در اواسط دهه 1980 میلادی، گروهی از باستان شناسان آمریکایی با دیدن تصاویر ماهواره ای از شبه جزیره یوکاتان در مکزیک حیرت زده شدند زیرا هیچ توضیحی برای این الگوی غیرمنتظره جغرافیایی نداشتند: یک حلقه کامل با طول 200 کیلومتر. حفره های آبی رنگ پر از آب این منطقه مجاور با یک جنگل کوتاه و خشک در انتهای شرقی کشور مکزیک که جاذبه گردشگری اصلی منطقه یوکاتان به شمار می آیند باعث شده بودند که این منطقه بی آب و علف کاملاً حالت نقطه گذاری شده داشته بدون اینکه نظم خاصی داشته باشند. اما تماشای تصاویر ماهواره ای نشان می داد که این منطقه دارای یک الگوی منظم است: کمانی به شکل نیم دایره، انگار که یک قطب نما در داخل یک نقش از سواحل خلیج مکزیک قرار گرفته و خطی منحنی شکل را به اطراف خود کشیده است.
بدین ترتیب باستان شناسان الگویی منحنی شکل را پیدا کرده بودند که در اطراف منطقه مریدا به عنوان مرکز یوکاتکان و شهرهای بندری سیسال و پروگرسو کشیده شده بود. آن ها همزمان می خواستند در مورد اتفاقاتی که برای تمدن مایاها که روزگاری بر این شبه جزیره حکمفرمایی داشتند نیز اطلاعاتی بدست آورند. مایاها که مردمان بومی این منطقه به شمار می رفتند برای تامین آب آشامیدنی خود به این حفره های پر از آب وابسته بودند اما آرایش دایره ای غیرطبیعی حفره ها، محققان را گیج کرده بود. بدین ترتیب آن ها درسال 1988 یافته هایشان را نزد کارشناسان ماهواره ای در آکاپولکو، مکزیک بردند.
برای یکی از حاضرین در این جلسه به نام آدریانا اوکامپو که در آن دوران یک زمین شناس جوان در ناسا بود، ساختار دورانی و منحنی این حفره های پر از آب شبیه چیزی بود که وی آن را به خوبی می شناخت. اوکامپو که اکنون 63 سال دارد می گوید که وی در آن تصاویر نه تنها یک حلقه بلکه یک سیبل هدفگیری می دید: «به محض اینکه اسلایدها را دیدم خیلی زود همه چیز برایم روشن شد. با خود گفتم این یک چیز خارق العاده است. باید خودش باشد». او که اکنون مدیر برنامه لوسی در سازمان ناسا است که برای پرتاب فضاپیما به مشتری در سال 2021 برنامه ریزی می کند در ادامه می گوید: «از درون بسیار هیجان زده بودم اما سعی کردم خونسردی ام را حفظ کنم زیرا تا زمانی مدارک بیشتری نداشته باشید نمی توانید به وضوح از چیزی مطمئن باشید».
اوکامپو در حالی که مضطرب بود به این محققان نزدیک شده و گفت که آیا آن ها برخورد یک شهاب سنگ را در نظر گرفته اند؛ یک شهاب سنگ بزرگ که با چنان قدرت و خشونتی به زمین برخورد کرده باشد که زخم های آن حتی پس از 66 میلیون سال نیز قابل مشاهده باشند. او سه دهه پس از این ماجرا می خندد و می گوید: «آن ها حتی نمی دانستند من در چه موردی صحبت می کنم». دیدار تصادفی اوکامپو آغاز یک گردهمایی علمی بود که پایه های باورهای دانشمندان امروزی را بنیان نهاد: اینکه این حلقه در اثر برخورد شهاب سنگی به عرض 12 کیلومتر ایجاد شده است، شهاب سنگی که میلیون ها سال پیش با منطقه یوکاتان برخورد کرده و با قدرتی غیرقابل تصور منفجر شده که صخره ها را به ترکیباتی مایع تبدیل کرده است.
از اوایل دهه 90، تیمی از دانشمندان آمریکایی، اروپایی و آسیایی برای پر کردن نکات مبهم این فرضیه تلاش کرده اند. آن ها اکنون بر این باورند که برخورد شهاب سنگ به سرعت باعث ایجاد چاله ای به عمق 30 کیلومتر شده که در آن زمین پس از پایین رفتن صخره های اطرافش مانند یک آبگیر عمل کرده و تنها برای لحظه ای، در مرکز آن کوهی با ارتفاعی دو برابر کوه اورست شکل گرفت و بلافاصله سقوط کرده است. در سال های پس از این برخورد عظیم، جهان به شکل بی سابقه و غیرقابل باوری تغییر می کند، ستونی از دود آسمان را پوشانده و برای بیش از یک سال دوره ای تماماً شبانه آغاز می شود که دمای زمین را به زیر درجه انجماد رسانده و تقریباً 75 درصد از حیات روی کره زمین را به کام مرگ می فرستد، از جمله دایناسورهای دوست داشتنی.
