کشور بحرین که در خلیج فارس واقع شده است، بیشتر برای نفت و مسابقات فرمول یک مشهور است. در زمانهای گذشته بحرین مرکز صید و فروش مروارید در دنیا بوده است و اهالی این کشور از هزاران سال پیش تا دهه 1930 میلادی به صید مروارید مشغول بوده اند. سپس، نفت کشف شد و مرواریدهای پرورشی ژاپنی وارد بازار شد و ترکیب این دو ماجرا باعث شد تا این رسم خاص و ویژه به خاطره ها سپرده شود. در بندر لنگه استان هرمزگان نیز صدف های مرغوبی صید می شود، اگر می خواهید به تماشای این کار شگفت انگیز در این بندر بروید، هتل دیپلمات بندر لنگه محل مناسبی برای اقامت شما در آنجاست.
اگر می خواهید درک بهتری از این میراث کهن داشته باشید، از عکس های سیاه و سفید سبک قدیمی که در موزه موزه ملی بحرین به نمایش گذاشته شده اند، دیدن کنید. اینجا شروع خوبی برای آشنایی با میراث فرهنگی صید مروارید در بحرین است: طرح قایق های چوبی، وسایل ابتدایی صیادی که استفاده می شده است و البته خدمه ی قایق هایی که برای ماه ها روی دریا بوده اند. چند عکسی که بر روی کاغذهای زبر و خشن چاپ شده اند، به خوبی نشاندهنده ی هیکل های عضلانی و قوی صیادانی است که بر روی موج های دریا زندگی کرده اند و رژیم غذایی سرشار از ماهی، خرما و برنج داشته اند.
هیچ شکی نیست که لرزش ناشی از هیجان شیرجه در آبهای گرم خلیج فارس و در نهایت، باز کردن صدفها در جستجوی خواستنی ترین و درخشان ترین گوهر دریا، حسی است که در طی قرن های متمادی عوض نشده است.
قایق های جادویی ساحل را به مقصدی نمایشی ترک می کنند، در حالیکه خدمه قایق آوازهای فولکور بحرینی می خوانند که با نغمه های “Nahkam” هماهنگ می شوند. بعد ازاین آوازها، ضربه های منظم درام را می-شنوید، سازی که تا به امروز نیز در موسیقی این روزهای بحرین محبوب باقی مانده است.
هیچ چیزی نمی تواند جای تجربه واقعی صید مروارید را بگیرد. یکی از راههای تجربه کار صیادان مروارید، این است تا در حالیکه بر روی عرشه ی یک قایق موتوری کوچک ایستاده اید و با انواع لوازم و تجهیزات دریانوردی احاطه شده اید، لباس غواصی به تن کنید تا آماده ی رفتن به دریا و جستجوی مروارید شوید.
ما از تفرجگاه ساحلی Yacht Cub در بحرین به سمت منطقه ای در جنوب جزایر امواج راه افتادیم و از کانالهای پر پیچ و خم مخصوصی عبور کردیم تا به صخره های مرجانی و آبهای کم عمق برخورد نکنیم. به خاطر نسیم تندی که می وزید، قایق سواری هیجان انگیزی داشتیم، باد به بدنه قایق می خورد و آب شور دریا را به سمت ما می پاشید.
نام بحرین از دو کلمه عربی گرفته شده است: ثانیا بحر، یعنی دو دریا که به چشمه های آب شیرینی اشاره دارد که در زیر بستر دریا واقع شده اند. بعضی بر این عقیده اند که همین اتفاق باعث ایجاد درخشش غیر معمول مرواریدهای بحرینی شده است.
بعد از سفری 15 دقیقه ای که 8 کیلومتر است، احمد الهلالی، راهنمای صید مروارید ما، قبل از اینکه اعلام کند که ما در محل مورد نظر هستیم، همانطور که به آب خیره شده بود به سمت موتورهای قایق رفت تا آنها را خاموش کند.
لنگر انداخته شد، موتورها خاموش شدند و صدای برخورد آب به بدنه قایق، تنها صدایی بود که شنیده می-شد. احمد در زمان های گذشته با عنوان ناخدا یا کاپیتان شناخته می شد، عنوانی که به خاطر تخصصش در پیدا کردن بهترین محل های صید مروارید که حیرت نامیده می شد، به او داده شده بود.
با شدت گرفتن باد، ناخدای ما به سرعت کفش های شنا، مخزن اکسیژن و ماسک و وزنه هایش را پوشید. احمد قبل از خم شدن و پریدن داخل آب، یک کیسه توری زرد رنگ زیر کمربندش گذاشت. همانطور که منتظر صیادان بودیم تا به سطح آب برگردند، در ذهنم به موزه ملی برگشتم، جاییکه تجهیزات اصلی و قدیمی که پیشینیان استفاده می کردند به نمایش گذاشته می شود.
