چگونه آلمان به کشور پیشگام در صنعت خودروسازی تبدیل شد؟

شاید شما هم جزو کسانی باشید که علاقه زیادی به خودرو و تاریخچه آن دارید و این علاقه در قابل جمع آوری کلکسیونی از تصاویر خودروهای کلاسیک یا لوکس مدرن یا سفر به شهرها و کشورهای جهان برای دیدن جاذبه های خودرویی خود را در شما نشان می دهد. یکی از بهترین گزینه ها برای دوستداران خودرو سفر به تهران و دیدار از موزه خودرو است. بعد از رزرو هتل در یکی از هتل های لوکس تهران می توانید برای بازدید از قدیمی ترین خودروهای ایران و آن کالسکه سلطنتی مشهور ناصرالدین شاه به موزه خودرو که در جاده مخصوص کرج واقع شده بروید. تبریز نیز یکی از شهرهایی است که خودروهای قدیمی و کلاسیک بسیاری دارد که می توانید با اقامت در یکی از هتل های لوکس آن مانند هتل لاله تبریز یا هتل شهریار تبریز، از جذابیت خودرویی این شهر در کنار دیگر جذابیت های آن استفاده کنید. اما اگر به دنبال درک تاریخچه صنعت خودروسازی جهان به شکلی کامل و ملموس هستید باید به آلمان بروید زیرا آلمان مهد صنعت خودروسازی بوده و هنوز هم در این عرصه پیشگام است.
در انتهای منطقه «جنگل سیاه» (Black Forest) در جنوب غربی آلمان، ادگار می یر وارد یک جاده قرون وسطایی شد که عرض آن به زحمت از عرض یک خودرو آفرودی بیشتر بود. درختان انگور در بالاترین قسمت پیچ و تاب خورده و روی دروازه های بزرگ و زیبای باغچه آویزان شده بودند، در حالی که صدای آواز پرندگان و ضربان موتور بی ام دبلیو قدیمی می یر تنها صداهایی بود که به گوش می رسید. ما در حال رانندگی در شهر بسیار شلوغ دوسنهایم بودیم اما در این کوچه بسیار خلوت کاملاً تنها به پیش می رفتیم.
در واقع این کوچه باریک یک مسیر فرعی دور از مسیر قدیمی و مشهور برتا بنز بود، مسیری که می میر از ابتدا برای سفر انتخاب کرده بود. اما به گفته این مدیر فروش بازنشسته، این نزدیک ترین چیز به تجربه به را های شوسه اولیه ای بود که برتا و پسران نوجوانش در آگوست 1888 هنگام آغاز اولین سفر جاده ای جهان با یک خودرو با سوخت بنزینی به چشم دیدند.

بخش زیادی از سفر جاده ای 194 کیلومتری برتا و پسرانش بین منزل خانوادگی بنز در شهر منهایم و منزل مادری اش در فورژیم بود که شجاعت و نترسی پیشگامان عرصه خودروسازی آلمان را نشان می دهد. سفر جاده ای او که بدون اطلاع شوهرش، کارل بنز، اتفاق می افتاد، با یک بنز موتورواگن شماره 3 انجام شد، یک نسخه کمی تغییر یافته از نمونه اولیه موتور واگن که توسط کارل بنز ساخته شده بود و در سال 1886 به ثبت رسید، همان سالی که بسیاری آن را سال شروع صنعت خودروسازی می دانند.
برتا تمام پولی که از خانه پدری اش آورده بود را به شوهرش داد تا برای راه اندازی کسب و کارش به کار گیرد اما خودرو موتور واگن (Motorwagen ) شرایط خوبی نداشت زیرا این خودرو اولیه به دستور مقامات رسمی که به آن اطمینان نداشتند از عبور از جاده های منهایم منع شده بود. موضوع از این قرار بود که این خودرو در تست های اولیه عملکردی اسفبار داشته و به خاطر صدای ترسناک موتورش باعث ترس حیوانات و آزار رهگذران شده بود. از این رو استفاده از یک خودرو نمونه اولیه برای یک سفر ممنوعه، یک حرکت بسیار رادیکال به شمار می آمد که نشان می داد این خودرو امن بوده و آماده فروش است. پیام خصوصی این حرکت برای کارل نیز این بود که او را تشویق کند دلسرد نشده و به مسیر خود ادامه دهد.
می یر که این مسیر که از چندین شهر و روستای کوچک و بزرگ می گذرد را به دقت بررسی کرده و در مسیری که روزگاری برتا قدم گذاشته بود، بارها سفر کرده است در این باره می گوید: «این تنها کارل نبود که خودرو را اختراع کرد، تیم کارل و برتا بود که این کار را کرد. آن ها به موتور واگن اعتقاد داشته و دائماً همراه با هم روی آن کار می کردند». در عصر پیش از نقشه های جاده ای و GPS، برتا تنها از مسیرهای رودخانه ای و ریلی برای پیدا کردن راه به سمت خانه مادرش سود می برد. با تصور تکان خوردن های او روی یک جاده سنفگرش شده در یک کالسکه با چرخ های چوبی و یک موتور چهار زمانه کوچک با قدرت دو اسب بخار می توان به شجاعت مثال زدنی برتا برای در پیش گرفتن این سفر پرمخاطره درک کرد. شاید وی علاوه بر شجاعت کمی هم دیوانه بوده باشد و به همین دلیل نیز بود که نقشه اش با موفقیت همراه شد.

