معرفی کلی
استان البرز منطقه ای از کشور ایران است که جاذبه های طبیعی فراوانی دارد. از جمله این جاذبه ها می توان به ابشار 90 متری هفت چشمه، غار تاریخی یخ مراد، تفرجگاه روستای کردان و … اشاره کرد. تنگه اندرسم که با نام اندرس هم شناخته می شود یکی دیگر از جاذبه های طبیعی استان البرز است که محل بسیار مناسبی برای طبیعت گردان حرفه ای می باشد. این تنگه یکی از تنگه های بسیار زیبا و البته هیجان انگیز ایران است که در نزدیکی شهرستان کرج از استان البرز واقع شده است. آنچه این تنگه را مشهور کرده و مورد توجه قرار داده وجود ابشارهای زیبایی است که از گردشگران دل می رباید و آنها را به وجد می آورد. این آبشارها با قرارگیری در مسیر رسیدن به تنگه اندرسم لذت سفر را چند برابر کرده و شور و هیجان خاصی به آن می بخشد. با وجود اين آبشارها معنای واقعی واژه هیجان درک می شود. البته باید جزء کوهنوردان حرفه ای باشید تا بتوانید از تمام آبشارهای موجود در مسیر دیدن کنید. مسیر رسیدن به تنگه علاوه بر این آبشارها صحنه های زیبای دیگری را نیز پیش رویتان قرار می دهد. این صحنه ها در بخش هایی از مسیر چهره سرسبز جنگل و در قسمت هایی از آن ديواره هاي بسيار بلند و صخره ای است که باید از آنها نیز بگذرید تا به تنگه زیبا و دل انگیز اندرسم برسید. 
تنگه اندرسم
هیجان حسی است که هر چند وقت یکبار لازم است که انسان آن را تجربه کند تا گذر عمر خود را از دور تکرار خارج نماید و لحظات متفاوتی را پیش روی خود قرار دهد. این حس از دید هر شخصی به شکلی معنا می شود و در کار به خصوصی خود را نشان می دهد. در این میان عده ای هستند که به دل طبیعت می زنند و در دنیای طبیعی به دنبال کسب آن می گردند. اگر شما نیز جز این دسته از افراد هستید می توانید تنگه اندرسم کرج را به عنوان هدف سفر خود به دل طبیعت انتخاب کنید و در عین حال که زندگی خود را از یکنواختی نجات می دهید و تکانی به درون خفته تان وارد می کنید می توانید یک سفر ماجراجویانه را نیز تجربه کنید. سفری که هر چه می گذرد حس کنجکاوی شما را بیشتر و بیشتر تحریک می کند. از طرفی جسمتان را به تحرک وا می دارد و گردش خون در رگ هایتان را سرعت می بخشد و مهم تر از همه زیبایی هایی از خلقت پروردگار را در مقابل چشمانتان به عرصه نمایش می گذارد که شاید شبیه آن را در هیچ کجای دیگر نتوانید ببینید. این سفر از آن دسته سفرهایی است که به جرات می توان گفت مسیر رسیدن به مقصد چه از لحاظ زیبایی و چه از لحاظ لذت و هیجان هیچ دست کمی از خود مقصد ندارد و می تواند یک سفر تمام عیار باشد.
یکی از جنبه های جالب تنگه اندرسم آبشارهایی است که در مسیر رسیدن به آن قرار دارد. این آبشارها که به عنوان آبشارهای تنگه اندرسم جاده چالوس هم شناخته می شود نمونه های کم نظیری است که خداوند در این منطقه قرار داده اما آنچنان که باید و شاید توسط طبیعت گردان شناخته نشده و شاید بتوان گفت تنها مورد توجه کوهنوردان حرفه ای قرار گرفته است. 
اگر بخواهیم محوطه دقیق تنگه اندرسم را مشخص کنیم باید بگوییم اندرسم نام تنگه یا به عبارتی دره ای است که از بخش شمالی کوه های کندوان شروع می شود و تا روستای چهار باغ ادامه دارد. لازم به ذکر است روستاهای چهارباغ، دلیر و انگوران از طریق یک جاده خاکی به طول تقریبی ۱۰ کیلومتر به روستای دزدبند در کنار جاده چالوس می رسند. پس تنگه اندرسم در واقع منطقه ای در نزدیکی جاده چالوس است.
