشد و چه نداشته باشد، ” آن جزئیات برای بتهوون واقعا اهمیت داشت.”
داخل انبار موسیقی با صمیمیتی که وجود دارد، افراد سوالاتشان را از نوازندگان می پرسند. آنها در مورد حالات صورت در هنگام نواختن صحبت می کنند، ویولونیست جوان لوتار وارن می گوید هیجانات گاه حتی پیش از خود موسیقی به وجود می آید: ” بیشتر شبیه یک جریان و انرژی است، گاهی احساس می کنید چیزی در حال آمدن است و گاهی نه. ما آن را برای شما هدایت می کنیم.”
کیچن اضافه می کند که برای وی، این بیشتر شبیه “خواندن موسیقی” است و بحث به آنجا کشیده می شود که مردم دیگر این روزها مثل قدیم با هم آواز نمی خوانند. دلسوزی عجیبی را می توان در بین آنها حس کرد. آنها اینجایند چون ما اینجاییم. می تواند درک کرد که همه بخشی از تجربه ای هستند که در حال شکوفایی است. حضار به همان اندازه نقش دارند که موسیقی دانان دارند.
گروه چارنوازی برای نواختن در جایگاه قرار می گیرد. جمعیت نزدیک هستند و می بینند که اشاره ی اول آنها برای شروع با حرکت چشم است. .یل.نیست گروه، وارن، که چشم های تیره اش به رهبر ویولونیست دوخته شده، منتظر اشاره ای رمزی است تا کار خود را آغاز کند. دست راستش را خم کرده و دست راستش را کشیده، مانند اسکیت باز سرعتی که که با هیجان خم شده، ویولون وی نیز آماده ی مسابقه است.

اثر “خیالپردازی”، تنها از یک اتاق تشکیل شده و عمارتی با سبکی پیشرو است، اما به سادگی ممکن است در آن گم شوید. شما و این سازه، در احاطه ی پیچک های بافته شده ای قرار دارید که به دست هنرمند پاتریک دوهرتی از شاخه های درخت بید ساخته شده است. در کتابی که پیتر و کتی هالستاد در مورد Tippet Rise توسط انتشارات پرینستون منتشر کرده اند، دوهرتی در مورد عمارت هایی می نویسد که در ایالت مونتانا “به شکل حزن ناکی هنوز برپا هستند. این باقیمانده های متروکه ی آموزنده در زیباترین مکان ها واقع شده اند و کاوشگر را به فکر وا میدارند که چطور کودکی می تواند در میان چنین جاذبه ای ذهن خود را متمرکز کند.
ممکن است که پیش از این Tippet Rise خود ، یا چیزی با تاثیری مشابه را قبلا در زندگی در جایی شاید نزدیکتر به منزلتان یافته باشید. ممکن است جایی نباشد که اندازه ی اجسام عظیم است یا وزن ها را با پیانوهای بزرگ بسنجند، یا محلی برای گوزن ها و هنر و دامداران باشد، اما به همان اندازه جادویی باشد.
Tippet Rise خود آنقدر صمیمی و خواستنی است که این مرکز مجبور بود برای کنسرت ها قرعه کشی انجام دهد. یکی از اعضا می گوید: “این مشکل شیرینی است. مخصوصا برای موسیقی کلاسیک.”

آهنگ ساز آرون جی کرنیس، که دائما در حرکت بوده، موسیقی اش را الهام گرفته از این منطقه می داند: “زاهدانه” و “زیبا اما زمخت”. موسیقی انعکاس دهنده ی این مکان است: از زمین گرفته شده و از آسمان فرو آمده، انگار که از ناکجا آمده است. با نت های ویولونش، قطعا صدایی “زیبا اما زمخت” ایجاد می کند، شبیه به برفی که بر روی چمنزارهای خشک فرو می آید، شاید چیزی باشد که آهنگ ساز زمانی که در زمستان برای کار کردن روی آهنگ به اینجا می آمده مشاهده کرده است.
پس از یک تنفس، گروه چارنوازی قطعه ای از مندلسون را می نوازند. دانشجویان نزدیک به نوازندگانی که بیرون از استیج قرار دارند نشسته اند.
حاضران اینقدر نزدیک نشسته اند که می توانند چشمان و انگشتان نوازندگان را و علامت هایی که به یکدیگر می دهند، ببینند. حتی می توان پاهای آنها را دید. زمانی که دست هایشان در حال نواختن آلات موسیقی است، پاهایشان در رقصی بی صدا، همگام با اصوات حرکت کرده و ضربه می زنند. چکمه های براق نوازنده ی ویولون سل چنان به آرامی حرکت می کنند که انگار در حال رقص مرموزانه ی تانگو با ویولون سل خود است. ویولونیست، کریستوفر تانگ که امیدوار است فردا به کاوش بپردازد و در این سرزمین گم شود، ذره ای شن روی کفش های کنسرتش نمایان است.
چه مدرکی بیش از این نیاز دارید تا دریابید که گرد و غبار و گَرد جادو یک جا در این مکان گردهم آمده اند.