در تجهیزات قدیمی، به جای لباس غواصی از لباسی لنگ مانند، به جای ماسک از بینی بند فتاتن، به جای دستکش از محافظ انگشت برای حفاظت در برابر مرجان های تیز استفاده می شد و سپس به جای وزنه، سنگی نیز به کمر می بستند. در نهایت یک سبد تور مانند که از گردن غواص آویزان می شد، که نشاندهنده ی آمادگی صیاد برای غواصی بود.
چند دقیقه بعد، ناخدای ما از اعماق آب بیرون آمد و کیسه اش پر از صدف بود. زمانیکه احمد دوباره به سطح عرشه آمد درباره چگونگی تشکیل مرواریدها توضیحاتی داد. او همانطور که صدف های تازه جمع آوری شده را در زیر نور خورشید نگه داشته بود، توضیح داد: مرواریدهای طبیعی زمانی تشکیل می شوند که یک آنتی بادی، نوعی از انگل، تلاش می کند تا وارد بدنه سخت صدف شود. صدفها درست مانند بدن ما که سیستم ایمنی وارد عمل می شود، مایعی از خود ساطع می کند که آن محرک را می پوشاند که به آن nacre می-گویند. زمانیکه این عمل پوشش دهی ادامه پیدا می کند، به مرور، مرواریدهای کروی شکلی را در داخل صدف به وجود می آورد.
وقتی که نوبت صیادی ما شد، همگی شروع به آماده کردن ماسک ها، لوله های تنفسی و کمربندهای وزنه دار شدیم. ما با دقت وارد آب شدیم و ناخدا حالا راهنمای صیادی ما بود و ما را به بستر دریا راهنمایی می کرد. در زمانهای گذشته، صیادان به اسم گایس شناخته می شدند، اما زندگی شان به کسی بستگی داشت که صائب نامیده می شد یعنی کسی که مسئول کشیدن صیاد در زمانی درست و سریع به سطح آب بود تا از غرق شدنش جلوگیری کند. صیاد می توانست تا حدود 8 بار در هر 15 دقیقه تا عمق 9 تا 12 متری شیرجه بزند، از طلوع تا غروب آفتاب.
بعد از دو بار تلاش، دید ما تقریبا نزدیک به صفر بود، پس تصمیم گرفتیم تا ناخدا و تجهیزات تنفسی اش را تنها بگذاریم تا صدف های بیشتری جمع آوری کنند.
جریان شدید آب با ما در حال زورآزمایی بود ولی به محض اینکه به عرشه بازگشتیم، محل احمد در زیر آب را با حباب هایی که در زمان هایی مشخص به سطح آب می آمد، ردیابی می کردیم. بعد از 20 دقیقه زیر آب بودن، احمد با کیسه ای پر از صدف به قایق برگشت. او می گفت: اینجاست که باید سخت کوشی واقعی شروع شود و سپس چندین کیلو صدف را روی عرشه ریخت و به هر کدام از ما چاقوی مخصوص باز کردن صدف داد.
ما در اطراف احمد نشسته بودیم و همانطور که او به آسانی صدف پشت صدف باز می کرد، توضیح می داد: قسمت نرمتر و گوشتی صدف را پیدا کنید، چاقو را در آن فرو کنید تا وارد صدف شود و سپس تلاش کنید تا باز شود. او ادامه داد: حتما داخل صدف را با چاقو و انگشتان دست جستجو کنید، قسمت های گوشتی داخل صدف می تواند مرواریدهای کوچکی را در خود پنهان کرده باشد.
بعد از 40 دقیقه تلاش و جستجو، هیچ کدام از ما مروارید درخشانی پیدا نکرد اما حداقل خودمان را جای غواصان گذاشتیم. قبل از بازگشت به هتل، به جستجویمان در مسیرهای مشهور صید مروارید بحرین در جزیره محرق ادامه دادیم. این جزیره شامل 17 ساختمان می شود: قلعه، اقامتگاه تاجران ثروتمند، مغازه ها، انبارها و مسجد.
محل اقامت ما در شهر، بوتیک هتل جدید کمپبل گری به نام Merchant House بود. راهنمای هتل سفر صیادی ما را ترتیب داده بود ولی این هتل فاصله ای چندانی تا محل پیدا کردن مرواریدها نداشت، یعنی تنها چند دقیقه تا هتل فاصله داشت و در محوطه بازار منامه قرار داشت. اما این فاصله کوتاه برای ما مانند یک سفر و فرصتی برای شیرجه به داخل میراث ویژه بحرین بود.
حقایق سفر:
پرواز: پرواز از فردگاه هیثرو لندن به بحرین با هواپیمایی گلف ایر استیت با بلیط یکطرفه ای به قیمت 290 پوند
اقامت: هتل Merchant House که قیمتش از شبی 19 دینار بحرینی (تقریبا 240 پوند) همراه با صبحانه
تور: برای تور شهری به سایت tejwalbahrain.com بروید.
