تپه حسن لو کجاست

اسکلت های عاشق زیر غبار زمان

نقده شهری است که در استان آذربایجان غربی واقع شده . در این شهر آثار باستانی بسیاری وجود دارد که مهمترینشان تپه حسنلو می باشد. حسن لو یک تپه بزرگ دایره ای شکل است که در میان جلگه ای سبز و شاداب نقده “سلدوز” قرار دارد .
ساختمان های حسن لو سنگی است . ساکنین اولیه این تپه قوم “مانائی” بوده اند . هنراین قوم بسیار پیشرفته بوده . این تپه نه هزار سال دارد .طبق بررسی های باستان شناسی مردمان در این تپه در ده دوره زمانی مختلف زندگی می کرده اند و در این دوره ها بناهای سنگی و خشتی و گلی ساخته اند .آثار مفرغی ساکنین حسنلو قابل مقایسه با آثار قوم کاسی (لرستان) است، شاید خویشاوندی بین این دو قوم وجود داشته است. جالب است که از قوم منائی در تورات نیز یاد شده است. نام دیگر قوم منائی ، قوم “مان “بوده است.

بناهای تاریخی بر فراز تپه حسنلو

دژ و دیوار دفاعی
بر روی تپه یک دژ محکم وجود دارد و دیواری قطور به ارتفاع هفت متر اطراف قلعه را گرفته و برج های مربعی شکل و قلعه های نظامی در آن اطراف آن ساخته شده است .

حیاط ذوزنقه ای
در مرکز دژ یک حیاط قرار دارد . این حیاط که چند ضلعی نامنظمی است وسط دژ قرار گرفته ، طول آن حدود 29 و عرض 19 متر است . در قسمت جنوبی حیاط سنگ مذبح یا قربانگاه وجود دارد که حیوان را برای پیشکش به خدای معبد روی این سنگ سر می بریدند و بعد از شستشوی قربانی، برای تقسیم کردن، آن را به داخل معبد و روی سکو نزدیک جایگاه موبد قرار می دادند. در قسمت شمالی هم چند ستون سه متری شبیه لوح سنگی به دیوار دژ نصب شده است.

در قسمتی دیگر تالاری بزرگ با چند انباری است. در این تالار خمره های بزرگ فراوانی یافت شده که احتمالا برای ذخیره سازی آب از آن استفاده می شده است، همینطور اسکلت دو اسب در وسط تالار پیداست . طرز ساخت این تالار با حذف ستون های کنار دیوار، بسیار شبیه به بناهای زمان هخامنشی است مخصوصا تخت جمشید . در قسمت انتهایی تالار، محراب یا در واقع محل اصلی معبد قرار گرفته است . درون معبد اجاقی مستطیل شکل برای روشن کردن آتش مقدس در نظر گرفته شده است که احتمال دارد تشریفات مذهبی در آن انجام صورت میگرفته باشد.

این دژ اسرار بسیار زیادی را در دل خود جای داده است و به همین علت در طول تاریخ نظر کاوشگران را برای کند و کاو و کشفیات بیشتر بارها و بارها به سوی خود جلب کرده است.

جام زرين حسن‌لو

متاسفانه زندگی در این دژ یک شبه به پایان می رسد . زمانیکه آشوری ها یا اوراتویی ها به حسنلو حمله می کنند سه سرباز مانایی به اتاقی که جام طلایی در آن قرار داشته می روند تا جامی که نشان و میراث قومشان بوده را بردارند و از دست دشمنان دور کنند که دشمن امانشان نمی دهد و شهر را به آتش می کشد ، سقف چوبی اتاق جام می سوزد و این سه نفر به همان حالت محافظت از جام مدفون می شوند که سال ها بعد در زمان کاوش، کارگران حفاری سه سرباز را با لباس جنگی و مسلح با کلاه خود مسی در حالیکه به پشت یکی از آنها که جام را در آغوش داشته خنجری خورده است می یابند و در نهایت جام طلا را از دستان سوخته اش بیرون می کشند .
با آزمایش کربن 14 بر روی زغال های سوخته واقعی بودن این آتش سوزی هولناک ثابت شد و چون این آتش سوزی در فصلی بوده که انگور در انبارهای دژ نگهداری می شده زغال انگورهای یافت شده نیز سند دیگری بر این واقعه تاریخی است .
جالب است بدانید این جام در سال 1985 میلادی به وسیله “رابرت دایسون” کشف شد که به واقع یکی از مهمترین کشفیات علمی و هنری و دینی در دنیا می باشد.

