موقعیت جغرافیایی ترکمنستان
در جنوب کشور ترکمنستان کشور افغانستان و ایران قرار گرفته است و در شمال آن کشور قزاقستان و ازبکستان واقع شده اند. دریای خزر در غرب این کشور است. ترکمنستان از طریق این دریا به کشورهای روسیه و جمهوری آذربایجان وصل شده است.
آداب و رسوم مردم ترکمنستان
مردم ترکمنستان بسیار با اصالت هستند و به سنتی که از گذشتگانشان به آن ها رسیده است به شدت پایبندند. در ادامه به مسائلی که برای ترکمن ها از اهمیت بالایی برخوردار است می پردازیم:
1 – احترام فراوان به قرآن
ترکمن ها برای قرآن و قاری قرآن ارزش والایی قائلند و در بیشتر مراسم هایشان از قاری قرآن دعوت می کنند که بیاید و آن را در بهترین جای مجلس می نشانند تا قبل از شروع مراسم (هر مراسمی) چند آیه از قرآن را تلاوت کند .
2 – سفره نان
در میان ترکمن ها نان ارج و قرب والایی دارد و هر کس به نان حرمت نگذارد مورد نکوهش فراوان قرار می گیرد. به عنوان مثال هیچ کس حق ندارد نان را خرد کند یا آن را با چاقو ببرد. گذاشتن نان زیر ظرف غذا هم به شدت ممنوع است. ترکمن ها نمک و نان را پیش از هر غذایی میل می کنند. سپس دعا می خوانند. هرگز ضمن خوردن غذا صحبت نمی کنند و غذا را با آرامش و طمانینه میل می کنند. زمان زیادی را سر سفره می گذرانند. اعتقاد دارند مدت زمانی که سر سفره طی می شود جز عمرشان به حساب نمی آید .
3. احترام به اموات
ترکمن ها چون به مرده هایشان بسیار اهمیت می دهند، قبل از برگزاری هر مراسمی حتی مراسم شادی، صاحب خانه از روحانی محل می خواهد که به مراسم آن ها بیاید و چند آیه قرآن بخواند و ثوابش را به روح رفتگانشان بفرستد و تازه بعد از آن برنامه جشن آغاز می شود.
4.پول نگرفتن در هنگام شب
ترکمن ها به این معتقدند که گرفتن پول از کسی در شب از برکت مالشان کم می کند و خوش یمن نیست. اما در صورت واجب بودن انتقال پول، رد و بدل کردن به این شیوه انجام می گیرد که یک طرف پول را زمین می گذارد و نفر دیگر آن را از زمین بر می دارد. بنابراین در شب پولی از دست کسی گرفته نمی شود.
5 – میهمانی
اگر کسی به خانه آن ها رفت خوردن نان و نمکشان اجباری است. چه سر زده به خانه آنها رفته باشید چه دعوتتان کرده باشند، چه سیر باشید چه گرسنه باید از نم و نان ترکمن ها میل کنید.
14 – آسان بودن ازدواج
یکی از معدود جاهایی که ازدواج در آن آسان است و با کمترین هزینه ممکن انجام می گیرد ترکمنستان است. تنها عامل برای ازدواج تاین است که دختر و پسر یکدیگر را بخواهند. برای تامین هزینه های مراسم مردم به کمک هم می شتابند و با جمع آوری پول، خانواده ی تازه عروس و تازه داماد را پشتیبانی می کنند.
شهر کهنه گرگانج ترکمنستان: در این شهر حادثه های تاریخی بسیاری اتفاق افتاده است که حمله ی چنگیز مغول از وحشتناک ترین فجایع تاریخی این شهر است. اما این شهر به دلیل اینکه روزگاری پایتخت خوارزم شاهیان بوده است هنوز بقایایی از بناها و معماری های با شکوه آن دوره در آن به جای مانده اند.
نسا ترکمنستان: این شهر در زلزله ای که در سه هزار سال پیش اتفاق افتاد کاملا ویران شد و عجیب است که ویرانه ی آن در میراث جهانی یونسکو ثبت شد. در این شهر می توان بقایای ارگ کهنه ی اشکانی را یافت. این بنا از برجسته ترین و بی نظیرترین آثار تاریخی در جهان به حساب می آید.
شهر آب نو ترکمنستان : در طول تاریخ این شهر باستانی مورد حفاری های زیادی قرار گرفته است . در این کنکاش ها اسکلت های کودکان یافت شده است. تعدادی سفال های نقاشی شده و وسائل تزئینی بسیار زیبایی نیز از این کاووش ها به دست آمده اند. جالب است بدانید شتر ها برای اولین بار در این شهر اهلی شدند. بناهای باستانی در این شهرهم کم نیست و از آن جمله می توان به به مسجد سید جمال الدین اشاره کرد که بسیار زیبا است.
شهر سرخس: شهر سرخس نیز در استان آخال قرار گرفته است. در جاده ابریشم اهمیت این شهر از مابقی شهر ها بالاتر است. شیخ احمد آل خدی در این شهر دفن شده است و همین موضوع بر اهمیت این شهر می افزاید.
بناهای تاریخی و موزه های ترکمنستان
موزه ی هنرهای زیبای ترکمنستان
در موزه ی هنرهای زیبای ترکمنستان، شش هزار اثر هنری یافت می شود.در این موزه آثار هنرمندان بزرگی همچون حسین حسنیوف وجود دارد. آثار گرانبهایی از هنرمندان دیگر نیز در این موزه یافت می شوند که از آن جمله می توان به مجسمه های بی نظیری که ساخته شده اند اشاره کرد.
