معرفی کلی
گل ها در اصل یکی از زیباترین مخلوقات خداوند بر کره ی زمین هستند. هر فردی با مشاهده ی حتی یک شاخه گل بسیار خرسند می شود و حال و هوای بهتری پیدا می کند. هر کس می خواهد علاقه ی خود به دیگری را نشان دهد معمولا برای او گل می برد. گل ها در شکل ها و رنگ ها و اندازه های مختلف هر یک ظرافت خاص خود را دارند و به طرز متفاوتی جلوه نمایی می کنند اما هدف ما در اینجا معرفی هیچ یک از اینها نیست بلکه هدف معرفی یک گل عجیب و غریب به نام رز صحرایی است که با همه ی گل ها فرق دارد. بله رز صحرایی با تمام گل هایی که می شناسید متفاوت است چون این گل تنها به شکل گل است و در اصل یک پدیده ی طبیعی است که امکان مشاهده ی آن تنها در مناطق کویری آن هم با شرایط جغرافیایی خاص وجود دارد. پس با ما همراه باشید تا شما را با این پدیده ی جالب طبیعی آشنا کنیم.
رز صحرایی
احتمالا با شنیدن نام رز صحرایی آنچه در ذهن شما شکل می گیرد گلی بسیار سرسخت و مقاوم است که در مقابل افتاب داغ و سوزان کویر در دل خاک می روید و کم کم رشد می کند و قد می کشد و از خاک تغذیه می کند اما باید عرض کنیم که سخت در اشتباهید چون منظور از رز صحرایی گلی از جنس شن است که تنها در ظاهر گل است اما در باطن مشتی شن و خاک است با این حال به قدری زیبا و تماشایی است که از آن به نام رز صحرا یاد می شود و قدر و ارزش آن زمانی افزون تر می گردد که در هر صحرایی شکل نمی گیرد بلکه تنها در صحراهای خاصی تشکیل می شود.
رز صحرایی در حقیقت پدیده ای است که بر اثر واکنش لایه های شن موجود در کویر با قطرات باران اسیدی و مواد شیمیایی موجود در آن به شکل یک گل زیبا تشکیل می شود و در حالت کلی بر اثر انجام یک سری واکنش های طبیعی و شیمیایی که به صورت دوره ای تکرار می شود شکل می گیرد. اندازه ی گلبرگ های این گل زیبا که از جنس شن است چیزی در حدود ۱ سانتی متر می باشد. رز صحرایی با نام های دیگری مانند رز سلنیت و رز باریت نیز شناخته می شود. از آنجا که رز صحرایی یک گل تماما شنی است طبیعی است که به رنگ شن یعنی تقریبا طلایی باشد اما جالب است بدانید اگر این گل از محیط صحرا خارج شود بعد از مدت کوتاهی رنگش تغییر می کند و به رنگ قهوه ای حلوایی در می آید یعنی با تغییر مکان به همان رنگ طلایی نمی ماند و ظاهرا رنگ دیگری به خود می گیرد. رز صحرایی در واقع هدیه ای از طرف کویر به کویرنوردانی است که شرایط سخت را با دل و جان می پذیرند تا از زیبایی ها و جذابیت های این منطقه ی داغ و سوزان لذت ببرند.
علت تشکیل رز صحرایی
معمولا باران در صحرا بسیار کم و تنها در مواقع خاصی از سال می بارد. این در حالی است که همراه با بارش باران مقدار زیادی اسید و دیگر مواد شیمیایی بر زمین می ریزد. از طرفی از آنجا که زمین صحرا همیشه تشنه است آب باران خیلی سریع وارد لایه های زیرین شنی و گچی زمین می شود و با شن های صحرا ترکیب می گردد. از طرف دیگر طولی نمی کشد که به علت گرمای زیاد زمین صحرا، آب های موجود در آن از لایه های پایین تر رو به بالا حرکت می کند تا به سطح زمین برسد و از آن تبخیر شود. در اینجاست که این حرکت رو به بالای اب ها کریستال های شنی بسیار زیبایی را تشکیل می دهد که در نهایت به شکل گل رز درآمده و در معرض دید گردشگران قرار می گیرد و موجب کسب درآمد بومیان منطقه می گردد.
