استان اصفهان، شهرستان آران و بیدگل
حالا که راهی کویر مرنجاب شده اید باید راه استان اصفهان را در پیش گرفته و خود را به محدوده شهرستان آران و بیدگل برسانید. کویر مشهور مرنجاب در ضلع شمالی شهرستان آران و بیدگل قرار دارد و بخشی از کویر مرکزی ایران در همسایگی بیابان بندریگ به حساب می آید. از مرکز شهر آران و بیدگل تا کویر مرنجاب چیزی در حدود 50 کیلومتر فاصله است و این فاصله تا کاشان 62 کیلومتر و تا مرکز استان 720 کیلومتر است. راه های زیادی شما را به کویر مرنجاب می رساند یکی از مسیرها از شهر آران و بیدگل عبور می کند. در این شهر باید مسیری را که به پادگان ارتش منتهی می شود پیش رو بگیرید و پس از طی مسافتی به جاده ای موسوم به جاده مرنجاب برسید. جاده خاکی است و پس از طی مسافتی چهل کیلومتری شما را به اعماق کویر خواهد رساند. مسیر دوم هم از شهر آران و بیدگل عبور می کند. باید مسیری را که آران و بیدگل و ابوزیدآباد را به هم متصل می کند پیش رو بگیرید و سپس مسیر منتهی به کاروانسرای سفیدآب را پیش رو گرفته و پس از گذر از کنار کارونسرا به کویر مرنجاب برسید. این مسیر از پارک ملی کویر عبور می کند و نیازمند اخذ مجوزهای لازم برای تردد است. کویر زیبای مرنجاب در همسایگی آران و بیدگل، پارک ملی کویر و کویر معروف بندریگ، دریاچه نمک آران و بیدگل و کویر مسیله یکی از زیباترین کویرهای ایرانی است که حتما باید به آن سر بزنید اما دسترسی به کویر به این آسانی ها هم نیست. جاده منتهی به کویر از کیفیت مناسبی برخوردار نیست و پیمودن آن با وسیله نقلیه قوی و دو دیفرانسیل ممکن است. این مسیر دو راهی های متعددی دارد که اغلب پیمودن آن با راهنما میسر است، گرچه در طی مسیر منتهی به کویر و کاروانسرای قدیمی آن تابلوهای راهنمایی نصب شده است اما اگر برای نخستین بار عازم این کویر می شوید حتما از یک فرد مطلع کمک بگیرید.
بهترین زمان بازدید از کویر
به سان اغلب کویرهای جهان بهترین فصل برای بازدید از این کویر زیبا فصول پاییز و زمستان است. در این فصول با سردشدن تقریبی هوا دمای هوا در کویر نیز رو به کاهش می گذارد و اغلب در طول روز یک هوای بهاری را نصیب شما می کند. در طول شب اما دمای هوا به شدت کاهش پیدا می کند و سپری کردن آن نیازمند تجهیزات گرمایشی و پوشش گرم و مناسب است. در روزهای نخستین فصل بهار نیز می توانید از هوای مطبوع کویری لذت ببرید اما با گرم شدن تدریجی هوا دما در کویر به سرعت افزایش می کند و کویرنوردی در آن بسیار سخت و نفس گیر است. بنابراین همین که زمین رخت خزان به تن کرد خود را برای یک کویرنوردی جذاب مهیا کنید.
