معرفی موزه ی تاریخ چای ایران ( آرامگاه کاشف السلطنه)
موزه ی تاریخ چای ایران که به موزه ی کاشف السلطنه و موزه ی پدر چای ایران نیز شهرت دارد، در شهرستان لاهیجان و در استان گیلان واقع شده است. برای بازدید این موزه در شهر لاهیجان وارد خیابان امام خمینی (ره) شده، و بعد از خیابان قیام به خیابان کاشف شرقی می رسیم. موزه در خیابان کاشف شرقی کاملا آشکار است. این موزه تنها موزه ی تخصصی چای در ایران محسوب می شود، و چگونگی وضعیت صنعت چای کشور از ابتدای ورود تا حال را به مخاطبان معرفی می نماید. شهر لاهیجان یکی از شهر های تاریخی استان گیلان است، که دیر زمانی مقر حکومت سادات کیایی بوده است. این شهر به شهر چای ایران نیز شهرت دارد. 
چای کاری برای اولین بار در لاهیجان و به سال 1319 ه.ق و توسط «محمد میرزا کاشف السلطنه چای کار» آغاز گردید، و پس از آن با سرعت چشمگیری در مناطق سواحل جنوبی دریای کاسپی گسترش یافت. کاشف السلطنه در حدود 1314 ه.ق در حالی که سمت کنسول ارشد ایران را داشت، به هند سفر نمود و در آنجا به عنوان تاجری فرانسوی به مطالعه در خصوص کشت چای پرداخت. کاشف السلطنه از چین و هند به سوی ایران بازگشت و مقدار قابل توجهی تخم و نهال چای با خود به همراه آورد، و در نواحی شمال کشور به طور گسترده ای کشت نمود. کاشف السلطنه در زمان مظفر الدین شاه قاجار ریاست سازمان چای را به عهده داشت.
سالن اصلی موزه ی تاریخ چای ایران دارای دو طبقه ی مجزا می باشد. در طبقه ی هم کف دو پلکان چوبی که در ابتدای سالن تعبیه گردیده است، به طبقه ی بالا اتصال می یابد. تزئینات بی نظیر چوبی و سنتی در درون سالن، که از فرهنگ بومی منطقه الهام گرفته است، منظره ی بی همتایی را فراهم می نماید. پس از وارد شدن به تالار اصلی موزه ی چای لاهیجان، در می یابیم که غرفه های موزه به شکل بسیار جذابی در دیوار های جانبی آن، به شکل جعبه های آئینه ای به نمایش در آمده اند. در واقع این آثار حکایت گذشته ی مردم این سرزمین سبز را بیان می دارند. سماور های کوچک و بزرگ ذغالی که دارای نشان روسی هستند، قوری های خوش رنگ چینی، سرویس های متعدد قهوه خوری که از دوران قاجار و پهلوی بر جای مانده اند، قهوه خوری چینی، قند شکن، سینی نقره، چپق، پیمانه و جعبه ی چای، کیسه توتون، زیر استکانی های (نعلبکی) قدیمی، نمونه دانه هایی از چای، اشیاء و منقل مرتبط در زمینه ی صنعت چای و نیز مراحل شرب آن در غرفه های موزه خودمانی می کنند، و مخاطب را به گذشته های دور می رساند. 
در موزه ی چای علاوه بر اشیاء ذکر شده، مدارک، اسناد و دست نوشته ها و همچنین عکس های کاشف السلطنه به همراه سردیس او وجود دارد. در انتهای ظبقه ی هم کف موزه و در نزدیکی راه پله دو دستگاه وجود دارد. یکی از این دستگاه ها ساطوری جهت خرد نمودن برگ های خشک چای است و دیگری نیز وسیله ای برای حمل چای می باشد. دو پلکان چوبی ِ طبقه ی همکف که در قبل به آن اشاره نمودیم، با حالتی نیمه دوار بازدید کنندگان را به طبقه ی دوم هدایت می نماید. این طبقه اختصاص به بخش مردم شناسی دارد. در ویترین های طبقه ی فوقانی موزه ی چای لاهیجان، اشیایی نظیر ظرف های مسی، ظرف های سفالین، انواع روشنایی نظیر چراغ و پیه سوز، وسایل چوبی نظیر پیمانه ی شیر، تغار، هاون چوبی و انواع قاشق چوبی، جاجیم و پوشاک محلی مناطق قاسم آباد، دیلمان و املش، اسناد قباله و تسبیح مشاهده می شود.
قابل ذکر است که این موزه آرامگاه کاشف السلطنه می باشد. در ابتدا بر طبق وصیت کاشف السلطنه مزار وی که از مرمر سیاه بوده، بدون حفاظ و سقفی در بین بوته های چای قرار گرفته بود. اما پس از مدتی مقرر گردید که به میزان دو درصد از درآمد چای را صرف ساخت مقبره ای برای ایشان نمایند. کل این مجموعه در حدود سال 1371 به سازمان میراث فرهنگی کشور واگذار شد و سالن مستطیل شکل آن که در جوار مقبره قرار داشت، به موزه ی تاریخ چای ایران اختصاص یافت. کار ساخت موزه ی تاریخ چای ایران در سال 1375 پایان یافت، و در آبان ماه همان سال با شماره ثبت 1769 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. قابل ذکر است که در موزه ی مذکور حدود 532 قلم اشیای تاریخی ثبت گردیده است. نمای داخلی و خارجی این موزه به جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل و نیز ایجاد امکانات رفاهی بیشتر برای بازدیدکنندگان و گردشگران، مورد مرمت و باز سازی قرار گرفت.
سرزمین موج های آبی مشهد
1403-07-09
