جشنواره دیوالی در هندوستان

یوالی (یا دیپاوالی در زبان سانسکریت) در اصل به معنای ردیفی از چراغ ها است. این جشنواره ی پنج روزه که بزرگترین در هندوستان است، پیروزی خوبی بر بدی و روشنایی بر تاریکی را جشن می گیرد. این مراسم بازگشت شاه رام و همسرش سیتا را به پادشاهی آیودیا، پس از شکست دادن اهریمنی به نام راوِن توسط رام و خدای میمون هانومان و رهایی سیتا از چنگال آن اهریمن را پاس داشته و جشن می گیرد.
در سطحی فردی، دیوالی (Diwali) زمانی برای درون نگری، تفکر و دفع تاریکی و شیاطین درونی است. اینکه بگذارید نور در درونتان بتابد و سپس این نور را به بیرون بتابانید.

تاریخ برگزاری جشنواره ی دیوالی
این جشنواره بر پایه ی تاریخ قمری هندو و در اکتبر یا نوامبر، بسته به چرخش ماه، برپا می شود. در 2019، دیوالی روز اولش (دنتِراس) را در 25 اکتبر آغاز خواهد کرد و در 29 اکتبر به پایان خواهد رسید. جشن های اصلی در روز سوم رخ خواهد داد (که امسال در 27 اکتبر خواهد بود). این موضوع یک روز زودتر در جنوب هند، یعنی 26 اکتبر جشن گرفته می شود.
این جشن در کجا برپا می شود؟
می توان گفت در سرتاسر هندوستان جشن برپا می شود. اگرچه، دیوالی بطور گسترده در کِرالا در جنوب هند برگزار نمی شود. دلیلش خیلی ساده این بنظر می رسد که این چشن در واقع در آن منطقه جا نیفتاده است، چون بخشی از بافت اجتماعی و فرهنگ متمایز آنها نیست. دلیل دیگر این می تواند باشد که دیوالی جشنی از ثروت برای بازرگانان است و هندوهای کرالا هیچ گاه آزادانه در بازرگانی نقش نداشته اند چون ایالتشان کمونیست است. به هر حال دیوالی به خیلی قبل تر از اینها باز می گردد.
جشن اصلی در کرالا، که مخصوص این ایالت است، اونام (Onam) نام دارد.

جشن چگونه برپا می شود؟
هر روز از جشن معنای متفاوتی دارد.
• روز اول، دنتراس نام دارد که شروع دیوالی را نشان می دهد. این روز برای جشن گرفتن ثروت اختصاص داده شده است. مردم به طور سنتی در این روز طلا و لوازم آشپزخانه می خرند. خانه ها تمیز می شود و برای پذیرایی از لاکشِمی، الهه ی رونق و شکوفایی آماده می گردد. مردم همچنین دور هم جمع می شوند تا بازی های مخصوص انجام دهند.
• روز دوم در جنوب هندوستان به نام ناراکا چاتورداسی و در شمال هند به چوتی دیوالی (دیوالی کوچک) شناخته می شود. رَنگولی (هنر بومی هندو) در درگاه ها و حیاط خانه ها خلق می شود و مردم آتش بازی می کنند. هندوها بر این باورند که لرد کریشنا و الهه کالی، اهریمن ناراکاسورا را شکست داده و 16000 شاهزاده ی اسیر را در این روز آزاد کرده اند. تمثال هایی از شیطان در گوآ برای تقدیس این روز سوزانده می شود.
• در روز سوم که روز اصلی است، تعداد زیادی لامپ سفالی (که دیاس نامیده می شود) و شمع روشن شده و در منازل قرار داده می شوند. آتش بازی نیز در همه جا انجام می شود و به همین دلیل به دیوالی نام “جشنواره ی نورها” را داده اند. خانواده ها دور هم جمع می شوند و رسم لاکشمی پوجا را انجام داده، به یکدیگر کادو و شیرینی هدیه می دهند. رسم کالی پوجا نیز معمولا در این روز در غرب بنگال، اودیشا و آسام جشن گرفته می شود (بعضی سال ها بسته به چرخش ماه یک روز زودتر برگزار می شود). الهه کالی، مادر تاریک ترسناک، بخاطر توانایی اش در نابود کردن نفس بد و حیله و توهمات عبادت می شود.
• در روز چهارم، بازرگانان کار و بار خود را برای سال جدید از نو آغاز می کنند و در جشن شرکت می کنند. گواردان پوجا در شمال هند جشن گرفته می شود تا پیروزی لرد کریشنا بر ایندرا، خدای باران یادآوری شود. در ماهاراشتا، کارناتاکا و تامیل نادو، پیروزی لرد ویشنو بر بالی، پادشاه اهریمنی به عنوان پراتیپادا یا بالی پادیامی جشن گرفته می شود.
• روز پنجم و آخرین روز، که بایی دوج نامیده می شود، اختصاص به تقدیس خواهرها دارد. برادرها و خواهرها دور هم برای صرف غذا جمع شده و پیوند بینشان را جشن می گیرند.
چه مراسم و تشریفاتی برگزار می شود؟
مراسم و سنت ها بسته به ناحیه فرق می کند. در هر صورت، دعای خیر مخصوص به الهه لاکشمی و لرد گانش که نابود کننده ی موانع است، داده می شود. این باور وجود دارد که الهه لاکشمی از امواج اقیانوس در روز اصلی دیوالی پدید آمده است و در طی جشن دیوالی به تمام خانه ها سر می زند و با خود رونق و طالع خوش به همراه می برد. گفته می شود او در ابتدا به پاک ترین خانه ها سر می زند، در نتیجه مردم مردم پیش از آنکه چراغ ها را برای دعوت وی به منزل روشن کنند، مطمئن می شوند خانه هایشان کاملا تمیز است. این پاکسازی همچنین سمبلی از خالص سازی زهن برای زدودن منفی گرایی، آشفتگی و جهل است.
مجسمه های کوچکی از الهه در منازل پرستش می شوند.

چه چیزهایی در طول مراسم مورد انتظار است
دیوالی جشنی خانوادگی است. نورها این موقعیت را بسیار گرم و صمیمی می کنند و شادی و لذت در آن موج می زند. به هر حال، آماده ی سر و صدای زیاد آتش بازی و ترقه ها باشید. آسمان نیز از دود آتش بازی ها پر می شود که می تواند به دشواری تنفس منجر شود.
اگر در زمان برگزاری دیوالی به هندوستان سفر می کنید، مراقب باشید چون این زمان اوج سفر هندی ها نه تنها در طول جشنواره بلکه برای هفته ها بعد از آن نیز هست (به دلیل تعطیلات دیوالی مدرسه ها). قطارها همگی رزرو شده است و مقاصد محبوب بسیار شلوغ است.
نکات ایمنی
خیلی خوب است که گوش هایتان را در طول دیوالی با گوش گیر محافظت کنید مخصوصا اگر گوش هایتان حساس است. بعضی آتش بازی ها بسیار پر سر و صداست و بیشتر شبیه به انفجار صدا می دهد. این سر و صدا برای شنوایی بسیار آسیب زننده است. اگر در طی زمان دیوالی در دهلی هستید، بهتر است پوشیدن ماسک را نیز به دلیل آلودگی که در سال های اخیر تا سطوحی نا امن بالا رفته است را در نظر داشته باشید.