كشور ایران از جمله كشور هایی می باشد كه به دلیل قدمت بالا و فرهنگ كهن در میان دیگر تمدن های جهان حرفی برای گفتن داشته است. شرایط گوناگون جغرافیایی و آب و هوایی و همچنین فرهنگ های مختلف اقوام ساكن در گوشه گوشه كشور و ویژگی های پوشاک اقوام ایرانی باعث شده كه هر نقطه ای از كشور نشان از تمدن كهن آن دیار باشد. تعدد اقوام و همچنین قومیت های مختلف و البته همدلی و هم صدایی آن ها با هم دیگر خود از جذابیت های این كشور عزیز است. در این مقاله سعی بر این شده که تحقیق در مورد لباس های محلی ایران انجام شده و با تنوع پوشش قومیت های مختلف شما عزیزان را آشنا كرده و به سفر رفتن و مسافرت با دیدی بازتر و تخصصی تر نگاه خواهیم كرد.
لباس محلی آذری
دیار آذربایجان از قدیم تاكنون، مهد فرهنگ و هنر و زیبایی بوده است. استان های آذری زبان هر ساله میزبان گردشگران و مسافران زیادی بوده و با آب و هوای خوش و فرهنگ دیرینه خود زبانزد گردشگران می باشد. لباس در فرهنگ آذری از قرن ها پیش نمادی از فرهنگ و هنر این سرزمین بوده است. در سال های اخیر استفاده از انواع لباس محلی در زندگی روزمره شهر نشینان كمرنگ تر شده ولی همچنان در مراسم ها و آئین های مختلفی رنگ و بوی خود را حفظ كرده و مورد استفاده قرار می گیرد. خصوصا روستاییان و عشایر همچنان با همان لباس های اجداد خود كه نشانه ای از شجاعت و دلاوری است ظاهر می شوند.
لباس ها و پارچه های مورد استفاده در این منطقه از قدیم تا كنون معنا و مفهوم خاصی را در دل خود جای داده است. لباس های مخصوص بانوان همه ویژگی های یك پوشش كامل را داشته است. جوان تر ها با رنگ های شاد و شادی بخش، با دور دوزی ها و نقش نگارهای زیبا و همچنین جنسی از ترمه و ابریشم لباسی بر تن می كردند. زنان این خطه كلاهی بر سر خود می گذاشتند به نام “برك“. زنان با سن بالاتر غالبا سربندی روی روسری خود می بستند كه به آن”یایلیق” می گویند. لباس آذری مردانه: مردان این سرزمین با پوشیدن كت های بلند و گذاشتن كلاهی پشمی بر سر، در كنار سادگی در پوشش از اصالت بالای خود می گویند.
لباس محلی كردی
كردستان و استان های كرد نشین با فرهنگی غنی و اصالتی خاص در میان همگان شناخته شده اند. همانند دیگر اقوام ایرانی از پوششی كامل، غنی، و آمیخته از هنر و فرهنگ استفاده می كنند. در مناطق كرد نشین خوشبختانه همچنان حتی در مناطق شهری از لباس های سنتی خود استفاده می كنند. البته تفاوت هایی از لحاظ ظاهری لباس های كردی در شهر های مختلف با همدیگر داشته اند. البته نقطه مشترك تمامی این لباس ها سادگی آن ها می باشد.
لباس محلی بختیاری
لباس مردمان بختیاری و غیور مردان لر نشانه ای از مردانگی و غیرت آن ها از دیرباز تا كنون بوده است. مردمان بختیاری حتی در مناطق شهری هنوز هم از لباس های دیرینه خود استفاده می كنند و این پوشش را افتخاری برای خود می دانند. مردان بختیاری كلاهی نمدی و مشكی رنگ بر سر می گذارند كه كاملا گرد و از نمدی مرغوب تهیه شده است. بالا پوشی به نام “چوقا” كه از موی بز بافته می شود تنپوش مردان این سرزمین است. تنپوشی بلند كه تا نزدیكی زانو را می پوشاند. جنس این تنپوش به گونه ای است كه در زمستان و تابستان قابل استفاده بوده و باران در آن نفوز نمی كند. “دبیت” نام شلواری است گشاد و مشكی رنگ كه مردان از آن ها استفاده می كنند. گیوه ای ریز بافت بر پا كرده وشالی به كمر می بندند.
زنان نیز بر روی سر خود كلاه مانندی به نام “لچك” گذاشته و روی آن روسری بلندی به نام “مینا” می پوشند. دستمالی به پیشانی بسته و پیراهن بلند آستین داری بر تن می كنند. دامنی بلند از جنس مخمل كه پایین تنه زنان را می پوشاند به نام “شلوار قری” روی پیراهن خود می پوشند.
