ایران از قدیمی‌ترین تمدن‌های بشری بوده که در طول تاریخ، در آن صدها شهر و آبادی بنا شده است. در این میان، از حکومت‌های اشکانیان و ساسانیان باید به‌عنوان تاثیرگذارترین دوره‌های تاریخی ایران یاد کرد. از آن‌ها شهرها و بناهای باستانی بسیاری باقی مانده است. «هشتگرد» یکی از شهرهای ایران بوده که در شهرستان ساوجبلاغ واقع شده است. جاهای دیدنی هشتگرد را در ادامه این مقاله معرفی می‌کنیم.
جاهای دیدنی هشتگرد قدیم
کاروانسرای ینگی امام
این کاروانسرا در روستای ینگی امام در جنوب شرقی هشتگرد واقع شده است و از جاذبه‌های دیدنی استان البرز بوده که ترکیبی از باغ و کاروانسرا می‌باشد. اصل بنا در دوران صفویه و با معماری چهار ایوانی بنا شد که کاربرد کاروانسرا را داشت.
بنای این کاروانسرا آجری بود و متشکل از بخش‌هایی شامل حجره، ورودی، صحن، ایوان، اصطبل و… می‌شد. حجره‌های متعدد پیرامون صحن و در میانه هر ضلع، ایوانی قرار داشت و حوضی مربع‌شکل و پاشویه‌دار در مرکز حیاط.
در دوره قاجار کاروانسرای ینگی امام مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. با ساخت عمارتی به صورت کاخ‌های تابستانی پادشاهان قاجار و اضافه کردن باغی بزرگ در ضلع جنوبی زمین، این کاروانسرا تبدیل به مهمان‌خانه شد. در سال ۱۳۱۶ هجری قمری بود که این مهمان‌خانه دچار حریق شد.
از سال ۱۳۲۸ هجری قمری مهمان خانه کم کم رو به ویرانی رفت و متروکه گشت. در ۱۷ آذر سال ۱۳۷۷ خورشیدی کاروانسرای ینگی امام با شماره ۲۱۷۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. تاریخ ۱۷ آذر را باتوجه به اهمیت این کاروانسرا، روز فرهنگی هشتگرد انتخاب نمودند.
تا قبل از سال ۱۳۹۹ کاروانسرای ینگی امام طی سالیانی کاربری پادگان و ستاد فرماندهی نیروی انتظامی را داشت و بعد رو به تخریب نهاد. در ادامه از سال ۱۳۹۹ تا پایان ۱۴۰۰ خورشیدی با همکاری سازمان جهانی یونسکو، بخش شمالی بنا مرمت شد. شروع مرمت ضلع غربی کاروانسرا نیز از تیر ماه ۱۴۰۱ بود.
این کاروانسرا باتوجه به واقع شدن در مسیر جاده ابریشم اهمیت بالایی دارد و از جمله مهمان‌خانه‌های دیپلماسی ایران محسوب می‌شود. با بررسی‌های صورت گرفته، از کاروانسرای ینگی امام در سفرنامه‌ها و خاطرات نزدیک به ۷۰ نفر از چهره‌های فرهنگی، مذهبی، سیاسی، علمی و تجار ایرانی و خارجی یاد شده است.
جاهای دیدنی هشتگرد جدید
غار هیو
غار هیو در شمال غربی روستای هیو، در استان البرز و شهرستان ساوجبلاغ واقع شده است. این غار که نام واسوار را دارد، در فاصله هشت کیلومتری از جاده هشتگرد – قزوین در دره تفریحی واسوار قرار دارد. باتوجه به مطالعات زمین‌شناسان، قدمت غار هیو به دوران پارینه‌سنگی مربوط می‌شود.
این غار که در لایه‌هایی از سنگ‌های آهکی موسوم به آهک‌های روته شکل گرفته، دارای قدمتی بیش از ۲۶۵ میلیون سال می‌باشد. البته توجه داشته باشید که این تاریخ، عمر تشکیل غار نبوده و سنی که این غار دارد بسیار جوان‌تر است.
