پشت قلعه آبدانان ایلام

در شهرستان آبدانان استان ایلام، بر روی تپه ای دژ پشت قلا یا پشت قلعه دیده می‌شود که با گذر رودخانه دو برج از کنار آن در کانال‌های طبیعی زیبایی قلعه و منطقه دوچندان شده است. این قلعه به دلیل آنکه از گچ و سنگ بنا شده است و در اصطلاح بارت نامیده می‌شود بسیار مستحکم بوده و سالیان متمادی است که پابرجا مانده است. در اطراف تپه برج‌هایی قرار دارند که نشان‌دهنده قسمت های شاه نشین، اتاق‌های مسکونی، برج‌های نگهبانی، بارو(حصار) و غیره هستند. پشت قلعه آبدانان ایلام توسط دیوارهای به‌ جامانده از آن به سه قسمت تقسیم می‌شود؛ در قسمت غربی آن آثار برج به چشم می‌خورد و در قسمت جنوبی آن مکانی از اتاق‌های کوچک جهت دیده‌ بانی و طاق‌های قوسی دیده می‌شود. دژ شاهین شین قلعه در جنوب شرقی قلعه واقع‌شده است. آنچه از این دژ استنباط شده است جنبه نظامی آن و اشراف کامل بر روستای پا قلعه بوده است. برای آنکه بتوانید از این جاذبه چشم نواز دیدن کنید بهتر است ابتدا با رزرو هتل های آبدانان مانند هتل ستاره کبیر کوه آبدانان خیال خود را از محل اسکانتان راحت نمایید.

پشت قلعه، روستایی در دهستان جابر انصار از توابع بخش مرکزی شهرستان آبدانان، استان ایلام است. فاصله آبدانان (پشت کوه یا سراب) از شهر ایلام 283 کیلومتر بوده و در مدت‌زمان طی کردن این مسافت 4 ساعت و 40 دقیقه به طول خواهد انجامید. شهرستان آبدانان در میان دو کوه کبیر کوه و دینار کوه و در جنوب استان ایلام واقع‌ شده است. به جنوب شهرستان آبدانان که حرکت کنید در فاصله 5 کیلومتری از آن در شمال غربی، روستای پشت قلعه را خواهید یافت. این روستا با فاصله گرفتن از جنگل‌های بلوط در دشت‌های جنوب استان ایلام دارای خاک حاصلخیز برای کشاورزی است. روستای یاد شده در ارتفاع 582 متری از سطح دریا قرار گرفته و آب و هوایی معتدل دارد. این ویژگی‌ها موجب توسعه ‌بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی در شهرستان آبدانان شده‌اند به‌ گونه‌ای که در منطقه شاهد گیاهانی مانند بادام‌کوهی، زالزالک، گیلاس وحشی، پسته کوهی خواهید بود.

دژ پشت قلا یا قلعه پشت کوه که در شمال روستای پشت قلعه واقع‌شده است یکی از زیباترین جاهای دیدنی ایلام بوده و بر روی تپه‌ ای قرار دارد که مشرف بر دشت‌های کشاورزی روستا است. در اطراف این تپه گودال طبیعی قرار دارد و رودخانه کوچک دویرج از میان آن در حال گذر است. آن‌ گونه که بررسی‌شده است این قلعه جنبه نظامی داشته است. ضخامت دیوارها به حدی است که در آن از مصالح گچ، ساروج و قلوه‌ سنگ استفاده‌ شده و ارتفاع آن‌ها 3 متر بوده است که می‌تواند دلیلی بر امنیت بالای آن در زمان خود باشد. اما امروزه
متاسفانه به دلایل مختلف، ارتفاع دیوارهای قلعه به 1 متر کاهش‌ یافته است. بخش‌های مختلفی مانند ورودی قلعه، برجک‌های دیده‌ بانی، مکان‌های مسکونی و شاه‌ نشین و تونل در این دژ قابل‌ مشاهده هستند. بلندی حصار قلعه به آن دلیل بوده است که محوطه داخل قلعه را محصور کند. قلعه پشت کوه از طریق یک تونل با قلعه نظامی هزار درب و قلعه هزارانی در زمان ساسانیان ارتباط داشته است و در مواقع حصر نظامی راهی برای شکستن حصر بوده است.

مسیر دسترسی: استان ایلام، 5 کیلومتری جنوبی شهرستان آبدانان، شمال غربی روستای پشت قلعه و بر روی تپه، پشت قلعه آبدانان قابل‌ مشاهده است. بازدید از این اثر تاریخی برای عموم آزاد و رایگان است.

همانطور که می دانید آثار تاریخی ازجمله سرمایه های ملی هر کشور به حساب می آیند؛ بدین جهت می‌بایست ما به عنوان مردمان این سرزمین در حفظ و نگهداری از آن‌ها تمام تلاش خود را به کار گیریم. در این راستا با وجود آنکه از سال 1396 پای دیوان کیفری بین‌المللی در شهر لاهه برای جلوگیری از تخریب بناهای تاریخی باز شد اما کماکان شاهد تخریب آثار تاریخی در بعضی از نقاط کشورهستیم و ماده 558 قانون مجازات اسلامی نیز به‌ درستی اجرا نمی‌شود.