امروزه مرکز این منطقه، نقطه ای که آن قطب نمای خیالی و آن کوه بزرگ روزگاری ایجاد شده بود، یک کیلومتر زیر شهر کوچکی که چیکسولوب پورتو نام دارد دفن شده است. وقتی که به این منطقه با چند هزار سکنه رفتم، خانه هایی با ارتفاع کم با رنگ های زرد، سفید، نارنجی و اخرایی در اطراف میدانی معمولی قرار گرفته بودند که باعث شده بود منطقه روستایی یوکاتکان بسیار فتوژنیک به نظر برسد. این شهر چندان ناشناخته بود که معدود عاشقان دایناسوری که تصمیم گرفته بودند سفری زیارت گونه در جاده های پیچ در پیچ و طولانی بین جنگل های خشن و بوته ای یوکاتان داشته باشند اغلب به شهر مجاوری به نام چیکسولوب پوبلو می رسیدند که نیمساعت از منطقه اصلی فاصله داشت.
حتی اگر آن ها به شهر اصلی که در هفت کیلومتری شرق سواحل شنی سفید منطقه تفریحی پروگرسو می رسیدند نیز نشانه های بسیار اندکی وجود داشت که نشان می داد این منطقه محل بروز یکی از فاجعه بارترین و بزرگ ترین اتفاقات 100 میلیون سال اخیر تاریخچه زمین بوده است. با گشت و گذار در اطراف میدان اصلی شهر خیلی زود متوجه تصاویری از دایناسورها می شوید که توسط کودکان محلی کشیده شده است. یک زمین بازی در همان نزدیکی ها وجود دارد، جایی که اشکال و سرسره های مرتفع به شکل سوسمارهایی پلاستیکی و سفت با رنگ های اصلی دیده می شوند. تنها بنای یادبود مربوط به انقراض دایناسورها در مقابل کلیسایی در کنار میدان اصلی قرار دارد که شبیه یک استخوان کارتونی است و از بتن ساخته شده، بنایی که شبیه یک ستون در کنار محراب قرار گرفته که نماد گونه های مختلف دایناسورهاست.
تا زمانی که نتیجه تحقیقات اوکامپو در سال 1991 منتشر شد، این منطقه از یوکاتان مورد علاقه کارشناسان، زمین شناسان و باستان شناسانی از سراسر جهان بود. امروزه در این منطقه یک موزه وجود دارد که در سال 2018 بین چیکسولوب پورتو و مریدا در 45 کیلومتری محل اصلی برخورد شهاب سنگ تاسیس شد. این موزه که توسط دولت مکزیک و بزرگ ترین دانشگاه این کشور ساخته شده، قصد دارد بازدید کنندگان را به 66 میلیون سال پیش، زمانی که شهاب سنگ 12 کیلومتری غول پیکر داستان تاریخ جهان را برای همیشه تغییر داد ببرد، همان شهاب سنگی که به حکمرانی هیولاهای داستان های کودکی مان که میلیون ها سال بر زمین حکمفرمانی کرده بودند پایان داد. و با افزایش آگاهی مردم محلی در مورد وقایع بزرگ و فاجعه باری که در این منطقه رخ داده، این موزه امیدوار است که بتواند گردشگران خارجی را به کندوکاو در گذشته پیش از تاریخ منطقه یوکاتان ترغیب نماید، جاذبه ای که با مقاصد تاریخی مشهور مایان ها مانند چیچن ایتزا و شهر ضیافت کنکون همپوشانی دارد.
چیکسولوب پورتو و مناطق اطرافش، به گفته اوکامپو که در کلمبیا به دنیا آمده و پس از نقل مکان به آرژانتین در کودکی بالاخره در سن 15 سالگی به ایالات متحده آمده است، ارزش شناخته شدن توسط جهانیان را دارند. شهاب سنگی که با این منطقه برخورد کرد اگر چه به زندگی گونه های گیاهی و جانوری پایان داد اما بیش از همه به نفع انسان ها تمام شود، گونه ای که میلیون ها سال بعد در یک شکاف اکولوژیکی که توسط نابودی بزرگ ترین شکارچیان تاریخ ایجاد شده بود شروع به تکامل کردند. بدون این واقعه، شاید حیات بشری هیچگاه ممکن نمی شد. اوکامپو در این باره می گوید: «این ماجرا به ما یک فرصت منحصربفرد در رقابت داد، اینکه بتوانیم شکوفا شویم، همان کاری که بالاخره انجام دادیم».
