مراسم زنبیل گردانی در قشم

قبل از آنکه تکنولوژی کارش به جایی بکشد که دنیا را درست مثل یک دهکده کوچک بهم بچسباند و مرزها را جابه‌جا کند، زندگی در گوشه و کنار دنیا تفاوت های خاص خود را داشت. آدم ها از نوع لباس پوشیدنشان گرفته تا غذاخوردن و حرف زدنشان آنقدر در تمام دنیا متنوع و منحصربه‌فرد بود که هر بیننده ای را دچار حیرت می کرد. پیشرفت تکنولوژی و گذر زمان با همه محاسنش کم کم ریشه ها را کمرنگ کرد و همه چیز را در جریانی نامحسوس به هم شبیه نمود. بسیاری از سنت ها و رسوماتی که سال ها قبل در میان خانواده ها و اقوام جایگاه خاصی داشت به تدریج کمرنگ می شد تا اینکه بازهم بحث زنده نگاه داشتن آیین ها بر سر زبان ها افتاد و آدم ها به صرافت افتادند تا رسم و رسومات ریشه دار و پرمغز گذشته را زنده کنند؛ چراکه همین آداب و رسوم هویت و اصالت ما را در طی روزگاران گذشته تشکیل داده اند و سبب تفاوت ما با سایر اقوام ساکن در سراسر کره خاکی شده اند. این بار شما را به شنیدن یک رسم جالب و کهن در سرزمین های جنوبی کشورمان دعوت می کنیم؛ آیینی با نام مراسم زنبیل گردانی که سال ها قبل در اغلب شهرها و روستاهای جنوبی و به خصوص جزیره زیبای قشم زنده بود؛ پس در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

شمال تا جنوب، شرق تا غرب سرزمین هزار رنگمان پر از افسانه ها، داستان ها و آداب و رسومی است که سینه به سینه و نسل به نسل منتقل گشته تا به نسل امروز رسیده است. رسوماتی که هر کدامشان امیدها، آرزوها و اعتقادات اجدادمان را بیان می کنند و هر کدام هزار راز مگو را در خود جای داده اند. جنوب کشور با مردمانی خونگرم و اصیل که حالا چند هزار سالی است در سرزمینی که خورشید حاکم مطلق است در مجاورت خلیج همیشه فارس بساط زندگی گسترانده اند و با بد و خوب این سرزمین ساخته اند. در این خطه زنانی با لباس هایی ظریف و درخشان و رنگ هایی شاد و دست های حنابسته و نقابی زیبا بر روی چشمانشان و مردانی با لباس های سفید به چشم می خورد.

جنوب ایران پر از قصه ها و رسم و رسومات خاص است. در این میان هرمزگان و مرکز این استان پهناور و زیبا یعنی بندرعباس پر از این رسم و رسومات آبا و اجدادی است که برخی از آن ها هنوز هم به قوت خود باقی هستند. حق لیلی، قبله دعا، زار، مراسم دعا امامزاده مظفر، نوروز صیاد، چهاردهمی، عصوا، مولودی خوانی، زار، زنبیل گردانی همه و همه تنها بخشی از رسوم رایج در بین مردمان این سرزمین کهن و زیبا بود؛ در این میان اما قشم جزیره ای است که در میان آب ها ساکن بوده و همین دوری و دسترسی نه چندان آسان سبب شده تا این جزیره نشین های قانع و جذاب آداب و رسومشان کمی خاص تر و ناب تر باشد. یکی از همان رسم و رسومات زیبا آیینی است که زنبیل گردانی نامیده می شود و حالا سال ها است در بین جزیره نشین ها هم کمرنگ شده اما داستان جالبی دارد.

داستان به کودکان نوپا و مادران همیشه نگران باز می گردد. قرن ها است که مادران عادت دارند تا کودکانشان در دوران 9 تا 15 ماهگی به راه بیافتند و در نهایت روی پاهایشان بایستند. اگرچه همیشه استثنایی هم وجود دارد؛ اگر زمان بگذرد و طفل دلبندشان هنوز هم با گذر از 15 ماهگی آنچنان تمایلی به راه رفتن نداشته باشد نگرانی ها آغاز می شود. حالا که در روزگار مدرن تری به زندگی مشغولیم دیر راه افتادن بچه ها آنقدرها هم نگران کننده نیست و در نهایت انواع و اقسام پزشکان و امکانات تشخیصی و درمانی تا حدودی خیال والدین را راحت می کند. وقتی بچه ها پایشان به 18 ماهگی می رسد می توانند به راحتی راه بروند و حتی گاهی اوقات طعم دویدن را نیز بچشند اما اگر کودکی در 18 ماهگی هم تحرکی نشان ندهد نگرانی والدین بخصوص مادر بیشتر می شود و هر لحظه منتظر یک نشانه از بلند شدن و ایستادن فرزند است.