دهانه ورودی غار هیو بیضی‌شکل بوده و با قطر حدودی ۶۰ سانتی‌متر دارای شیب بسیار تندی است. این شیب ورود به آن را اندکی دشوار کرده و رسیدن به کف غار را به پرشی از ارتفاع حدود 2.5 متری نیازمند ساخته است. شروع پیمایش غار هیو از راهروی اصلی در قسمت ورودی غار می‌باشد. این راهرو دو تالار دارد؛ بر ارتفاع غار با پیشروی در غار به‌تدریج افزوده شده و در بخش‌هایی از تالار به بیش از ۲۳ متر می‌رسد.
در این غار قندیل‌های استالاکتیت (چکنده) و استالاگميت (چکيده) که ارتفاع آن‌ها به بیش از هفت متر نیز می‌رسد، چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای را خلق می‌کنند. بخش بزرگی از این قندیل‌ها متاسفانه به خاطر ناآگاهی تعدادی از بازدیدکنندگان تخریب شده است. این غار زیستگاه عنکبوت‌ها، حشرات بومی و خفاش‌ها بوده است.
جهت دسترسی به غار هیو، باید از بخش شمالی روستای هیو خارج شده و به سمت شمال غربی از طریق جاده خاکی حرکت کنید. به دومین آب‌بند سیمانی روی رودخانه با عبور از باغ‌های روستای هیو و گذر از گاوداری روستا می‌رسید. تپه‌ای پشت این آب‌بند و آن‌سوی رودخانه، وجود دارد که می‌توان با ایستادن بر روی آن دهانه غار را مشاهده کنید.
جهت بازدید از این غار حتما از سفر انفرادی اجتناب کرده و برای داخل شدن به آن از گروه و راهنمای حرفه‌ای کمک بگیرید. حتما کفش و لباس مناسب و چراغ قوه را زمان بازدید همراه داشته باشید.
جاذبه های دیدنی اطراف هشتگرد
روستای فشند
در فاصله ۸ کیلومتری از شهر هشتگرد و ۷۵ کیلومتری شهر تهران روستای فشند قرار گرفته است. این روستا یکی از بزرگ‌ترین روستاهای نزدیک به پایتخت با ۹۶۰۰ هکتار مساحت است. نام روستای فشند که به پشند نیز آن را می‌شناسند، برگرفته از نام سیب‌زمینی پشندی می‌باشد.
این سیب زمینی را سر جان ملکم، افسر اسکاتلندی، به ایران وارد کرد و در این روستا برای اولین بار توسط کشاورزان کشت شد. اکثر ساکنان این روستا دارای شغل دامداری و کشاورزی هستند و از معروف‌ترین دام‌ها قوچ‌فشندی است.
روستای خور
از توابع هشتگرد روستای خور بوده که دارای جاذبه‌های طبیعی، تاریخ و تمدنی کهن است. از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این روستا عبارتند از تپه‌ها، امامزاده سلیمان، قلعه و درخت چنار ۸۰۰ ساله این روستا. آبشار خور با ارتفاع تقریبی ۵۰ متر توانسته زیبایی این روستا را دوچندان کند. گورستان تاریخی این روستا دارای سنگ‌هایی با قدمت ۶۰۰ تا ۷۰۰ ساله بوده که نشانی از قدمت بالای این روستا می‌باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله از جاهای دیدنی هشتگرد به بررسی هشتگرد جدید و قدیم پرداختیم. این شهر در استان البرز قرار دارد و با امکانات کامل شرایط لازم جهت رشد و توسعه را داراست. سفال‌های اشکانی به‌دست‌آمده از تپه‌ها و گور خمره‌های ساسانی، نشان از قدمت ۲,۲۰۰ ساله آن دارد.
این شهر که در کتب تاریخی با نام‌های مختلفی خوانده شده است، با وجود تپه‌های باستانی، کاروانسراهای تاریخی و جاذبه‌های طبیعی از جاهای دیدنی استان البرز به شمار می‌رود. شما می‌توانید برای بازدید از جاذبه های گردشگری هشتگرد هتل های البرز را رزرو نمایید و از اقامت خود نهایت بهره را ببرید.
