معرفی کلی
دشت لوت یک منطقه ی بیابانی است که از سمت شمال به سمت جنوب کشیده شده است. دشت لوت با توجه به شکل ناهمواری ها و موقعیت جغرافیایی آنها به سه بخش به نام های لوت شمالی، لوت مرکزی و لوت جنوبی تقسیم می شود. طول این دشت در حالت کلی در حدود ۳۲۰ کیلومتر و عرض آن چیزی حدود ۱۶۰ کیلومتر است. تصوری که در زمان های گذشته در مورد این دشت وجود داشت این بود که هیچ موجود زنده ای در آن یافت نمی شود اما طبق تحقیقاتی که زیست شناسان در این منطقه از ایران انجام دادند به این نتیجه رسیدند که حدود ۳۰ تا ۴۰ گونه ی جانوری از جمله روباه شنی، گربه شنی، دوپای فیروز و چندین گونه ی گیاهی در آن زندگی می کنند. میزان بارندگی سالانه در دشت لوت چیزی حدود ۱۰۰ میلی متر است و نتیجه ی این بارش ها جاری شدن یک رودخانه ی فصلی در دل این منطقه ی خشک بیابانی است.
وجه تسمیه
لوت در فرهنگ لغات فارسی به معنای عریان می باشد. دلیل انتخاب این نام بر دشت لوت عدم حضور هر نوع موجود زنده ای در برخی از نقاط آن بوده است. برخی از مردم دشت لوت را کویر لوت می خوانند که این مورد از لحاظ علمی درست نمی باشد چون کویر در واقع به شوره زاری گفته می شود که آن را زمین های پست فرا گرفته باشد، در حالی است که لوت بخش های مختلفی دارد که شوره زارها تنها یکی از این بخش ها هستند. 
نام دشت لوت در فهرست جهانی یونسکو
تا اثری دارای ارزش و اهمیت بالایی نباشد نامش در فهرست اثار جهانی یونسکو به ثبت نمی رسد. دشت لوت از جنبه های مختلفی باارزش مهم می باشد. از جمله اینکه گرم ترین نقطه ی کره ی زمین به شمار می رود. دیگر اینکه دارای دو پدیده ی جالب و جذاب به نام کلوت و دریای شن است. کلوت به شکل های خاصی گفته می شود که به دلیل همکاری دو عنصر آب و باد در بیابان پدید می آید. این اشکال زیبا و جالب را می توان در بخش های غرب دشت لوت مشاهده کرد. تنوع در شکل و رنگ کلوت های لوت که به دلیل تنوع در اندازه های آنها می باشد بر اهمیت هر چه بیشتر این منطقه می افزاید. کلوت در واقع یک نوع ساختار زمین شناسی است که به دلیل فرسایش در بیابان تشکیل می شود. کلوت های موجود در دشت لوت از لحاظ محدوده ای که به خود اختصاص داده اند، ارتفاع های متفاوتی که دارند و نیز از این لحاظ که کاملا سالم و قابل رویت هستند یکی از بهترین انواع کلوت ها در کل دنیا می باشند. کَلوت در واقع از دو واژه ی کَل و لوت به معنای شهر لوت تشکیل می شود. لازم به ذکر است که مهم ترین عواملی که کلوت های لوت را پدید می آورد بادهای ۱۲۰ روزه ی سیستان و رودشور می باشد.
گفتنی است که در کنار کلوت ها دشت لوت دریاهای شنی بسیار زیبایی نیز دارد که در نوع خود بی نظیر می باشند. در این دریاها انواع مختلفی از شن ها از جمله شن های کریستالی، ستاره ای، خطی و قیفی دیده می شود. دریای شن در واقع دشت شنی بسیار وسیعی است که دارای رمل های موّاج شنی می باشد. در سمت شرق دشت لوت می توان دریاهای شنی را از نزدیک دید. 
مورد دیگری که در دشت لوت به چشم می خورد و بر اهمیت هر چه بیشتر آن می افزاید وجود ساختاری شنی به نام نبکاست. نبکا در اصل تپه ای شنی است که بر روی آن گیاه می روید و ریشه ی گیاه خاک را به شکل یک گلدان گرد هم جمع می کند، نبکاها در بیابان به گلدان های طبیعی معروف اند و مناظر جالبی را پدید می آورند. در دشت لوت بیش از هر منطقه ی بیابانی دیگری در دنیا نبکا یافت می شود و بزرگ ترین نبکاهای دنیا در این دشت قرار دارند. 
مورد دیگری که در دشتلوت به چشم می خورد و توجه همگان را به سمت خود جلب می کند نمکزارهای زیبایی است که از لحاظ شکل و رنگ بسیار متنوع هستند. از جمله ی اینها می توان به نمک های باقی مانده از وجود رودخانه های کویری، پوسته های ترک خورده ی چند وجهی، گنبدهای گچی، لکه های کوچک نمکی و نمک های کارنی اشاره کرد.