رز صحرایی گلی بسیار گران قیمت در دل صحرا
برخی از رزهای صحرایی دارای گلبرگ های زیادی هستند و برخی هم با تعداد کمی گلبرگ شکل گرفته اند. معمولا بومیان مناطقی که این گل ها در آنجا تشکیل می شوند، آن ها را بر روی شاخه های یک درخت خشکیده قرار می دهند و به همان صورت به گردشگران می فروشند و از این بابت کسب درآمد می کنند. گردشگران نیز این گل ها را به عنوان سوغات یا یادگاری با خود به همراه می برند و از تهیه ی آنها شاد و خرسندند.
زیستگاه رز صحرایی
رز صحرایی در صحراهای شنی که دارای اقلیم خاصی هستند زمانی که شن های صحرا بیش از هر زمان دیگری خشک می شوند تشکیل می گردد. از جمله مکان هایی بر کره ی زمین که می توان این گل زیبا را از نزدیک مشاهده کرد صحراهای استرالیا، اسپانیا، مراکش، تونس، مصر، قطر، امارات، الجزایر و برخی دیگر از کشورهایی است که معمولا در آن ها بیابان های شنی وسیع و خشکی وجود دارد. در این مکان هاست که رز صحرایی خودنمایی می کند و تصویر پدیده ای ویژه در قلب کویر را به عرصه ی نمایش می گذارد. دلیل اینکه رز صحرایی تنها در مناطق خاصی از دنیا دیده می شود این است که برای تشکیل آن به یک سری مواد اولیه احتیاج است که یکی از آنها ماده ای معدنی و اسیدی است که در همه جا یافت نمی شود.
نکات شنیدنی در مورد رز صحرایی
در ادامه یک تعداد نکته در مورد رز صحرایی مطرح شده است که می تواند برای علاقه مندان به این پدیده ی طبیعی جالب توجه باشد.
• رز صحرایی با نام های متفاوتی از جمله گل رز کویر، گل رز سلنیت، گل گچ، گل رز بریت یا باریِت شناخته می شود اما اکثر افراد از آن با همان نام گل رز صحرایی یاد می کنند.
• گل رز صحرایی در حالت کلی از خوشه های کریستالی شنی ساخته می شود اما گاهی اوقات به صورت ترکیبی از شن و گچ هم دیده می گردد.
• مولکول های خوشه های کریستالی رز صحرایی که گلبرگ های آن را شکل می دهند زیر میکروسکوپ، به شکل حرف C لاتین می باشد این در حالی است که با چشم غیر مصلح به صورت خوشه هایی صاف و سیقل شده دیده می شوند.
• رز صحرایی معمولا تنها زمانی تشکیل می شود که شن های صحرا بسیار خشک هستند و هیچ گونه نم یا آبی در آنها دیده نمی شود.
• اندازه ی گلبرگ های رز صحرایی بسیار کوچک است و معمولا تنها حدود 1 سانتی متر می باشد.
• معمولا رنگ رز صحرایی رنگی مایل به طلایی و همرنگ با شن های صحراست اما اگر در آب بارانی که بر شن های صحرا می ریزد اکسید آهن موجود باشد، رنگ گل ها به سمت قرمز می رود و به رنگ آهن زنگ زده در می آید.
• گاهی اوقات گل های رز صحرا گرد هم جمع می شوند یا بر روی هم قرار می گیرند و شکل جالب تری از یک گل تنها را تشکیل می دهند. از این شکل به نام درخت صحرا یاد می شود که مانند ستونی می باشد که تماما از گل صحرا پوشیده شده است و آن را به زیبایی تمام آراسته است.
• به جز گل رز صحرایی که در این مقاله معرفی شد گل دیگری نیز داریم که با نام رز صحرایی شناخته می شود. این گل که از آن با نام آدنیوم یاد می شود گیاهی گلدار است که در مناطق جنوبی و شرقی آفریقا و عربستان رشد می کند . اما منظور ما از رز صحرایی شکلی است که بر اثر یک پدیده ی طبیعی تشکیل می شود و از هیچ بذر یا قلمه ای به دست نمی آید و با گل آدنیوم کاملا متفاوت است.