تحقیق در مورد جایگاه آلمان در تاریخ خودروسازی چیزی بود که مرا به مرکز صنعت در جنوب این کشور آورد. در حال سفر جاده ای در منطقه بادن-وورتمبرگ و باواریا- ایالت هایی که کمپانی های مشهور خودروسازی آلمان در آن ها قرار دارند- و بازدید از جاذبه ها و موزه های پر از فرهنگ خودرویی بودم. در حالی که در یک مسیر حومه ای به پیش می رفتیم، می یر گفت: «وقتی که یک کشور را از یک دیدگاه کاملاً متفاوت مورد بررسی قرار می دهی، مانند تاریخچه خودروسازی اش، آن را بسیار جدید و تازه می یابی».
سفر جاده ای برتا بنز با اولین خودرو ساخت شوهرش که بیشتر شبیه یک کالسکه اما با موتور دیزلی بود را می توان آغاز جهش صنعت خودروسازی دانست. علیرغم منتهی شدن به زباله دان تاریخ، در انتهای سال 1888 میلادی، موتورواگن شماره 3 وارد تولید انبوه شده و در سال 1900 بود که کمپانی خودروسازی بنز و کای (Benz & Cie) به بزرگ ترین خودروساز جهان تبدیل گردید. به سرعت صفحات تاریخ را ورق زده و به امروز می رسیم، آلمان هنوز هم کشور خودروهای لوکس باکیفیت و فرهنگ خودرو است. بر اساس مطالعه ای که نتایج آن در سال 2018 منتشر شده، بیش از نیمی از خودروهای شخصی که در اروپا وجود دارد و دو سوم خودروهای لوکسی که در سراسر جهان به فروش می رسند در سال 2016 در آلمان طراحی شده بودند. و سوال این است که چرا؟ چرا آلمان؟ چرا فقط آلمان؟

گرهارد هایدبرینگ از بخش آرشیو مرسدس-بنز در ارجاع به مکانیزاسیونی که در قرن نوزدهم و در اوایل صنعتی شدن بریتانیا، فرانسه و آلمان می گوید: «می توانستی بگویی که در سراسر اروپا اتفاقی در حال رخ دادن است». در آن زمان در بادن-وورتمبرگ و باواریا، قوانین پیچیده وراثت باعث شده بود که مزرعه های خانوادگی دائماً در حال کوچک شدن باشند که باعث شده بود کشاورزی دیگر سودی نداشته باشد. نسل های بعدی همواره برای گذران زندگی خود باید روش های خلاقانه ای به منظور کسب درآمد می یافتند. از این رو وقتی که کارل بنز از دانشگاه فارغ التحصیل شده و به عنوان مهندس مکانیک مشغول به کار شد، خود را در محاصره مخترعانی در منطقه ای دید که در آن دوران مرکز کارآفرینی و صنایع سنگین بود.
شاید ویژگی های کلاسیک خاص آلمانی ها نیز در موفقیت خودروسازان این کشور نقش داشته است، ویژگی هایی مانند اشتیاق و علاقه شدید به کار و دقت به جزییات. شعار گوتلیب دایملر، خالق برند مرسدس بنز و همکار همیشگی اش، ویلهلم می باخ نیز این بود: «Das Beste oder nichts» یعنی «یا بهترین یا هیچ». برای آن ها خوب بودن کافی نبود و این چیزی است که به گفته آلمانی ها در مورد تمامی 82 میلیون جمعیت کنونی کشور صدق می کند.

