قلعه خورموج بوشهر

قلعه ی خورموج که به قلعه ی محمد خان دشتی نیز شهرت دارد، در شهر خور موج استان بوشهر واقع شده است. این بنای تاریخی از نمونه های معماری عصر قاجاریه می باشد، و دارای تزئینات بدیع و شاخص هنری زمان بوده است. تاق نماها و گچبری های این قلعه تحت تاثیر معماری ساسانی و سبک معماری آن نشانگر اقتباس از هنر معماری عصر سلجوقی می باشد. در اینجا تلاش داریم تا ضمن معرفی و ارائه ی عکس قلعه ی خورموج علاقه مندان را بیشتر با این بنای تاریخی آشنا نموده و توضیحات لازم را در این خصوص بیان داریم. لذا با سفر به استان بوشهر و رزرو هتل های بوشهر نظیر هتل جهانگردی دلوار بوشهر از جاذبه های تاریخی و بی نظیر استان لذت برده و سفری خاطره انگیز را تجربه نمائید.

قلعه خور موج کجاست؟
قلعه خور موج که با نام قلعه محمد خان دشتی نیز خوانده می شود، در شهر خورموج مرکز شهرستان دشتی قرار دارد. شهر خور موج از مراکز حائز اهمیت کشاورزی استان محسوب می شود و دارای تنوع محصولاتی نظیر طالبی، خربزه، هندوانه، گوجه فرنگی، کنجد، خرما، سیر، پیاز، کدو و …. می باشد. این اثر تاریخی که متعلق به دوران قاجاریه می باشد، از جاذبه های تاریخی استان بوشهر در جنوب ایران به شمار می آید، امروزه فقط یک برج ار برج های قلعه ی خورموج، پا بر جا باقی مانده است. این برج در مجموع دارای چهار حصار، چهار برج، اندرونی، عمارت مرکزی، قراولخانه و اصطبل بوده است. قابل ذکر است که بخشی از این قلعه به نام قلعه محمد خان دشتی و بخش دیگر آن با نام قلعه جمال خان معروف می باشد. تزئینات بنای مذکور نشانگر تاثیر از هنر معماری ساسانی بوده و سبک معماری آن نیز نشانگر اقتباس از هنر معماری عصر سلجوقی می باشد. اقتباس سبک معماری عصر سلجوقی در شاه نشین ها و گوشواره ها کاملا آشکار می باشد.

تاق نماها و تزئینات گچبری در آرایش دیوارها و نیز قسمت داخلی اتاق ها بیانگر اقتباس از هنر عصر ساسانی یا ایران باستان می باشند. این بنا در سال 1379 با شماره ی 3032 در فهرست ثبت آثار تاریخی قرار گرفت، و امروزه همچنان میزبان گردشگران بسیاری از داخل و خارج کشور می باشد. بنای تاریخی برج قلعه ی خور موج دارای سه طبقه و یک زیر زمین است. زیر زمین این اثر دارای سقفی به شکل گنبدی با تقارن بسیار زیبا می باشد. تقارن مذکور در سایر طبقات بنا نیز رعایت شده است. سقف طبقه ی اول اثر دارای تفاوت چندانی نمی باشد و تنها تفاوت آن به جهت نقش و نگار های افزوده شده به آن، می باشد.

قابل ذکر است که عمر بنای قلعه ی خور موج حدود 150 سال برآورد گردیده است. و بانی آن را حاکم زمان و شخصی با نام محمد خان دشتی عنوان نموده اند. همچنین این قلعه دارای مساحتی حدود 110*120 متر می باشد. گفته شده که در ساخت قلعه از مهارت معماران شیرازی و اصفهانی بهره گرفته شده است. بخش های قراول خانه و نیز مهمانخانه ی داخل قلعه که به سبک معماری ایتالیایی و صفوی ساخته شده، مبین این مدعا می باشند.

قلعه ی خور موج دارای دو درب جهت ورود و خروج بوده است. درب بزرگ که از چوب درختان جنگلی ساخته شده بود، مختص عبور و مرور ماشین ها و سواران در نظر گرفته شد. درب دیگر که دارای ابعاد 1/5*3/5 متر بوده و به چیله نیز شهرت داشته، جهت پیاده ها در نظر گرفته می شد. در همجواری درب مذکور آب چشمه ای روان می گذشت که شخص محمد خان در فاصله ی چند قدمی آن حمامی قاجاری بنا نهاد. عنوان شده که این قلعه به مدت بیست سال محل سکونت محمد خان بوده است. پس از آن نیز جمال خان دشتی در جهت جنوب غرب آن، قلعه ای گچی و زیبا بنا نهاد.
قلعه ی خور موج در دوران پهلوی مورد اشغال قرار گرفت و قسمت اعظم آن تخریب گردید. به طوری که امروزه به جزء برج جمال خان چیزی از آن برجای نمانده است. اما ابهت و عظمت این بنای تاریخی همچنان آشکار بوده و همچنان مورد توجه گردشگران بسیاری می باشد.