برخی اما طاقتشان بیشتر بود و تا دو سالگی صبر می کردند تا شاهد این لحظه شکوهمند باشند؛ اما اگر کودک به دوسالگی می رسید و هنوز هم قادر یا مایل به راه رفتن نبود نگرانی تاب از مادر می ربود. کودک به 18 ماهگی یا شاید هم 2 سالگی که می رسید آن روزها در قشم مادر کم کم به فکر بساط زنبیل گردانی می افتاد. مادر پیش را برمی داشت و کودکش را در آغوش می گرفت و دست به دامان بچه هایی می شد که هیاهوی بازی های کودکانه شان کوچه ها را پر کرده بود. پیش همان زنبیل معروف جنوبی ها است که از برگ نخل های همیشه سرفراز بافته می شود. هیچ کس نمی داند این رسم دقیقا از چه زمانی باب شده اما مادران جوان این را از بزرگترهایشان آموخته بودند. مادر دست شسته از همه جا دلش را صاف می کرد با فرارسیدن شب کودکش را در پیش قرار می داد و به دست بچه های محل می سپرد.

چه کسی بهتر از بچه ها، که دل هایشان هنوز به زیر و بم دنیا آشنایی نداشت و همین پاکی و خلوصشان گاهی گره از کارهای بزرگ باز می کرد. بچه ها هم شش دانگ حواسشان را جمع می کردند و دو طرف زنبیل را محکم می چسبیدند تا حواسشان به امانتی نازک نارنجیشان باشد و کارشان را درست انجام بدهند؛ سپس به خدا توکل کرده و حرکت می کردند. مقصد خانه همسایه ها بود اما نه به همین راحتی! پیش را با کودک درونش به دست می گرفتند و در کوچه به راه می افتادند و صدای آوازشان را به همان گویش زیبای قشمی بلند می کردند:

کندوک پا نداره

کندوک یا زنبیل استعاره از کودکی بود که راه رفتنش به تاخیر افتاده بود. به درب هر خانه که می رسیدند صاحب خانه با شیرینی و شکلات به استقبال بچه ها می رفت و برای کودک در زنبیل آرزوی سلامتی می کرد. بچه ها هفت خانه را پشت سر می گذاشتند و هفت بار این سرود عامیانه را دسته جمعی با صدای بلند می خواندند. در نهایت پس از بازگشتن از درب خانه هفتم پیش را به خانه بازمی گرداندند و بچه را به پدر و مادرش تحویل می دادند به امید اینکه این دعای خیر و واسطه گری بچه ها سبب شود تا کودک نوپا پا بگیرد و خیال پدر و مادرش را راحت کند. پدر و مادر کودک هم امیدوار می شدند تا شاید کودکشان به این بهانه هم که شده پا بگیرد و مثل همه کودکان این سرزمین هرچه زودتر راه برود.

جزیره زیبای قشم علاوه بر آداب و رسوم جالبی که دارد، دارای جاذبه های زیبای بسیاری نیز می باشد که همه روزه گردشگران زیادی را به سمت خود فرا می خوانند. اگر قصد سفر به این جزیره زیبا و هزاررنگ را داشتید حتما سری به ایران هتل آنلاین بزنید. رزرو آنلاین تمام هتل های قشم از هتل بوتیک ایرمان قشم گرفته تا اقامتگاه های بوم گردی جذاب این جزیره تنها با چند کلیک ساده در ایران هتل آنلاین مهیا امکان پذیر است. با توجه به آنکه آب و هوای این خطه در نیمه اول سال بسیار گرم و شرجی است پیشنهاد می شود در نیمه دوم سال برای سفر به قشم اقدام نمایید. قبل از آغاز سفر با رزرو آنلاین نه تنها از تضمین کمترین قیمت بهره مند شوید بلکه با استفاده از نظرات نیم میلیون مسافر قبلی هتل ها و همچنین تخفیف رزرو مخصوص اعضا بهترین گزینه ممکن را انتخاب کرده و سفری دلچسب را تجربه نمایید.