غذاهای این استان غالبا گرم و تند هستند و مواد غذایی ماهی، گیاهان و سبزی های بومی مانند گشنیز و شنبلیله، تمبر هندی، نخود و رب انار در بیشتر غذاهای این منطقه دیده می شود. نخود، در بسیاری از غذاها استفاده می شود زیرا فیبر دارد و تنظیم سیستم دستگاه گوارش و منظم کردن گردش خون را منجر می شود. هم چنین به دلیل داشتن پروتئین فراوان می تواند جایگزین مناسبی برای گوشت باشد و گیاه خواران و یا افرادی که می خواهند کمتر از گوشت استفاده کنند، می توانند از آن استفاده کنند.
۱- غذاهای دریایی
در این استان به دلیل مجاورت دریا، از ماهی زیاد استفاده می شود. ماهی از لحاظ غذایی برای بدن بسیار مفید است و از بیماری های متعدد و شایع چون بیماری های قلبی، فشار خون، بیماری های مغزی، تجمع پلاکت و نامنظم بودن ضربان قلب جلوگیری می کند. هم چنین دارای پروتئین، کلسیم، فسفر، آهن، امگا۳، مس، املاح معدنی و ویتامین های آ، ب و د است و از سوی دیگر چربی کمی دارد. با توجه به این موارد از نظر متخصصان تغذیه توصیه می شود. در اینجا غذاهای دریایی این استان را می بینیم.
۱-۱- قلیه ماهی
قلیه ماهی، یک غذای سنتی است و همراه پلو سرو می شود، پس در واقع خورشت به حساب می آید. در این غذا از ماهی، رب انار(یا گوجه)، پیاز، نمک و فلفل، روغن، زردچوبه، سیر، تمبر هندی و سبزی قلیه یعنی گشنیز و شنبلیله(حلبه) استفاده می شود.
۱-۲- ماهی صبور
۱-۳- امگشت
در این غذا از ماهی کباب که بهترین نوع ماهی تن است، استفاده می شود. ماهی نمک سود و پاک شده و ابتدا در آب جوشانده می شود. سپس استخوان هایش را جدا می کنند و همراه پیاز، سیر و ادویه در روغن سرخ می شود. برای سرو، آن را لای پلو می دهند که ظاهرش مانند پلو مخلوط می شود. امگشت در میان عرب ها طبخ می شود.
۱-۴- قلیه میگو
این قلیه، بر خلاف قلیه ماهی که بسیار مشهور است، کمتر شناخته شده است. این غذا معمولا با نان سرو می شود اما می توان آن را با پلو هم سرو کرد. میگو، سبزی قلیه همان گشنیز و شنبلیله، تمبر هندی، پیاز و ادویه از مواد اصلی این غذای خوشمزه هستند.
۲- غذاهای غیر دریایی
۲-۱- فلافل
فلافل، غذایی است متعلق به استان خوزستان که بسیار محبوب است و در سراسر شهرهای کشور و با طرز پخت های مختلف تهیه می شود. علت محبوبیت این غذا، تند بودن آن است. برای طبخ این غذا از سیر، پیاز، فلفل قرمز، نخود، روغن، آرد لپه، تخم مرغ، سیب زمینی، سرکه و جعفری استفاده می شود.
۲-۲- اوپیوزی(آب پیازی یا اشکنه)
این غذا سریع آماده می شود و برای زمان هایی که در زمان کم باید غذا حاضر باشد، بسیار مناسب است. اوپیوزی، یک غذای دزفولی است و به اشکنه شباهت زیادی دارد. گردو، رب انار، شکر، روغن، نان خشک، زردچوبه، پیاز، تخم مرغ و نمک و فلفل از مواد تشکیل دهنده این غذای فوری هستند.
۲-۳- حمیس توله(پنیرک)
اسم این غذا یعنی پنیرک، نام سبزی توله است. این سبزی، خاصیت های درمانی فراوان چون مسهل و نرم کننده، درمان سرفه، باز کننده مجاری کبدی، درمان یرقان، تقویت کننده روده و … دارد. پنیرک از اجزای اصلی این غذا است. هم چنین نمک و فلفل،روغن، پیاز، رب انار، نارنج و زردچوبه استفاده می شوند. حمیس توله، مانند نرگسی یا بورانی است اما تخم مرغ ندارد. از این برگهای مفید و پر خاصیت برای غذای دیگری به نام دمپخت توله نیز استفاده می شود.