ارزش طبیعی و تاریخی دشت لوت
در کنار مواردی که ذکر شد دشت لوت همواره دارای یک سری ویژگی های دیگر نیز می باشد که آن را خاص و قابل توجه می کند. از جمله ی اینها می توان به تل های ماسه ای بسیار بلندقامتی اشاره کرد که بلندای برخی از آنها به حدود ۴۵۰ متر می رسد؛ این تل ها جزء مرتفع ترین ها در تمام دنیا هستند. مورد بعدی مخروط های آتش فشانی کوارترنری است که به وفور در سطح دشت لوت دیده می شوند. مورد سوم دشت هایی است که از گدازه های بازالتی مانند گندم بریان تشکیل شده اند، مورد چهارم بخش های مختلفی از دشت لوت است که رنگ های متفاوتی دارد و به زیبایی جلوه نمایی می کند. اینها تنها تعدادی از پدیده ها و صحنه های زیبایی است که دشت لوت را خاص و منحصربه فرد کرده است.
اهمیت دشت لوت تنها به پدیده های طبیعی ختم نمی شود بلکه این دشت دارای ارزش تاریخی هم می باشد. در این دشت آثار باستانی بسیار قدیمی یافت شده است که قدمت برخی از آنها به هزاره ی سوم و چهارم پیش از میلاد مسیح باز می گردد. از جمله ی این آثار می توان به ظروف سفالی و فلزی باارزشی اشاره کرد. تزئینات موجود بر این ظروف بیش از هر شکل دیگری شامل طرح عقاب می باشد. 
تفریح و گردش در دشت لوت
دشت لوت یک منطقه ی بزرگ و وسیع بیابانی است که مانند هر بیابان دیگری امکان انجام تفریحات خاصی را برای گردشگران فراهم می کند. پس اگر از دوستداران بیابان هستید می توانید در نیمه ی دوم سال که هوا سردتر است عازم این منطقه شوید و از بودن در آن لذت ببرید. در ادامه به برخی از این تفریحات اشاره می شود.
پیاده روی در دشت لوت
شاید با شنیدن نام پیاده روی به یاد ساده ترین ورزشی که می توان انجام داد بیفتید و تصورتان از آن قدم زدن ساده و اسان باشد اما لازم است بدانید که پیاده روی در بیابان و قدم نهادن بر تن شن های نرم و روان با پیاده روی بر سطحی صاف و سخت کاملا متفاوت است. پیاده روی در بیابان یکی از سخت ترین انواع پیاده روی است که به آمادگی جسمانی بالا و تجهیزات خاصی نیاز دارد. از طرفی سرسختی بیشتری می طلبد از جمله اینکه نور خورشید بی رحمانه بر سر فرد می تابد، بدن به شدت به اب نیاز دارد اما امکان حمل مقدار اب فراوان وجود ندارد، قدم برداشتن بسیار دشوار است، پیدا کردن مسیر درست به راهنما نیاز دارد و … حال اگر مایلید این شرایط را بپذیرید و سختی کار را به جان بخرید توصیه می شود لیموی تازه به همراه داشته باشید تا گرمازده نشوید. از طرفی این را مد نظر داشته باشید که در بیابان هیچ آبی وجود ندارد پس مراقب ذخیره ی آب خود باشید و به اندازه ی کافی اب به همراه داشته باشید. بهتر است با اصول جهت یابی نیز اشنا باشید تا در صورتی که به هر دلیلی از گروه جدا شدید بتوانید مسیر درست حرکت را تشخیص دهید و در دل بیابان گم نشوید. تنها هوای گرم روز را در نظر نگیرید چون ممکن است شب را نیز در بیابان بمانید پس به فکر سرمای شب های بیابان و به همراه داشتن لباس گرم هم باشید اما تا جایی که امکان دارد کوله تان را سبک کنید چون راه رفتن در بیابان خود به قدر کافی سخت و دشوار می باشد تا چه برسد به اینکه یک کوله ی سنگین هم بر دوش داشته باشید. 
رانندگی و آفرودسواری
یکی از جالب ترین تفریحاتی که می توان در بیابان انجام داد آفرود سواری است. ماشین آفرود نوع خاصی از اتوموبیل شاسی بلند است که مخصوص حرکت بر شن های نرم و روان می باشد. اگر بتوانید یک همچین خودرویی تهیه کنید می توانید بیشترین لذت را از بودن در بیابان ببرید. تنها کافی است یک راهنمای راه بلد و به اندازه ی کافی غذا و آب به همراه داشته باشید. اگر امکان تهیه ی همچین ماشینی ندارید اصلا ناراحت نباشید. شما می توانید در یکی از تورهای بیابان گردی یا کویرنوردی که در طول سال برگزار می شود و گردشگران را با خود به درون بیابان یا کویر می برد ثبت نام کنید و با خیال آسوده راهی این منطقه ی چالش برانگیز شوید و بدون هیچ نگرانی بابت برنامه ریزی یا تمام شدن سوخت و … از سفر خود کمال لذت را ببرید فقط کافی است به توصیه های برگزارکننده ی تور توجه کنید و قبل از سفر تمام آنچه را که لازم است به همراه داشته باشید.
شتر سواری
قطعا سوار شدن بر شتر در یک منطقه ی بیابانی می تواند خاطرات خوبی به همراه داشته باشد مخصوصا اینکه این سواری در دشت بزرگ لوت صورت گیرد. تنها مساله ای که وجود دارد تابش مستقیم نور آفتاب است که می تواند آزاردهنده باشد. پس حتما از کرم ضد آفتاب و کلاه های آفتابگیر استفاده کنید و آب کافی به همراه داشته باشید تا از سواری خود لذت بیشتری ببرید. 
شب گردی