کویر مرنجاب
جاده خاکی مرنجاب را که پیش رو بگیرید باید چهل کیلومتری رانندگی کنید، پیمودن این جاده با شرایط نه چندان مناسب آن کمی زمان بر است اما آنچه پیمودن جاده را جذاب می کند. انبوه درختان کوتاه و بلندی است که دو طرف جاده را احاطه کرده و در دل کویر به پیش رفته اند. گز و تاغ گونه گیاهی غالب این جاده است که اغلب خوراک حیوانات و خصوصا شترها است و با معضل کم آبی این کویر به خوبی کنار می آید و حتما تعجب شما را نیز بر می انگیزد که این همه درختچه اینجا در دل این مسیر چه می کند. در همان ابتدای جاده چشمتان به کمپی خواهد افتاد که گزینه مناسبی برای شب مانی در دل کویر است اما اگر مسیر را ادامه دهید به ناگاه به تپه ای خواهید رسید که شیب بسیار زیادی دارد و یکی از جذابیت های مرنجاب است. تپه های که در ارتفاع 950 متری از سطح دریاها قرار گرفته و شیب تندش آن را زبانزد همگان کرده است. شاید باورتان نشود اما این جاده روزگاری بخشی از جاده معروف ابریشم بوده است. همین امر سبب گذر کاروان های متعددی از این مسیر می شده است. کاروان هایی که بارشان را سوار بر شترها از این مسیر گذر می دادند و وقتی پای شترها به این تپه می رسید آنقدر بارشان جلو و عقب می شد که در انتها اغلب خطب جهاز شترشان می شکست. خطب چوبی بلند بوده که در جهاز شتر قرار می گرفته است و به همین دلیل این تپه را خطب شکن می گویند. خطب شکن را هم پشت سر گذاشته و مسیر را ادامه می دهیم. نرم نرمک ردپای تپه های شنی هم بیشتر در منطقه به چشم می خورد و در تلاقی با درختچه های کوتاه گز و تاغ بسیار زیباتر به نظر می رسد. قیچ، دم گاوی و اسکنبیل هم از دیگر گونه های گیاهی است که با شوری خاک و نبود آب این منطقه کنار می آیند و جلوه این کویر را تغییر می دهند. مسیر را که ادامه بدهید در انتها به یک دو راهی می رسید. یک سو این دوراهی شما را به کاروانسرای مشهور این منطقه خواهد رساند و دو راهی دوم شما را به تماشای یک دریاچه نمک فرا می خواند.
کاروانسرای کویر مرنجاب
پنج شش کیلومتری پس از دوراهی مسیر نخست شما را به یکی از کاروانسراهای باشکوه کویر می رساند. کاروانسرایی که روزگاری مامن کاروان ها و تجاری بوده که از دل این کویر گذر می کرده اند. گذر جاده ابریشم هم بر رونق و اهمیت این کاروانسرا می افزود. اگر فکر می کنید که بازهم به دلیل بیشتری برای ساخت این کاروانسرا نیاز است باید سری به دوران حکومت شاه عباس صفوی بزنید. به دورانی که افغان ها و ازبک ها در حمله به کاشان موفق به عبور از این کویر شده و توانستند خود را به نزدیکی مرکز حکومت برسانند. همین واقعه شاه عباس را بر آن داشت تا کاروانسرایی را در این جا احداث کند و پانصد نگهبان مسلح را بر آن گماشت تا با حضور در برج های دیده بانی آن از امنیت راه های این منطقه حفاظت کنند. کاروانسرایی که به محل اتراق کاروانیان و تجار چینی و اروپایی که از جاده ابریشم گذر می کردند نیز تبدیل شد. حالا اگر قدم در این کاروانسرای وسیع بگذارید خواهید دید که پس از سیصد و اندی سال از ساختنش هنوز هم پابرجاست و به خوبی بازسازی شده است. اگر به رصد ستارگان علاقه مندید این کاروانسرا با نزدیک به سی حجره مکان مناسبی برای اتراق و شب مانی است. در گوشه ای از این کاروانسرا نیز یک سفره خانه برپا شده است که محل مناسبی برای صرف یک وعده غذایی و یا نوشیدن یک چای خوشمزه است.
قنات آب شیرین
زمانی که تصمیم ساخت این کاروانسرا قطعی شد بلندای یک تپه که قنات آب شیرینی در مجاورت آن قرار داشت برای این منظور انتخاب شد. از آن جا که با توجه به وضعیت فیزیکی این منطقه حفر چاه و قنات در آن بسیار دشوار بود پس از حفر قنات آن را مرد رنج آب نامیدند. نامی که به مرور زمان به مرنجاب تغییر یافت. قنات آب شیرین هنوز هم در کنار این کاروانسرا به حیات خود ادامه می دهد. شاید حضور این آب شیرین و گوارا در این کویر خشک خود یک معجزه است. قنات سبب شده تا برکه بزرگ و زیبایی در مجاورت کاروانسرا شکل بگیرد. برکه ای که اطراف آن را درختچه های کوچک و زیبا احاطه کرده اند. اطراف برکه نیز آجرفرش شده و مکان مناسبی برای کمپ زدن است.