این غذا که طعم ملس خود را مدیون شکر و سرکه است، یکی از غذاهای سنتی استان خوزستان به شمار می آید. طرز تهیه این غذا دو بخش دارد. در یک طرف، سرکه، شکر، پیاز سرخ شده، نمک و فلفل و نعناع را با هم می جوشانیم. در طرف دیگر، گوشت، پیاز، نمک و فلفل، زردچوبه و آرد نخودچی را مخلوط کرده و به قطعه های مانند دونات تو خالی، تقسیم می کنیم و بهشان نافله می گوییم. نافله ها را در روغن سرخ کرده و در نهایت در مایعی که در طرف اول تهیه کردیم، ریخته و می جوشانیم.
۲-۵- آش ارده(ارده پلو)
این غذای دزفولی که نام آش را با خود همراه دارد، یک نوع غذای پلویی است و شباهتی با آش ندارد. مواد اصلی ارده پلو، برنج، ماش، ارده کنجد و شیره خرما است.
۲-۶- پاکوره(پاکورا)
پاکوره نوعی کوکو است که به دلیل داشتن آرد نخود، منجر به افزایش پتاسیم و کاهش فشار خون می شود. این غذا اصالتا یک غذای هندی است ولی زمان بسیار طولانی است که جز غذاهای سنتی خوزستان محسوب می شود. علاوه بر آرد نخود، تخم مرغ، زعفران، فلفل قرمز و تره برای تهیه این غذا ضروری اند.
۲-۷- قلیه تخم مرغ
قلیه تخم مرغ نیز یکی از غذاهای خوزستان است که سریع حاضر می شود و در مواردی که نیاز به فراهم آوردن فوری غذا هستید، بسیار کاربرد دارد. تخم مرغ، سبزی قلیه یا همان گشنیز و شنبلیله، روغن، گرد لیمو، رب گوجه فرنگی، نمک و زردچوبه، پیاز و سیر را با هم مخلوط می کنیم و سپس تمبر هندی و آرد را که در کمی آب حل کرده ایم به آن اضافه می کنیم.
۲-۸- بورانی باقلای سبز
۲-۹- قلیه دزفولی
قلیه دزفولی همان طور که از نامش پیداست متعلق به شهر دزفول است و برخلاف قلیه تخم مرغ و اوپیوزی که سریع طبخ می شوند، این غذا طبخی طولانی دارد. در این قلیه از گوشت چربی دار استفاده می شود که همراه نخود، بلغور، نمک و فلفل، سیر، پیاز، برنج و لوبیا چشم بلبلی زمانی طولانی حرارت می دهیم. سپس تمبر هندی و رب انار را اضافه کرده و آن را می کوبیم.
۲-۱۰- سمبوسه
۲-۱۱- خورشت بامیه
این خورشت بسیار شبیه خورشت بادمجان است وتمامی مواد یکسان است و تنها به جای بادمجان از بامیه استفاده می شود. در اینجا دمباله بامیه را جدا کرده و آنها را با سیر درسته سرخ می کنیم. سپس به بقیه مواد اضافه شان می کنیم و می گذاریم بپزند.
۲-۱۲- ماسووا
ماسووا یک غذای محلی خوزستان است. گوشت، ماست، نخود، نمک، سیر، پیاز داغ، برنج، شوید و شنبلیله مواد این غذا هستند. ابتدا نخود و گوشت را با هم می پزیم، سپس برنج را اضافه می کنیم. وقتی که پخت، آنها را می کوبیم. سپس بقیه مواد را اضافه کرده و آنها را روی حرارت می گذاریم. ماسووا با نان سرو می شود.
۲-۱۳- کبه عربی
کبه عربی همان طور که از نامش پیداست یک غذای سنتی عربی است. برای تهیه این غذا ابتدا برنج را با مقداری آب، روی حرارت ملایم می گذاریم تا برنج مانند شیر برنج شود. سپس آن را با سیب زمینی که ریز رنده کرده ایم مخلوط می کنیم یا چرخ می کنیم. در آخر زردچوبه، نمک و تخم مرغ به آن اضافه می کنیم.
۳- دسرها
۳-۱- رنگینک
رنگینک یکی از دسرهای سنتی استان خوزستان است که در ماه رمضان میهمان خانه های بیشتر اهوازی هاست و مانند یک وعده غذایی استفاده می شود. مواد اصلی این دسر محبوب، گردو، روغن، خاک قند، آرد و خرما است.
از دسر های مقوی پر طرفدار خوزستانی میتوان به معسل یا ماعسله اشاره کرد. این دسر که دارای طبع گرم است از ترکیب کردن و حرارت دادن خرما و شیره ی خرما با هل، دارچین و فلفل سیاه، کنجد، زنجبیل، جوز هندی و میخک به وجود می آید. همچنین این دسر چاشتی خوبی برای نوشیدن چای می باشد.