نقشها بنا بر اهمیتشان در یک یا دو ردیف که با یک خط فرضی تقسیم بندی شده اند حک شده اند .در قسمت بالای جام خدای هوا و خدای خورشید که با دایره خورشید بالای سرش قابل شناسایی است و خدای زمین که کلاه شاخدار روی سرش است و سوار بر ارابه هستند دیده می شود که دو تا از ارابه ها به وسیله قاطر کشیده می شوند و یکی از آنها با گاو نر . این ایزد بالدار که به احتمال زیاد خدای هوا است به سوی کاهنی که جامی در دست دارد در حرکت است ، به آیین آن زمان که کاهن ها موی خود را در قسمت جلو پیشانیشان به بالا شانه می کردند ، این کاهن نیز چنین کرده و ظاهرا یک گوسفند قربانی برای پیشکش به خدا هوا می آورد. از دهان آن گاو نری که ایزد بر آن سوار است نیز رودی جاری است که نماد باروری و حیات و سرزندگی است . بسیاری نقش های حک شده ی دیگر نیز بر این جام موجود است که شاید روایتگر داستاهای حماسی آن دوران باشند . در قسمت پایین جام پهلوان تنومندی با موجودی که نیم انسان و نیم اژدهاست در حال جنگ است .
از نقش های حک شده سوی دیگر جام می توان به کمانداری گرز و کمان به دست، مردی که شیری را رام می کند و پدر و مادری که در حال بازی کردن با بچه هایشان هستند نام برد. این قلم زنی های ظریف حکایتگر باورهای مذهبی و آیینی قوم مانائی است. به عقیده برخی تاریخدانان و باستان شناسان ترسیم این نقش ها از دو اسطوره و داستان فارسی کهن برداشت شده است . یکی داستان مهر فراخ دشت است که بر ارابه خود سوار می شود و به همراه یارانش به جنگ با دشمن می رود تا آنانی که پیمان شکسته اند را کیفر دهد و داستان بعدی در مورد شاه فریدون پیشدادی است که به یاری کاوه آهنگر بر ضحاک مار به دوش پیروز می شود و خواهرانش را که در اسارت او بودند نجات می دهد .

این جام حدودا سه هزار ساله است و در موزه ایران باستان تهران نگهداری می‌شود. از آثار دیگر می توان به نشان هلالی و سنگ لاجورد شکل اشاره کرد که اکنون در موزه ملی ایرانتیه قرار دارند و مربوط به چهار هزار سال پیش هستند.

قدیمی ترین قبر عاشقان

این قبر ،قبر قدیمیترین عشاق ایرانی نام گرفته و سه هزار ساله است. در قبر تنها، تخته سنگی در بالای سر شخص سمت چپ قرار دارد . عکس آغوش این اسکلت ها در موزه باستان شناسی دانشگاه پنسیلوانیا است و یکی از منحصر به فردترین و ویژه ترین عکس هایی است که نظر بازدید کنندگان را به خود جلب می کند .

مکان های دیدنی و گردشگری اطراف تپه حسنلو
دهکده ها با تپه هایشان که در اطراف تپه حسن لو قرار دارند از همان تک تیرهایی است که می توانید دو نشان را بزنید. گویا هنگامی که حسنلو در حال آباد شدن بوده و تمدن عظیمش را شکل می داده است همزمان تمدن های دیگری هم که با این تپه در تماس بوده اند به وجود آمده اند. بازدید از این دهکده ها تصاویر دقیقتر و منسجم تری را نسبت به آن خطه به انسان می دهد. مثلا در دهکده شیخ احمد که تقریبا در شمال شرقی حسنلو قرار گرفته می توانید تپه پسدلی را ببینید. در دهکده بارانی عجم که جنوب حسنلو است می توانید تپه زیبا و عجیب بارانی را ببینید. یا در همان حوالی در دهکده حاجی فیروز تپه حاجی فیروز را تماشا کنید و از مردمان گرم آن حوالی دلیل نام گذاری تپه هایشان را بپرسید، حافظه تاریخیتان بسار غنی خواهد شد ضمن اینکه از امکانات گردشگری و لذت های بصری انجام بهره خواهید برد. در دهکده تایی تپه ای به همین نام قرار دارد. و در دهکده دلمه تپه عقرب واقع شده همچنین در دهکده کوئیک تپه ای به همین نام وجود دارد. همگی این تپه ها به فاصله بسیار کمی از تپه حسنلو قرار گرفته اند و پیمودن یکی تا دیگری زمان اندکی می خواهد .
از دیگر جاذبه‌های گردشگری آن حوالی هفت چشمه است که در گذشته طعم آب جوشان هر یک ازاین هفت نقطه با آن یکی تفاوت داشته است و املاح معدنی مخصوص به خود را دارا بوده در پایین کوه هم حوضی به شکل کوزه قرار دارد .
این مکان تبدیل به تفرجگاهی شده است که دارای آب آشامیدنی، فضای سبز و امکانات درمانی، بهداشتی، رستوران، شهر بازی و امکانات رفاهی، خدماتی، رفاهی و ورزشی و همچنین پارکینگ می باشد.
در همان اطراف می توانید رودخانه گادار و تالاب پارک لاله و سد حسنلو را هم ببینید. در آن نزدیکی چشمه ای به نام چشمه شیخ معروف وجود دارد که آب و املاح معدنی آن برای درمان بعضی از بیماری های پوستی بسیار موثر است .
در روزهای جمعه در مسیر جاده اشنویه هم بازار محلی به نام جمعه بازار برپا می شود و می توان از این بازار زیبا دیدن کرد و صنایع دستی ویژه خرید.

اسکان
می توان جهت اقامت از خانه های محلی مردم شریف آن حوالی استفاده کرد یا از طریق رزرو هتل های ارومیه که شهر نزدیک به این مکان است اقدام نمود از جمله : هتل آرا ، هتل دنیز( باری )ارومیه ، هتل پارک ، هتل ساحل ارومیه ، و هتل مروارید که همگی در ارومیه هستند .

زمان بازدید
بهترین فصل بازدید از این مکان تاریخی بهار و تابستان می باشد.

دسترسی
استان آذربایجان، در 12 کیلومتری ارومیه به سمت هفت کیلومتری شمال شرقی شهرستان نقده می توان به تپه سی هکتاری حسنلو رسید.