تماشای زیباییهای کویر مرنجاب و تفریحات مهیج آن
علاوه بر تماشای ستارگان در آسمان زیبای کویر و اقامت در کنار برکه معجزه آسای آن می توانید کمی آن سوتر از کاروانسرا از تماشای تپه های شنی و رمل ها لذت ببرید. غلت خوردن در میان شن ها یکی از جذاب ترین تفریحات این منطقه است. یکی دیگر از تفریحات جذاب و کهن این منطقه شترسواری در میان شن هاست. آفرود و موتور سواری هم از تفریحات نوینی است که در این کویر زیاد به چشم می خورد. تفریحی مهیج و هیجان انگیز که اغلب سکوت کویر را به هم می زند و به عقیده بسیاری با آسیب رساندن به بافت رمل ها و تپه های شنی ماهیت این کویر زیبا و منحصربفرد را تحت الشعاع قرار می دهد. به هنگام گشت و گذار در این کویر شاید چشمتان به روباهی زیبا و یا مارمولک های بامزه نیز بیافتد. شاید جالب باشد اگر بدانید که شغال، گرگ، گربه شنی، بزمجه، تیهو، عقاب، شاهین، مار و یوزپلنگ از دیگر ساکنان این کویر زیبا و چشم نوازند چرا که در این بیابان آب و غذا به وفور یافت می شود.
دوراهی دوم، دریاچه نمک
اگر مسیر دو راهی دوم را پیش رو می گرفتید پس از طی مسافتی کوتاه به یک دریاچه زیبای نمک می رسیدید که حتما حیرت زده تان می کرد. دریاچه نمکی که محل تامین بخش اعظمی از نمک تولیدی شهرستان های اطراف است. این دریاچه نمک با نام دریاچه نمک آران و بیدگل شناخته می شود. دریاچه نمک اما با کوچکترین بارشی رخ می نماید. دریاچه ای با دو الی پنج سانتیمتر عمق که مملو از نمک است و به محض خشک شدن به شوره زاری عظیم تبدیل می شود. همین که قطرات باران دریاچه نمک را احیا می کنند شما شاهد یکی از زیباترین جلوه های طبیعت خواهید بود. دریاچه ای که تا چشم کار می کند ادامه دارد و با تابش خورشید به جواهری بی مثال مبدل می شود. دریاچه از اتصال قابهایی با اشکال هندسی زیبا و پر از آب که با نمک فرش شده اند تشکیل شده است. در فصل های گرم سال در اطراف دریاچه شاهد فعالیت های ماشین هایی خواهید بود که نمک این دریاچه را استحصال می کنند. این دریاچه بزرگ ترین دریاچه نمک طبیعی ایران است و علاوه بر زیبایی های حیرت انگیزش به داشتن یک جزیره سرگردان شهره است. حضور یک جزیره در دل این کویر هم یکی دیگر از شگفتی های طبیعت کویری این منطقه است. اما این جزیره در بین بومی ها با نام جزیره سرگردان شناخته می شود. بسیاری معتقد بودند که جزیره تکان می خورد اما در واقع این جزیره و چند جزیره دیگر دریاچه نمک متحرک و همانند سایر جزیره های جهان در دنیایی از آب غوطه ور نیستند، بلکه تکان خوردن آب دریاچه زمانی که بارش اتفاق می افتاد و یا ایجاد پدیده سراب و شکست نور سبب می شده تا بسیاری تصورکنند این جزیره خفته در میان دریایی از نمک تکان می خورد. کویر مرنجاب مملو از دیدنی های حیرت انگیز است.