با پیشرفت صنعت خودروسازی در آلمان، این صنعت با ظهور و سقوط و ادغام شدن و جدایی کمپانی های مختلف شکل گرفته که در آن ها همواره برای بدست آوردن بالاترین جایگاه در زمینه مهندسی خودروسازی رقابتی سخت در جریان بود. دشمنی های قدیمی گاهی در اوج قرار داشت و گاهی فراموش می شد، مانند آنچه که در سال 1926 رخ داد، زمانی که کمپانی بنز که در منهایم مستقر بود با کمپانی دایملر که در اشتوتگارت بود بالاخره پس از سال ها رقابت و حتی دشمنی، ادغام شدند. دشمنی ها و ادغام ها بر تلاش مهندسان و طراحان برای نوآوری و خلاق بودن افزود.
در موزه های میراث خودروسازی آلمان، رفته رفته درک خواهید کرد که چطور این مخترعان راه موتور واگن را با فهرستی طولانی تر از اولین های صنعت خودروسازی ادامه دادند. در میان ان ها باید به کاربراتورهای دایملر و میباخ اشاره کرد که استفاده از بنزین به عنوان سوخت را ممکن ساختند. اولین مرسدس ساخت کمپانی دایملر در سال 1900 با نام Mercedes 35 PS در واقع طرح و مفهوم خودروهای امروزی را معرفی کرد؛ خودرو نمادین Porsche 356 از کمپانی پورشه در سال 1948 از سادگی طراحی خودرو الهام گرفته شده بود؛ اولین خودرو الکتریکی مفهومی بی ام دبلیو با نام BMW 1602e در سال 1972 و اولین خودرو خودران مجهز به هوش مصنوعی Audi A8 در سال 2019 و بسیاری دیگر.
جدای از ابداعات فرانسوی ها در این عرصه در دهه 1890 میلادی، خودروسازان آلمانی برای نزدیک به 150 سال همچنان در این صنعت پیشرو باقی ماندند. آن ها این کار را از طریق خلاقیت و توسعه خودروها به شکل خاص مورد نظر خود در هر دهه انجام داده اند. در واقع نوآوری و لاکچری بودن همواره در صنعت خودروسازی آلمان همراه هم بوده و برگ برنده این صنعت آلمانی به شمار آمده اند. برای مثال، هر ساله مهندسان کمپانی Audi AG در سراسر جهان ایده ها و پیشنهادات خود برای بهبود محصولات این کمپانی را با هم به اشتراک می گذارند. بسیاری از این پیشنهادات در نهایت به مقر اصلی کمپانی در شهر مونیخ ارسال شده و مورد بررسی قرار می گیرند.

در صنعت خودروسازی آلمان، مهندسان و مخترعان علاقه ای بسیار شدید به خودرو دارند، آن ها را ساخته و سعی در بهبود و توسعه آن ها دارند و البته از راندن آن ها نیز لذت می برند. مارک تواین، نویسنده مشهور آمریکایی پس از سفرها و گشت و گذارهای متعدد و گسترده خود در جنوب غربی آلمان چنین گفته است: «آلمان در تابستان، کمال زیبایی است». وقتی که از پنجره ماشین بیرون را نگاه کردم این جمله تواین را بیشتر و بهتر درک کردم. مزارعی با لبه های دقیق و منظم، زمین هایی که از گل های زرد رنگ پوشیده شده بود، قله های کوتاه کوه ها و قطعات متناوب جنگل های انبوه که بین آن ها قلعه های تاریخی، روستاهای قرون وسطایی و خانه های نیمه چوبی به سبک آلمانی قرار گرفته بود. فشرده، مسحور کننده و به خوبی هموار شده توسط خودروهای اولیه ای که آن را به بهترین گزینه براس سفرهای جاده ای تبدیل کرده است و برای آلمانی ها، بهانه ای برای خوشحالی و پز دادن در مورد نوآوری هایشان.

خودروها ریشه ای بسیار عمیق در فرهنگ آلمان دارند، چیزی فراتر از یک وسیله مسافرت. این موضوع را می توان در علاقه مردم این کشور به جمع آوری خودروهای قدیمی یا قطعات آن دانست به طوری که یکی از این افراد می گوید: «ما ملت کلکسیونرها هستیم، و من خودروهای باارزش بسیاری را در جاده ها می بینم». در مسیر لندنبورگ به مونیخ و دفتر مرکزی گروه بی ام دبلیو یک مسیر 350 کیلومتری بسیار زیبا وجود دارد که از بادن-وورتمبورگ و باواریا می گذرد و از آن با عنوان «جاده رمانتیک» یاد می شود. روزگاری محدودیت هایی در مورد سرعت در جاده های ملی آلمان وضع شد و امروزه این محدودیت ها نه تنها در تابلوهای جاده ای دیده می شود بلکه روی داشبورد برخی خودروهای مدرن نیز نقش بسته است، تکنولوژی جدیدی که بدون شک چندین سال از صنایع خودروسازی دیگر جهان جلوتر است. بیش از یک قرن پس از ماجراجویی دیوانه وار برتا بنز، به نظر می رسد که آلمانی ها هنوز راه هایی برای بهبود خودروها و رانندگی پیدا می کنند.
واژه های کلیدی: خودرو، اتومبیل، خودرو سازی، آلمان