دروازه جهنم
دروازه جهنم که در گذشته میدان گاز بوده است سال ها پیش بر اثر یک فاجعه ی زیست محیطی و فروریختگی زمین به شکل یک غار در می آید. زمین شناسان برای اینکه گاز متان از درون این غار نشت نکند درون گودال را آتش روشن کرده اند. آتش این کوره عظیم در حال سوختن حدود پنجاه سال است که در حال اشتعال است و به همین دلیل به دروازه جهنم معروف شده است. هر سال توریستان زیادی به این منطقه سفر می کنند تا از نزدیک دروازه جهنم را ببینند.
پارک استقلال
ترکمنستان مدرن را در پارک استقلال می توان دید. در این پارک چند اثر مهم وجود دارد که از جمله ی آن ها می توان به بنای یادبود استقلال و بنای هرمی شکل پنتاگون اشاره کرد.
طاق بی طرفی
طاق بی طرفی یکی از بناهای تاریخی مهم عشق آباد است. این طاق به دلیل اینکه سه پایه دارد در میان بومیان منطقه به طاق سه پایه معروف شده است. برای تماشای چشم انداز حیرت انگیز این طاق آسانسورهایی درون پایه های آن کار گذاشته اند تا بتوانید به راحتی بالا روید و از دیدن منظره پیش رو به وجد آیید.
آرامگاه سلطان سنجر
این آرمگاه در مرو قرار گرفته است. معماری آن به گونه ایست که یک گنبد گرد روی ساختمانی که شبیه مکعب است قرار گرفته است.
دره یانگیکالا
این دره شبیه تپه های لایه لایه است. هر لایه آن به یک رنگ است. با این چشم اندازی که به دیدگان ما هدیه می کند صحنه ای شگفت انگیزرا پدید می آورد. اگر به تماشای این دره رفتید با خود چادر ببرید چون روی فلات های بالای دره می توانید چادر بزنید و استراحت کنید.
سوغات ترکمنستان
گردشگران همواره تکه ای از روح جایی که به آن سفر کرده اند را با گرفتن سوغاتی آن محل با خود به خانه می برند . در این جا به معرفی سوغاتی های خوراکی و غیر خوراکی ترکمن ها می پردازیم:
سوغات غیر خوراکی: سوغات غیر خوراکی ترکمنستان شامل لباس های سنتی با دوخت های ویژه ترکمن ها و زیورآلات خاص با طراحی های منحصر به فرد که نماد فرهنگ و اعتقادات ترکمن ها است، می باشد. ضمن اینکه فرش ها و گلیم های دستباف ترکمنستان نیز بسیار تماشایی هستند، گویا بافندگان این فرش ها از روح خود در آن ها دمیده اند چرا که بسیار زیبا و جاندار به نظر می آیند . از عروسک های چوبی کوچکی که ساخته ی دست هنرمندان ترکمن است و به نوعی نماد فرهنگ آن ها نیز به حساب می آید غافل نشوید . ذوق هنری عمیق ترکمن ها پایانی ندارد و در ساخت صنایع دستی دیگر از جنس نمد و پارچه و گیاه جریان می یابد. این صنایع دستی نماد ملی کشور ترکمنستان به حساب می آیند.
سوغات خوراکی: غذاهای سنتی ترکمن ها ماهی شور خشک است که بسیار لذیذ می باشد . آش قاتقله، آش سوق، آش اون نیز از دیگرغذاهای بی نظیر ترکمنستان است.
از شیرینی های بسیار معروف و خوشمزه ای ترکمنستان می توان به چافاتی، مارمرده و پوشیق اشاره کرد. باید یاد آوری کنم که نان های تنوری آن جا را هرگز فراموش نکنید: چوروک نان لذیذی است که خمیر آن با دنبه گوسفند، قاورتماچ و پیاز مخلوط می شود و در تنور پخته می شود. نان دیگر پتیر چوروک است که از ترکیب جوش شیرین، شکر، شیر و روغن به دست می آید و سپس در تنور پخته می شود. در این میان نان های روغنی ترکمن ها نیز جایگاه ویژه ای دارند: بیشمه ، قاتلاما و چافاتی از معروف ترین آن ها هستند.
دسترسی به ترکمنستان
اگر مایل به سفر هوایی بودید که از طریق آژانس های مسافرتی اقدام به تهیه بلیط کنید. اما اگر ترجیح دادید که زمینی به ترکمنستان سفر کنید، می توانید از طریق “مرز باگیران” به ترکمنستان برسید یا از مسیر “اینچه برون “وارد مرز ترکمنستان شوید.
کلام آخر
رفتن به ترکمنستان علاوه بر جاذبه های باستانی و تاریخی فراوانی که دارد و قادر است هر گردشگری را به وجد آورد، از آب و هوای مناسب و طبیعتی آرام و دلنشین نیز برخوردار است. ضمن اینکه این خطه مردمانی دارد که بر اصول و عقاید پیشینیانشان پابرجا مانده اند و با اجرای آیین هایشان آموزشهای فراوانی را برای گردشگران به ارمغان می آورند. این رسوم ممکن است بسیار عجیب به نظرآیند اما به فلسفه ی هر کدام که پی برید به نقطه ای شفاف و زلال از ایمان و اصالت می رسید. اینجا باید به خلق مرمانش خو گرفت تا بتوان به معانی عمیق انسانیت در این سرزمین پی برد و دست پر به وطن بازگشت. سفر خوبی را برایتان آرزو می کنیم.