لباس محلی خوزستانی
شاید هر كدام از ما در سفرهایی كه به استان های مختلف می رویم، علاقمند به پوشیدن لباس های محلی آن منطقه باشیم. حتی برای گرفتن عكسی یادگاری لحظه ای لباس بومیان آنجا را می پوشیم. لباس های مردم در گوشه و كنار سرزمین ما نشان از عقاید، آداب و رسوم و جغرافیای آن منطقه می باشد. در جنوب كشور و استان “خوزستان” به دلیل گرمای طاقت فرسای هوا پوششی متفاوت از دیگر مناطق به چشم می خورد. مردان خوزستانی لباسی بلند و غالبا سفید رنگ كه تا مچ پاها كشیده می شود را به نام “دشداشه” می پوشند. البته تفاوت هایی در ظاهر دشداشه ها دیده می شود، دشداشه های یقه دار و بدون یقه. لباسی نخی از جنس پشم به نام “خاچیه” یا “بشت” نیز مرسوم است بر روی دشداشه می پوشند. این روپوش كه یقه دوزی های زیبایی دارد در بین مردان مرسوم بوده و به رنگ های مختلفی دیده می شود. برای حفاظت از سر و گردن و صورت پارچه ای بلند به نام “چفیه” بر روی سر خود می اندازند. چفیه در رنگ های سفید، سیاه و سفید و سبز رنگ می باشد. حلقه ای نخی بافته شده و ضخیم به نام”عقال” بر روی چفیه و سر قرار می گیرد و نگهدارنده چفیه بر روی سر می باشد.
از نماد های ابیانه، می توان به پوشش خاص بانوان آن اشاره کرد. پیراهن، شلیته، یل، روسری، سربند، چادرشب، جوراب و پاپوش یا گیوه اجزای پوشش آن ها را تشکیل می دهد اما در مواقعی چادر شب را که پارچه ای چهارخانه به ابعاد 2در 2 که در زبان محلی “کجی” گفته می شود، است به روی سر می اندازند یا به دو کمرشان می بندند.
لباس بلوچی
در شرق و جنوب شرقی كشور استان وسیع سیستان و بلوچستان قرار گرفته است. استانی كه در آن پوشش های مختلفی با فرهنگ های مختلفی دیده می شود. در این مقاله به صورت مختصر به پوشش مردمان زحمت كش “بلوچ” در بلوچستان ایران می پردازیم. از تفاوت های پوشش این منطقه می توان به گران بودن لباس های زنانه این دیار اشاره كرد. لباس بلوچی مردانه در این استان پیراهنی گشاد به نام”جامگ” بر تن می كنند. شلواری به نام “پاجامگ” نیز پایین پوش مردانه به حساب می آید. سر خود را با پارچه ای عمامه شكل به نام “پاك” یا “مسر” می پوشانند. به دور گردن خود پارچه ای به نام “لنگ” پیچیده و كمربندی به نام”سرین بند” به دور شلوار خود می پیچند.
لباس تركمنی
تركمن ها از اقوام ساكن در شمال ایران هستند. لباس های سنتی این مردمان كه از سال های دور تا كنون مورد استفاده قرار می گیرد همانند دیگر اقوام انواع مختلفی دارد. مردان تركمن ردایی بلند تا زیر زانو به نام “دون” بر تن می كنند كه در رنگ های متفاوتی از جمله قرمز و زرد دیده می شود. “چاكمن” نیز بالاپوشی است كه از كرك شتر ساخته می شود. در فصول سرد سال از لباسی به نام “ایچمك” استفاده می كنند. برای دوخت “ایچمك” از پوست حیوانات مختلفی استفاده می شود. مردان تركمن كلاه های بسیار زیبا و متفاوتی را بر روی سر خود می گذارند از جمله”دومه تلپك” و “بوخار تلپك” كه از معروف ترین آن می باشد.
زنان تركمن نیز همانند دیگر اقوام ایران زمین همیشه رنگ های شاد و زیبایی را برای لباس های خود انتخاب كرده اند. پیراهن های ابریشمی بسیار زیبا و بزرگی كه قالبا به رنگ قرمز می باشد به اسم “قیرمیز كونیك” به تن می كنند. بر روی پیراهن خود بالاپوشی به نام “چابیت” می پوشند. در لباس های تركمن ها سوزن دوزی های زیبایی چشم نوازی می كند. جایگاه زیور آلات در بین زنان تركمن بسیار مشهود است.