مختصات جغرافیایی تنگه اندرسم ۳۶ درجه و ۱۱ دقیقه و ۵۰ ثانیه شمالی و ۵۱ درجه و ۱۲ دقیقه و ۲۴ ثانیه شرقی است. این تنگه در واقع شامل سه تنگه بزرگ به نام های تنگه اندرسم، تنگه اولا و تنگه چهارباغ است که در نهایت به روستای چهارباغ در کیلومتر پنج جاده دزدبند- دلیر می رسد.
این تنگه منطقه ای است که تنها برای کوهنوردان و طبیعت گردان حرفه ای مناسب است و به هیچ عنوان برای مبتدیان توصیه نمی شود. در واقع برای گذر از آن بایستی با فنون کامل کوهنوردی و صخره نوردی آشنا و به روش های فرود و درگیری با سنگ و صخره مسلط باشید تا بتوانید مسیر را به سلامت پشت سر بگذارید و از ابشارها به خوبی عبور کنید. لازم به ذکر است به دلیل بی توجهی به چنین توصیه هایی در گذشته مشکلاتی برای افرادی که از مهارت کافی برخوردار نبوده اند و بی پروا به دل تنگه زده اند پیش آمده و مسائلی رخ داده که تاسف برانگیز بوده است. 
دلیل شهرت
با اینکه نام تنگه اندرسم برای طبیعت گردان چندان آشنا نیست اما در میان کوهنوردان از شهرت بالایی برخوردار است. علت اصلی این شهرت وجود آبشار های متعددی است که تعدادشان به حدود 30 مورد می رسد و برای گذشتن از تنگه باید از آنها عبور کرد و گاهی از بلندایشان به پایین امد. ارتفاع این آبشار ها بین ۲ تا ۲۵ متر است. فرود از آبشار در کوهنوردی کار چندان دشواری نیست اما این ابشارها از آن دسته آبشارهایی هستند که فرود از آنها به مهارت بالایی نیاز دارد.
جدای از عبور از ابشارها گردشگر بایستی بتواند سردی هوا، خستگی راه و وزن وسایل خیس شده را تحمل کند. از طرفی باید بتواند از میان تنگه های باریکی که بین 5 تا 15 متر عرض دارد و دو طرف آنها را دیواره هایی با ارتفاعی بیش از 70 متر احاطه کرده است و اطراف آنها را آبشارهای بلندی در بر گرفته است عبور کند. اما تمام اینها در مقابل زیبایی و بکر بودن منطقه ناپدید می شود و چنانچه از تجربه و مهارت کافی برخوردار باشید هیچ سختی نمی تواند خاطرتان را آزرده کند. 
دلیل نامگذاری
تنگه اندرسم در گذشته زیستگاه خرس قهوه ای مازندران بوده که بیشتر در جنگل های سیاه بیشه زندگی می کرده است. اندرسم در واقع خلاصه شده عبارت «اندر خرس» یا دره خرس است. جالب است بدانید همواره در عبور از تنگه اندرسم رد پای خرس و نیز آثاری از این حیوان درنده دیده می شود.
پوشش گیاهی منطقه
پوشش گیاهی موجود در تنگه اندرسم شامل درختان توسکا، توس، راش، بلوط، شمشاد، افرا، نارون، شاه بلوط و آلوی جنگلی است. البته بوته های تمشک و توت فرنگی نیز در منطقه به صورت پراکنده دیده می شود.
مسیر دسترسی
برای رسیدن به تنگه اندرسم دو راه پیش روی دارید، راه اول از طریق جاده کنارگذر تونل کندوان و راه دوم از طریق گچسر و روستای آزادبر است.