کشف اوکامپو در پایان یک دهه تحقیق در مورد محل صورت گرفت برخورد شهاب سنگ رخ داد. لحظه آن کشف شهودی توسط اوکامپو بعد از مدتی همکاری با یکی از مشهورترین چهره های عرصه علوم فضایی شکل گرفت: یوجین شومیکر. شومیکر که یک زمین شناس آمریکایی پیشگام است که موسس علوم زمین شناس مدرن شناخته شده و هنوز بعد از 21 سال از مرگش نیز همچنان چهره ای شناخته شده در این عرصه بوده و تنها کسی است که خاکستر او در ماه دفن شده است، به او یاد داده بود که حلقه های دایره ای نسبتاً کامل و بی نقص در اثر نیروهای فرسایشی و زمینی ایجاد نمی شوند و می توانند سرنخی از توسعه ژئولوژیکی زمین باشند.
ایده اینکه نسل دایناسورها در اثر یک شهاب سنگ بزرگ و برخورد آن با زمین رخ داده توسط پدر و پسری کالیفرنیایی به نام های لوییس و والتر آلوارز در اوایل دهه 1980 مطرح شد، ایده ای که به گفته اوکامپو در آن زمان بسیار بحث برانگیز و مبهم بود. کاری که اوکامپو انجام داد پیدا کردن یکی از مهم ترین تکه های پازلی بود که دانشمندان و محققان را نسبت به امکان این واقعه مشکوک کرده بود. در واقع اولین کسی که حلقه یوکاتان را به تئوری شهاب سنگ آلوارزها مرتبط ساخت یک روزنامه نگار تگزاسی به نام کارلوس بیارس بود که مقاله ای در سال 1981 در روزنامه هیوستون کرونایکلز نوشته و از ارتباط ممکن این دو گفت. بدین ترتیب ایده اصلی در مورد این که منطقه کنونی یک آتشفشان خاموش است رفته رفته رد شده و مشخص گردید که این منطقه حفره دار در اثر برخورد شهاب سنگ در میلیون ها سال پیش شکل گرفته است.
اما این داستان یکی از پیچیده ترین داستان های تاریخ است زیرا اطلاعاتی در مورد زندگی فراتر از کره زمین را در اختیار دانشمندان قرار می دهد. اطلاعات بدست آمده پس از بررسی دهانه ایجاد شده در اثر برخورد شهاب سنگ، سهم زیادی در موفقیت پروژه سفر فضاپیمای کیریاسیتی در سال 2012 به مریخ داشت، پروژه ای که در 6 سال اخیر بر روی محیط مریخ و زمین شناسی آن متمرکز بوده است. مقایسه اثرات باقیمانده از برخورد شهاب سنگ ها با سطح مریخ و گدازه های بجای مانده از دهانه چیکسولوب شباهت های بسیاری را بین این دو فاش می سازد که نشان می دهد مریخ روزگاری اتمسفری بسیار ضخیم تر از امروز داشته است، اتمسفری که شباهت بسیاری با زمین داشته و این موضوع می تواند امکان وجود حیات یا امکان آن در گذشته مریخ را تایید سازد.
با این وجود در دهانه چیکسولوب بخش اصلی و جذاب اطلاعات در زیر زمین دفن شده است، چیزی که تاکنون و با وجود تاسیس موزه نیز از دید مردم محلی و گردشگران دور مانده است. گردشگران تنها از یکی از بازمانده های این برخورد انفجاری دیدن می کنند، چاله های عمیقی که گردشگران و مردم محلی در کنار ماهی ها و ریشه گیاهان در آن ها شنا می کنند بدون اینکه بدانند این شکل های زمین شناختی تنها به این دلیل شکل گرفته اند که سنگ های عمق زمین در هنگام برخورد شهاب سنگ از زیر زمین به سطح آن آمده اند. در طی هزاران سال، قطرات آب باعث ایجاد شکاف در ساختار آهکی این سنگ های صخره ای شده که در نهایت به ایجاد شدن حفره هایی پر از آب منتهی گردیده است.