برای رفتن به تنگه از طریق مسیر اول بایستی در گردنه کندوان، وارد تونل نشوید بلکه قبل از تونل راه جاده کنارگذر تونل را که در سمت چپ آن قرار دارد در پیش بگیرید. در ادامه مسیر مدام به سمت بالا پیش بروید تا اینکه به یک دوراهی برسید، در اینجا نیز راهی را انتخاب کنید که شما را به سمت بالا می برد. بعد از طی حدودا ۲۰ دقیقه در یک جاده فرعی به خرابه هایی می رسید که متعلق به مخابرات است. این جا آخرین جایی است که می توان با ماشین از آن عبور کرد. از این به بعد باید با پای پیاده به راه خود ادامه دهید. در این پیاده روی ابتدا باید به سمت غرب بروید. این مسیر مسیری مسطح است که در برخی از قسمت های خود سربالایی های ملایمی دارد. بعد از این باید به سمت جنوب غربی حرکت کنید و حدود ۲ ساعت همین جهت را در پیش بگیرید. بعد از این به سمت شمال غربی تغییر جهت دهید. همان طور که پیش می روید به سراشیبی تقریبا تندی می رسید که در نهایت بعد از حدود 4 ساعت راه به رودخانه پرآبی می رسد. بعد از این باید حدود یک ساعت و نیم در بستر رودخانه پیش بروید تا به ابتدای تنگه زیبا و رویایی اندرسم کرج برسید.
مسیر دوم از روستای آزادبر شروع می شود. این روستا در انتهای یک جاده فرعی از جاده چالوس قرار دارد. مشخصه این جاده تابلوی راهنمایی است که مسیر رسیدن به غار یخ مراد در نزدیکی روستای حسنکدر را نشان می دهد. این مسیر از نزدیکی روستای کهنه ده و از زیر دهانه غار یخ مراد می گذرد و نهایتا به روستای آزادبر می رسد. در این مسیر، یک راه پایکوب وجود دارد که با پیچ های پشت سر هم به طرف غرب و شمال، به گوسفندسرای مرد آبادی ها می رسد. در این منطقه چند خانواده افغان درون چادرهای خود زندگی می کنند. از این منطقه می توان تنگه اندرسم را مشاهده کرد. از طرفی در کف تنگه دریاچه ای از رسوبات تشکیل شده و یک نیزار وسیع نیز در وسط آن به وجود آمده است.
وسایل مورد نیاز و نکات لازم در سفر به تنگه اندرسم
تنگه اندرسم محلی است که برای سفر به آن باید به صورت گروهی اقدام کنید و چه بهتر که با تورهای طبیعت گردی همراه شوید. در این میان به دو دسته وسایل و لوازم نیاز خواهید داشت. دسته اول وسایلی است که مورد نیاز کل گروه می باشد. این وسایل شامل یک حلقه طناب ۵۰ متری، طناب های انفرادی، چند عدد حلقه فرود و رول و چکش و میخ برای زمانی که کارگاه ها از بین بروند، چند طنابچه کوچک برای تقویت کارگاه ها و زیراندازهایی از جنس فوم می باشد.
دسته دوم وسایلی است که هر فرد به طور خاص به آن نیاز پیدا می کند. این وسایل شامل کلاه کاسک، هارنس، هشت فرود، ۲ عدد کارابین پیچ، یک عدد کارابین ساده، تسمه خود حمایت، کیف امداد، لباسهایی از جنس نایلون یا نخ که سریعا خشک شود می باشد. توجه داشته باشید علاوه بر اینکه بایستی هر یک از وسایل را داخل نایلن بگذارید بهتر است کل آنها را نیز داخل یک نایلن بزرگتر قرار دهید به طوری که با عبور از داخل اب هیچ یک از انها خیس نشود. 
بهترین فصل سفر
تنگه اندرسم منطقه ای است که در هر زمان که بخواهید نمی توانید به آن وارد شوید چون احتمال بروز خطر وجود دارد. بهترین فصل سفر به این منطقه از اوایل مرداد تا اواخر شهریور یعنی تنها حدود دو ماه است. البته قبل از اقدام به سفر حتما باید وضعیت آب و هوا را بررسی کنید و در صورتی که احتمال می دهید ممکن است هوا مساعد نباشد حتما برنامه سفر خود را کنسل کرده و آن را به زمانی که اطمینان دارید هوا برای سفر به تنگه مساعد است موکول بفرمایید. چون به دلیل شرایط خاص جغرافیایی منطقه امکان بارش باران حتی در فصل تابستان نیز وجود دارد، از طرفی حوزه آبریز این دره بسیار وسیع است و در صورت بالا آمدن آب آن، می تواند خطرناک باشد. در مورد اهمیت این موضوع همین بس که بارها پیش آمده به دنبال بارش باران حتی در ارتفاعات آن سیل به راه افتاده و تیم های طبیعت گردی را تهدید کرده و حتی موجب بروز حوادث ناگوار برای آنها شده است.
سرزمین موج های آبی مشهد
1403-07-09
